Community Service Learning is een pedagogische, ervaringsgerichte onderwijsvorm van dienen, leren en reflecteren die recent meer ingebed raakt in Vlaamse secundaire scholen en hoger onderwijs.
Via een concrete ervaring van maatschappelijk engagement (community service), waarbij er een ontmoeting plaatsvindt met een (kwetsbare) ander, leren leerlingen niet alleen over de maatschappij, maar staan ze ook stil bij zichzelf. Ze begrijpen niet alleen dat het nodig is om anderen te helpen, maar ook waarom hun inzet betekenisvol kan zijn. Een traject Community Service Learning wordt in 4 fasen opgedeeld:
Reflectie krijgt een centrale plaats in alle fasen en beperkt zich dus niet tot fase 3. Er is sprake van wederkerigheid: de ervaring is zowel relevant zinvol voor de leerling als voor de andere of de gemeenschap waar de leerling actief is.
Community Service Learning geeft inspirerend burgerschap concreet vorm: leerlingen werken aan hun eigen identiteit in dialoog met ‘de ander’ en stappen hiermee als het ware in de wereld buiten de schoolmuren.
Met Community Service Learning streven we naar geëngageerd en inspirerend burgerschap. De weg naar inspirerend burgerschap start in het basisonderwijs (Zill) en verdiept zich verder doorheen de volledige schoolloopbaan in de secundair onderwijs. Community Service Learning vormt vaak het sluitstuk in de tweede en derde graad.
“Ik weet dat ik de wereld niet kan redden, maar als ik zie dat er iets mis gaat, dan moet ik wel iets zeggen, dan kan ik mijn mond niet houden, omdat die ervaring me veranderd heeft” Joel Westheimer
Het proces staat centraal, eerder dan het concreet resultaat. Via reflectie vertaalt de leerling zijn ervaring naar betekenis en is er sprake van introspectie. We omschrijven reflectie als een gestructureerde manier om de ervaringen te begrijpen en te analyseren en er betekenis aan te geven.
Community Service Learning werkt aan inspirerend burgerschap en is dus nauw verbonden aan de identiteit van de school. Community Service Learning wordt bij voorkeur verankerd in het curriculum: zowel de bestaande als de vernieuwde leerplannen bieden heel wat kansen dit breed te verankeren in de school.
Comminity Service Learning is diepgaand leren:
Community Service Learning organiseer je best in team: indien mogelijk over vakken heen, in samenwerking met externe partners, eventueel samen met ouders of vrijwilligers. Hoe breder je draagvlak in en rond de school hoe rijker de leerkansen.
Community Service Learning kan verder bouwen op bestaande sociale projecten. Via reflectie krijgen deze ervaringen een sterkere plaats in het leerproces en dragen ze bij tot de brede persoonsvorming van de leerlingen.
Community Service Learning bestaat niet alleen in het ervaren van sociaal engagement, maar ook in het aanleren en beleven ervan. Vanuit de concrete dialoog met de kwetsbare ander in de maatschappij, leren de leerlingen hun eigen identiteit ook steeds sterker te ontwikkelen. Community Service Learning past daarom perfect in de geest van de katholieke dialoogschool: deze werkvorm laat de leerlingen groeien in hun identiteit en dit vanuit de dialoog met de ander. Tegelijk leert het de leerlingen ook om hun eigen identiteit in vraag te stellen. Deze vorm van persoonsvorming helpt de leerlingen om mee te werken aan een betere wereld, een wereld waar God van droomt.
“Op school leren de leerlingen de wereld niet alleen kennen, maar er ook van houden en er verantwoordelijkheid voor op te nemen” Hannah Arendt
CSL draagt ook bij tot de ontwikkeling van leerlingen als kritische, solidaire en verantwoordelijke burgers. CSL vormt immers een mooie illustratie van ‘burgerschap in de praktijk’ en toont aan hoe dit concept niet alleen bijdraagt aan het opdoen van kennis over thema’s en maatschappelijke problemen, maar ook specifieke vaardigheden en welbepaalde attitudes aanleert.
Wil je werk maken van CSL in je school en hiermee aan doelen uit het gemeenschappelijk funderend leerplan of je eigen leerplan werken? Dan vind je hier een gratis online cursus die je op weg zet.
