"Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren." Dat is de eerste zin (na een lang voorwoord) van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, zoals ze op 10 december 1948 door de Verenigde Naties werd aangenomen. Op 10 december 2023 is dat precies 75 jaar geleden. Daarom belichten we in 2023 elke maand de mensenrechten vanuit inspirerend burgerschap. In februari belichten we mensenrechten en liefde...
In het Italiaanse stadje Verona trekt een klein stenen balkon elke dag hordes toeristen. Het balkonnetje is op zich eigenlijk weinig bijzonders maar het past perfect in het decor van één van de beroemdste liefdesverhalen. Op een balkon zoals dit verklaarde Julia haar liefde aan Romeo. Het was een gedoemde liefde: Romeo en Julia behoorden tussen twee families die elkaar naar het leven stonden en de twee jongelui mochten elkaar niet spreken, laat staan van elkaar houden.
Het verhaal van Shakespeare sluit mooi aan bij de tijd van het jaar. Op 14 februari vieren we (zoals in vele, vooral Westerse landen) immers Valentijn. Hoewel de heiligen (er zijn er meerdere) die deze dag zijn naam gaven weinig met romantische liefde te maken hebben, maken we van alle aandacht rond ‘de dag van de liefde’ graag gebruik om één van de mensenrechten in de kijker te zetten.
Natuurlijk hangen alle mensenrechten met elkaar samen. Het is soms echter verhelderend om bij één bepaald mensenrecht te starten, om zo die samenhang beter te zien. Zo zouden Romeo en Julia, als ze echt hadden bestaan, zich vanaf 1948 hebben kunnen beroepen op het recht te mogen trouwen met wie ze willen, als ze dat willen. Zo staat het immers in artikel 16 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Later werd dat in andere verdragen nog verduidelijkt en aangevuld, waarbij vooral op de positie van meisjes en vrouwen werd ingegaan. Dat brengt ons dan ook meteen bij gendergelijkheid, maar ook bij rechten die te maken hebben met seksualiteit en bescherming tegen misbruik (kinderrechtenverdrag, artikel 34).
In een wereld waarin de cijfers over gevallen van seksueel geweld en grensoverschrijdend gedrag onthutsend hoog zijn, is het meer dan ooit belangrijk om rond deze thema’s te werken. We willen onze leerlingen een vorming geven die hen weerbaar maakt, maar vooral: die hen zorgzaam maakt voor elkaar.
Maar hoe pak je dat aan? We geven enkele handvatten die je op de PRO.-website van Katholiek Onderwijs Vlaanderen kunt terugvinden. Je vindt via deze links ook contactpersonen (kijk telkens onderaan de webpagina) die je met raad en daad kunnen bijstaan.
Er zijn natuurlijk aanknopingspunten in onze leerplannen. Als je in de doelenlijst gaat zoeken, vind je o.a. volgende elementen:
Meer achtergrond en materiaal om concreet rond deze doelen te werken is er uiteraard ook. Sensoa is hier voor ons een belangrijke partner.
Om specifiek rond deze thema’s te werken in je klas, is het belangrijk dat je met je leerlingen een sfeer van onderling vertrouwen en openheid creëert. Een laagdrempelige werkvorm met impact – als je hem regelmatig gebruikt in ‘stormvrije’ periodes in je klas – is de proactieve cirkel. Ook het GGGGG-schema en Gender in de Blender zijn werkvormen die je kunnen helpen.
Met Romeo en Julie liep het slecht af. Maar terwijl Shakespeare wilde laten zien hoe de harde wereld vriendschap en liefde bedreigt, liet Astrid Lindgren in ‘Ronja de roversdochter’ zien hoe liefde en vriendschap de hardheid van de wereld kunnen verzachten. We kunnen daar op het eerste zicht maar een klein beetje aan meehelpen door wat we onze leerlingen meegeven. Maar ik ben er zeker van dat, als we dat doen, we hen én de wereld waarin zij leven een grote dienst hebben bewezen… Hoe werk jij rond liefde en relaties in je klas? Laat het ons weten!
