Als praktijkleraar en ambachtsman/vrouw willen we leerlingen voorbereiden op het métier van keukenmedewerker, hulpkok, kok, kelner, sommelier, patissier, broodbakker, chocolatier, slager, charcutier, traiteur … We willen dat onze lessen het gewenste effect hebben.
Op onze themapagina en in een interactieve visual belichten we de verschillende elementen die bijdragen tot lessen met effect.
In deze bijdrage vertalen we deze principes naar een praktijkles in het domein Voeding en horeca. We volgen dezelfde structuur als de visual. Meer informatie en duiding kan je nalezen op de themapagina of visual.
In de vorige nieuwsbrieven bespraken we de voorbereidingsfase, de beginfase en de middenfase. In deze nieuwsbrief gaan we dieper in op de eindfase van een les of lessenreeks. Daarnaast bekijken we de rol van controle en feedback als ‘tandwiel’ om andere elementen in beweging te houden.
Hoe controleer je of de leerling de leerinhoud begrepen heeft? In een praktijkles wordt dit vaak getoetst aan de hand van een productevaluatie. Je kan de leerling een portfolio laten aanleggen van de gerealiseerde werkstukken, gerechten, afgewerkte producten.
Laat de leerling hierbij noteren wat knelpunten zijn bij de bereiding. Door positieve punten en werkpunten te laten noteren komt de leerling zelfstandig tot criteria. Je kan hierbij ook de medeleerling een rol laten opnemen (peerevaluatie).
Het loont zeker ook de moeite om te focussen op het proces: hoe ben je tot dit product gekomen? Door regelmatig een teamgesprek te voeren na de dienst of productie kan je hierop focussen en een meer procesgerichte evaluatie realiseren. Je kan hierbij ook de rol van elk teamlid bespreken en mekaars verantwoordelijkheid benadrukken.
Via periodieke leerlingengesprekken kan je de leerling laten reflecteren over zijn eigen handelen, doelen laten formuleren voor een volgende periode. Je kan bv. de leerlingen als voortaak zijn doelenrapport laten bestuderen en voor zichzelf doelen bepalen voor een volgend trimester.
In de eindfase zal je niet alleen evalueren of de leerling de leerinhoud begrepen heeft en wat de volgende stappen kunnen zijn maar zal je ook reflecteren over je eigen handelen als praktijkleraar. Was mijn aanpak de juiste? Kan ik door het geven van andere opdrachten, een andere organisatie, een andere aanpak … nog beter de gestelde doelen bereiken? Je kan je hiervoor laten leiden door wat de leerlingen realiseren, de feedback van de leerlingen tijdens een teamgesprek, een enquête op het einde van een periode waarin leerlingen ideeën kunnen formuleren voor een volgende les (bv. kwaliteitsinstrument ‘Punten aan je leraar’) …
Controle en feedback vormen als het ware een tandwiel die heel wat elementen van het leerproces in beweging houden en inspelen op elke fase van je les.
Met ‘controleer begrip’ bedoelen we dat je voortdurend nagaat of de leerling de opdracht begrepen heeft. Dit kan je doen door blijvend vragen te stellen (en niet zelf het antwoord te geven). Laat de leerling zelf de opdracht verwoorden en medeleerlingen aanvullen.
Om tot echt, duurzaam leren te komen is kwaliteitsvolle feedback essentieel. Voor leraren is het een van de belangrijkste middelen waarmee ze de leerwinst van leerlingen kunnen vergroten. Feedback kan pas effectief zijn als je een aantal acties die voor grote leerwinst zorgen quasi gelijktijdig met elkaar combineert. Meer info vind je op de themapagina effectieve feedback.
Om als praktijkleraar effectieve feedback te geven is het noodzakelijk dat je reeds bij de voorbereidingsfase nadenkt over de concrete lesdoelen, wat je wil zien, wat de noodzakelijke stappen zijn om leerlingen verder te doen groeien. Deze informatie zal je helpen om tijdens het leerproces zelf goede feedback te geven.
Een praktijkleraar geeft voortdurend mondelinge feedback, maar het is een uitdaging om leerlingen actief met deze feedback iets te laten doen (take up).
Zo kan je leerlingen vragen om bij de zelfevaluatie op het einde van de les te laten noteren welke tips ze kregen van de leraar en deze bij de start van de volgende les er nog eens bij te nemen zodat deze nog vers in het geheugen zitten.
Je kan feedback structureel inbouwen in het leerproces via klassikale feedbackmomenten waarin je het proces en het product van de leerling beoordeelt en de successen viert en de meest gemaakte fouten bespreekt.
Heb je zelf concrete voorbeelden van uitgewerkte documenten, verwerkingsopdrachten … of wens je te reageren op deze bijdrage? Aarzel niet om mij te contacteren!
