Evaluatie voor het leren gaat niet enkel over het leren van de leerling, maar ook over goed onderwijs en hoe het tot stand komt. De evaluatie van je leerlingen is een rijke bron die je kan gebruiken om te ontdekken wat goed onderwijs is. Je reflecteert over je onderwijspraktijk. Lag je lestempo misschien te hoog of te laag? Kun je beter een andere werkvorm gebruiken om de leerstof aan te brengen? Moet je sterker inzetten op gedifferentieerde evaluatie? Hoe kun je wat je wilt evalueren nog beter communiceren zodat je leerlingen weten wat belangrijk is? Hoe kan je ouders betrekken zodat ze zich meer eigenaar voelen van je evaluatie? De vragen zijn legio, de kansen eveneens …
Ook een school kan veel leren uit de evaluatie van leerlingen. “Het schoolteam stuurt het onderwijsleerproces bij op basis van de feedback- en evaluatiegegevens” is een kwaliteitsverwachting die geformuleerd wordt binnen het OK-kader. De school gebruikt de evaluatie van haar leerlingen om zichzelf te evalueren en haar werking te verbeteren.
Je school, je collega’s en jijzelf hebben dus verantwoordelijkheid om eigen en inspirerende keuzes te maken voor het evaluatiebeleid. Je reflecteert over de vraag hoe evaluatie kan bijdragen tot goed onderwijs. Een aantal wegwijzers kunnen je hierbij ondersteunen. Een leerling heeft recht op een gelijke evaluatie wat wil zeggen dat het waardeoordeel aan de hand van dezelfde kwaliteitscriteria tot stand kwam. Het streefdoel is om in je evaluatie een rechtvaardig waardeoordeel uit te spreken.
Maar wat is rechtvaardig oordelen? Een leerling heeft recht op een evaluatie op basis van de doelen van alle leerplannen en van de hele vorming, inclusief de vorming als persoon. Het lerarenteam gaat in eer en geweten na of de leerling deze doelen bereikt heeft en baseert hier zijn gezamenlijke evaluatie op. Een gezamenlijke evaluatie betekent echter nog niet dat elk vak of vakonderdeel even belangrijk is. Een belangrijke vraag is dan ook wat jij en je collega’s een rechtvaardige verdeling vinden.
Het lerarenteam is rechtvaardig in haar oordeel en genereus in de kansen die zij aan leerlingen geeft. Tegelijkertijd neemt ze de leerling, maar ook de inhoud, de normen en doelen die ze moet evalueren ernstig.
Evaluatiebeleid krijgt vorm in de schooleigen context en vanuit de schooleigen visie op onderwijs. Het hele schoolteam (directie en leraren) draagt ertoe bij.
Dit evaluatiebeleid wordt geflankeerd door een heldere en consistente visie op rapportering en deliberatie. Belangrijk is vooral dat dit evaluatiebeleid niet los komt te staan van de schoolvisie op goed onderwijs. De visie op evalueren vloeit voort uit de globale onderwijsvisie van de school. Het evaluatiebeleid en het pedagogisch project zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De onderwijsinstelling benut optimaal de beleidsruimte, die de overheid geeft, om te evalueren vanuit een breed perspectief.
