Evaluatie gebeurt dan niet geïsoleerd in jouw vak maar in voortdurende dialoog met je collega’s in klassen en klassenraden. Op het einde van een leerjaar komt een delibererende klassenraad samen en beslist of een leerling de doelen van de vorming voldoende bereikt heeft. De leraren denken dan na over de toekomst van de leerling en bekijken vanuit het geheel van de vorming of een leerling de doelen van de leerplannen bereikt heeft.

Waarover geëvalueerd wordt is het geheel van de leerplandoelen. Binnen LLinkid bestaat een leerplan uit verschillende onderdelen. Er zijn de basisdoelen van het vak, er is verdieping en verbreding en er zijn er doelen die toegevoegd zijn vanuit de gemeenschappelijke leerplannen. Misschien voegde jij of de vakgroep ook specifieke accenten toe. Ook hier is echter het bos belangrijker dan de bomen. Je zoekt naar een redelijk evenwicht tussen de basis van je vak en wat erbij komt aan verdieping, verbreding. Je evalueert het geheel van je vak en in functie van het hele vak worden leerlingen beoordeeld. Een strikt onderscheid maken tussen delen van het vak is meestal niet aangewezen. Exact bepalen waar een basisdoel eindigt en verdieping begint is overigens vaak een moeilijke kwestie.

Onderdelen van vakken en vorming kunnen dan weer wel een rol spelen bij de interpretatie van je evaluatie en de communicatie erover. De specifieke achtergronden bij het tot stand komen van je evaluatie maken dat eenzelfde cijfer iets anders kan betekenen voor verschillende leerlingen. Zo kan een leerling slagen wanneer hij sterk scoort voor de basis maar zwak voor verdieping. Deze constatatie heeft geen invloed op de finale beslissing maar zal een belangrijke rol spelen bij advisering van de leerling. Als een leerling voor een bepaald vak voortdurend remediering nodig had, dan kan dit gegeven belangrijk zijn voor de oriëntering van de leerling.

Als je wilt evalueren of een leerling doelen of inhouden bereikt heeft, is het de moeite waard je de vraag te stellen: "wat wil ik precies evalueren?" De evaluatie van leerlingen dient immers verschillende lagen die te maken hebben met het niveau van leren.

• Als leraar wiskunde wil je dat je leerling algebra beheerst, als leraar houtbewerking wil je dat je leerlingen verschillende houtsoorten kennen en gebruiken. Wat je beoogt is dat leerlingen kennis en vaardigheden binnen een bepaald vak in een bepaalde graad of studierichting verwerven.
• Als leraar wiskunde wil je dat je leerling logisch, gestructureerd en oplossingsgericht denkt en deze vaardigheden breed gebruikt, als leraar houtbewerking leid je bekwame schrijnwerkers op. Je wil je leerling introduceren in een gemeenschap – de klas, de brede samenleving- en je wilt dat ook evalueren. Je evaluatie gaat dan ook over de transfer van kennis en vaardigheden naar de sociale context. Mogelijk spelen attitudes een rol.
• Evaluatie graaft ook nog dieper. Je streeft, bewust of onbewust de persoonlijke ontwikkeling van een leerling na. Die persoon omvat het hoofd, hart, handen maar raakt ook de ziel, de bezieling van je leerling. Je wilt immers dat jouw onderwijs niet op een koude steen valt maar in warme en vruchtbare grond landt. Je versterkt een jonge mens in zijn of haar unieke en onvoorspelbare groeimogelijkheid. Door het leren als persoon te stimuleren, zorg je ervoor dat fragiele mensen gesterkt worden in zelfwaardering, mentale veerkracht, weerbaarheid en respect. Je bevestigt hen in zelfzorg, zorg voor anderen en hun verantwoordelijkheid voor een betere samenleving. Je durft ook dit evalueren.

In de context van evaluatie is het belangrijk dat je je bewust bent van deze gelaagdheid van leren en evalueren. Problemen duiken vooral op als evaluatiemethoden die goed werken voor een niveau kritiekloos binnen een ander niveau worden gebruikt. Het evalueren van de persoonlijke ontwikkeling van jongeren door middel van standaarden, rubrieken en lijsten zal de persoonsontwikkeling veelal remmen of vastzetten.