Scholen willen graag objectieve data verzamelen over het welbevinden van leerlingen. Soms is dat gewoon om de vinger aan de pols te houden, soms is het om het effect van bepaalde acties in kaart te brengen, soms zijn er nog heel andere redenen voor.
Er zijn verschillende methodieken om deze objectieve data te verzamelen. Dat kan bijvoorbeeld via observaties of leerlingengesprekken. Bij leerlingen vanaf het vierde leerjaar zijn ook vragenlijsten een optie.
Hierna vind je een overzicht van mogelijke vragenlijsten die je hiervoor kunt gebruiken. Het zijn vragenlijsten die in de eerste plaats bedoeld zijn om op groepsniveau (klas of school) zicht te krijgen op het globale welbevinden van leerlingen in deze groep. Het gaat dus niet om een diagnostiek van problemen van welbevinden bij individuele leerlingen. Daarvoor zijn andere methodieken dan vragenlijsten beter geschikt.
Enkele aanbevelingen alvorens je een keuze maakt uit deze lijst:
Hieronder vind je een overzicht van vragenlijsten die naar onze inschatting voldoen aan de criteria van validiteit, betrouwbaarheid en bruikbaarheid. Uiteraard werkt de ene vragenlijst beter in de ene situatie dan de andere, afhankelijk van je leerlingenpubliek en van het doel waarmee je deze data wil verzamelen.
Dit is een vaak gebruikte en gebruiksvriendelijke tool ontwikkeld door hogeschool PXL. We formuleren er wel een voorbehoud bij inzake de privacy van leerlingen: de tool nodigt immers leerlingen uit om veel van zichzelf bloot te geven, en het is niet in elke school helemaal duidelijk wie deze data allemaal kan inkijken. Daarnaast genereer je met deze tool heel veel data (ook over het welbevinden van individuele leerlingen), die niet altijd opgevolgd kunnen worden.
Doelgroep: leerlingen van het lager en het secundair onderwijs.
Het burgerschapskompas is een digitale vragenlijst. Het is interessant voor elke school die een zicht wil krijgen op burgerschapsvorming in de school. Het is dus breder dan enkel een welbevindenbevraging.
Doelgroep: Leerlingen uit de derde graad van het basisonderwijs en uit het secundair onderwijs.
Dit is de vragenlijst die CLB's hanteren voor leerlingen in het derde jaar secundair onderwijs, maar kan ook bij andere leeftijden in het secundair onderwijs worden ingezet.
Goede vragenlijst die oorspronkelijk werd ontwikkeld in het kader van het Nederlandse Cohortonderzoek Onderwijsloopbanen. De vragenlijst bevat 24 heldere items (aparte vragenlijst voor basisonderwijs (p. 2) en secundair onderwijs (p. 3) die peilen naar welbevinden, motivatie en zelfvertrouwen.
Doelgroep: leerlingen van 5 tot 8 jaar.
Dit praktijkboek uit 2009 bevat de vragenlijst van een tevredenheidsonderzoek met 9 vragen. Hoewel intussen meer dan een decennium oud, zijn de vragen nog steeds zeer relevant.
Doelgroep: leerlingen vanaf het derde leerjaar basisonderwijs.
Op Klascement vind je heel veel kant-en-klare vragenlijsten rond het welbevinden van leerlingen. Onder meer deze vragenlijsten lijken ons goede voorbeelden:
Scholen die de vragenlijstentool van Smartschool (Educheck) hanteren, kunnen ook volgende vragenlijsten overwegen. Het voordeel van beide vragenlijsten is dat ze met slechts 8 vragen erg kort zijn, maar toch gebaseerd op wetenschappelijke inzichten:
