Validiteit is de mate waarin evaluatie meet wat zij beweert te meten. Toetsen, examens, portfolio’s moeten een zo goed mogelijke afspiegeling zijn van wat de leerlingen moeten kennen en kunnen. Een valide toets laat je toe vast te stellen of je (leerplan)doelen bereikt zijn. Als leraar evalueer je ook op basis van het schooleigen pedagogisch project. Sommige doelen zullen dan ook voortkomen uit keuzes die door de school gemaakt zijn.

Om je evaluatie valide te maken moet je dus eerst en vooral je doelen correct bepalen en dan een gepaste evaluatievorm zoeken. Als het doel bijvoorbeeld voorschrijft dat je leerlingen iets moeten toepassen dan zal het niet volstaan om louter kennis en inzicht te toetsen. Bovendien zorg je ervoor dat de doelen volledig en evenwichtig terug te vinden zijn in het geheel van de evaluatie.

Je leerlingen moeten weten wat de bedoeling van je evaluatie is. Je informeert hen correct over wat van hen verwacht wordt (feed-up), welke evaluatiecriteria je gebruikt en welke normering je hierbij hanteert. Je verduidelijkt de manier waarop ze geëvalueerd zullen worden. Vele leerlingen ervaren bijvoorbeeld opdrachten met multiplechoicevragen als niet transparant wanneer ze vooraf niet goed geïnformeerd zijn over de beoordeling ervan.

Je evaluatie dient niet alleen transparant te zijn voor je leerlingen, maar ook voor je collega’s en voor je school. Als je samen een waardeoordeel over leerlingen uitspreekt dan is het belangrijk dat je van elkaar goed weet hoe je dat doet.

Je kunt de ontwikkeling en de resultaten van je leerlingen op verschillende manieren bekijken en in kaart brengen. Je gebruikt dus best verschillende evaluatievormen. Je evalueert op verschillende tijdstippen en in verschillende contexten. Je baseert je evaluatie op je eigen observaties, maar ook op de inbreng van de leerling zelf en die van andere leerlingen. Je beslist samen met je collega’s hoe smal of breed je gaat in je evaluatie. Je houdt wel voor ogen dat des te breder je evaluatie is, je des te meer elementen je zal hebben om adequaat te evalueren en over je evaluatie te communiceren.

Gebruik verschillende evaluatievormen en bijbehorende instrumenten vooral gericht en efficiënt. Denk vooraf na voor wie en wanneer ze een meerwaarde betekenen. ‘Meer’ en ‘anders’ staat niet gelijk aan ‘beter.’ Doordacht gebruik van juiste evaluatievormen in functie van doelen verbetert de kwaliteit van je evaluatie.

Om ervoor te zorgen dat elke leerling gelijke kansen krijgt om te bewijzen wat de leerling kan of kent, is het niet altijd aangewezen om elke leerling op dezelfde manier te evalueren. Een faire evaluatie is soms gedifferentieerd en dus op maat van de noden van de leerling. Inzetten op brede evaluatie kan hier mede voor zorgen.

Kwaliteitsvolle evaluatie zorgt voor afstemming tussen de doelen (feed-up), de lespraktijk, de feedback en de evaluatie. Tijdens het leerproces krijgt de leerling voldoende oefenkansen dankzij het formatief handelen van de leraar. Ook de leraar zal op basis van observaties het leerproces kunnen bijsturen.

De evaluatie zal leiden tot meer betrokkenheid als de doelen voor de leerling betekenisvol zijn. Je streeft er als leraar naar dat de doelen voor de leerling helder, relevant en waardevol zijn. Begrijpt de leerling wat er verwacht wordt? Herkent de leerling zich in het doel? Vindt de leerling de realisatie van het doel ook zelf belangrijk?

Je kan ook zorgen voor meer betrokkenheid door de leerling inspraak te geven in de wijze waarop er geëvalueerd wordt. De keuzes die de leerling daarbij maakt, dienen onderbouwd te zijn door voldoende inzicht in de doelen. 
Als de leerling zich meer betrokken voelt bij de evaluatie, zal de leerling ook sneller geneigd zijn om met de feedback aan de slag te gaan (take-up). Dit faciliteer je als leraar door de leerling te leren om feedback te vragen en te geven.

Misschien kreunen zowel jij als je leerling onder 'evaluatiedruk' en zoek je wegen om evaluatie beheersbaar te maken. Voor de kwaliteit van je evaluatie is niet de hoeveelheid van de evaluatie het belangrijkst. De context varieert sterk. Een leraar die één uur per week in twintig klassen komt en dus honderden leerlingen evalueert, zal zijn evaluatiepraktijk hieraan aanpassen. Effectieve evaluatie kenmerkt zich door het maken van efficiënte keuzes. Je professionaliteit bestaat erin dat je je leerlingen leert kennen, je hen zo goed mogelijk begeleidt en hen daarbij op een voor jou haalbare manier op bepaalde momenten observeert of toetst.

Je hoeft niet over alle evaluatiemomenten binnen dit proces uitvoerig te rapporteren. Een met je collega’s gedeelde inschatting van wat nodig en haalbaar is, is vaak de beste garantie om de evaluatie correct en effectief te doen verlopen. Vaak is een beperkte maar duidelijke, gerichte en voldoende gedocumenteerde feedback wat een leerling nodig heeft om tot leren te komen, genoeg.