Burgerschap in een katholieke dialoogschool is meer dan het naleven van waarden, normen, regels en afspraken. In een katholieke dialoogschool willen we leerlingen — vanuit de schooleigen identiteit — inspireren om samen hun verantwoordelijkheid voor elkaar en voor de samenleving op te nemen. We willen hen inspireren om niet enkel deel te nemen aan de wereld, maar om deze mee vorm te geven en te veranderen, om ook anderen te inspireren. Inspirerend burgerschap herken je aan de regel van vier en de leeruitkomst daarvan.
Leerlingen onderzoeken hun eigen leefwereld en de ruimere wereld. Met een kritische blik maken ze kennis met de wereld. Ze onderzoeken niet alleen concrete details, maar kijken naar het grotere geheel.
Leerlingen gaan in dialoog met de ander, de ander die per definitie anders is. Diversiteit - en de waardering hiervan - is het uitgangspunt. De veilige context van de school is bij uitstek dé oefenplaats. Verbondenheid draagt bij tot betekenisvol leren.
Leerlingen geven zelf mee de wereld vorm. Ze ondernemen actie en zijn zo mee verantwoordelijk. Hiervoor nemen ze deel aan aan initiatieven binnen of buiten de school. Actie (leren) ondernemen betekent in de eerste plaats weten wat ik kan doen, bereid zijn om dit te doen maar ook de vaardigheden ontwikkelen om dit te kunnen én effectief impact te hebben.
Leerlingen reflecteren kritisch (en creatief) op hun eigen ervaringen. Leren betekent ook tijd nemen om na te denken en stil te staan bij wat er bij jezelf gebeurt, wat je bijdrage aan de wereld is of kan zijn. Maar ook stilstaan bij het waarom van burgerschap, waarom wil ik een andere wereld, waarom is het voor mij zinvol om hieraan mee te werken, wat doet het met mij en welk effect kan ik hebben of heb ik reeds op anderen?
Leerlingen benoemen de eigen grote en kleine inspiratiebronnen en ontwikkelen de eigen identiteit door zich te spiegelen aan andere inspiratiebronnen en overtuigingen. Ze ervaren dat hun identiteit dynamisch is en kan veranderen.
Leerlingen groeien niet alleen in het onderzoeken, dialogeren, actie ondernemen, reflecteren en vormgeven van hun identiteit. Ze leren tegelijk ook over de wereld. Ze gaan immers in dialoog over iets, ze onderzoeken een maatschappelijke kwestie, ze vormen een mening over iets, enzovoort.
Als leerlingen leren over de wereld, leren ze over hoe de planeet, de mensen en de welvaart duurzaam hand in hand kunnen gaan. Ze onderzoeken een maatschappelijke kwestie vanuit deze verschillende perspectieven om het echt te doorgronden.
Daarnaast leren ze wat ze kunnen doen om te streven naar een evenwicht tussen planeet, mensen en welvaart. De duurzame ontwikkelingsdoelstellingen vormen hierbij een waardevol internationaal kader. Elke doelstelling biedt kansen om concreet uit te werken in de klas.
Inspirerend burgerschap geeft vorm aan de identiteit van de school en is verbonden met de levensbeschouwelijke vorming van leerlingen. Vanuit de eigen identiteit, de eigen pedagogische traditie, de eigen inspiratiebronnen werkt elke katholieke school aan burgerschap. Om leerlingen te vormen tot inspirerende burgers zijn alle handen en hoofden in de school nodig. Het is dus geen eindpunt waar je naar streeft maar een manier van samen school maken.
Burgerschapsvorming is niet enkel werken aan kennis maar ook aan vaardigheden en attitudes. Burgerschapsvorming vraagt om een geïntegreerde aanpak van persoonsgebonden en cultuurgebonden ontwikkeling. Dit krijgt vorm in concrete leeractiviteiten op basis van de leerplannen. Je vindt voorbeelden in onze toolbox en (voor bao) in de Zill-bib.
Inspirerend burgerschap heeft veel gemeen met andere educaties, zoals Educatie voor Duurzame Ontwikkeling (EDO). Net zoals inspirerend burgerschap, streven deze educaties ernaar om leerlingen verantwoordelijkheid te leren nemen voor een betere wereld, voor zichzelf en voor anderen. Je vindt voorbeelden in onze toolbox en inspiratieblog.
Meer info:
- Educaties over maatschappelijke thema's
- Educatie voor Duurzame Ontwikkeling
Directie, leraren, leerlingen, ouders, schoolpartners, … creëren een burgerschapsklimaat dat ertoe bijdraagt dat leerlingen samen verantwoordelijkheid nemen voor de wereld. Inspiratie over hoe je dat doet vind je in onze toolbox en inspiratieblog.
Een burgerschapsklimaat is een open (school-)klimaat dat zich kenmerkt door …
Een school groeit vanuit een eigen visie: weten waar men voor staat als school, geeft richting aan het hele school- en klasgebeuren. Een schoolteam dat helder uitspreekt van welke wereld zij dromen, creëert kansen om na te denken wat men de leerlingen wil bijbrengen en welk onderwijs hiervoor nodig is. De wegwijzers helpen je na te denken over en vorm te geven aan de schoolvisie.