Rapporteren is een begrip dat enerzijds eng en anderzijds breed geïnterpreteerd kan worden. De enge interpretatie beperkt zich vaak tot het klassieke schoolrapport. Vanuit een brede interpretatie kan rapporteren gaan over elke vorm van communicatie over de ontwikkeling en de leervorderingen van de leerling.
In dit document willen we de visie op rapporteren scherpstellen om nadien in te gaan op de verschillende criteria van kwaliteitsvolle rapportering.
Rapporteren is het tijdig en geregeld informeren van ouders en leerlingen over de leervorderingen en het ontwikkelingsproces van de leerling.
Rapportering is dus een vorm van feedback (met feedup, feedback en feedforward) die informeert over een langere periode van observatie en evaluatie en zo een samenvattend karakter krijgt.
Rapporteren communiceert evenwichtig over de bereikte doelen van leerplangebonden kennis, vaardigheden, competenties en attitudes en stimuleert de leerling te reflecteren over het eigen leerproces en welke stappen hij dient te zetten in dat leerproces.
Rapporteren kan zowel schriftelijk als mondeling plaatsvinden.
Rapportering maakt deel uit van het evaluatiebeleid van de school en sluit dus aan bij de schooleigen visie op evaluatie die is afgestemd op het eigen pedagogisch project. Het evalueren en rapporteren behoren dus tot de autonomie van de school. De basisprincipes van het evaluatiebeleid en de organisatie ervan worden gecommuniceerd in het schoolreglement.
We stellen een leidraad voor om na te denken over kwaliteitsvol rapporteren naar analogie van de kijkwijzer voor het basisonderwijs. We willen zo bewust de brug maken met de visie van het basisonderwijs.
Nadenken over het rapporteringsbeleid kun je aan de hand van deze vijf vragen: waarom, wat, hoe, wanneer en aan wie rapporteer je? Zij vormen de bouwstenen voor rapportering en communicatie in je school.
We rapporteren om op een transparante manier verslag uit te brengen aan leerlingen en ouders over het leerproces, de groei daarin en de mate waarin de doelen bereikt worden. We houden daarbij rekening met de totale persoon, zijn talenten en interesses.
Rapporteren stimuleert de leerling te reflecteren over het eigen leerproces en zet hen aan na te denken over welke verder stappen hij dient te zetten in het leerproces.
Rapporteren is tegelijkertijd een uitnodiging om in dialoog te gaan in het belang van het leerproces van de leerling.
Rapporteren aan de leerling, de ouders en het team kan vanuit verschillende motieven:
We rapporteren over de totale ontwikkeling van de leerling. De rapportering geeft een beeld van de vorderingen in het bereiken van de doelen van de leerling. Het gaat daarbij om het geheel van competenties: kennis, vaardigheden en attitudes. We hebben daarbij ook oog voor de talenten en interesses, de verdere schoolloopbaan, de groeikansen van de leerling ...
Elke rapportering is gebaseerd op voldoende kwaliteitsvolle evaluatiegegevens. De rapportering is transparant en duidelijk voor elke betrokkene.
Afhankelijk van de beweegredenen kiest de school op welke manieren ze met de leerling en de ouders communiceert. Rapporteren kan schriftelijk of mondeling; fysiek, telefonisch of digitaal.
Voorbeelden van schriftelijk rapporteren zijn notities in het leerlingvolgsysteem, e-mail, briefwisseling, nieuwsbrieven, een portfolio of een rapport.
Voorbeelden van schriftelijk rapporteren zijn notities in het leerlingvolgsysteem, e-mail, briefwisseling, nieuwsbrieven, een portfolio of een rapport.
Bovenop de permanente stroom van evaluatiegegevens en mondelinge en schriftelijke contacten kan de school ervoor kiezen om op geregelde basis een synthese te maken, in de vorm van een rapport. De school maakt daarbij keuzes over de gegevens, de doelgroep, de wijze en tijdstip van de rapportering. Dat kan op verschillende manieren met symbolen, cijfers, groeiwijzers, doelen, waardeschalen, portfolio … De school communiceert transparant over het schooleigen beleid.
Die schriftelijke synthese is bovendien belangrijk in functie van doorstroming, attestering en oriëntering.
Je maakt best een onderscheid tussen communiceren bij formatieve evaluatie en bij summatieve evaluatie.
Bij formatieve evaluatie of evalueren om te leren draagt communicatie over het leren en de leerprestaties van leerlingen bij tot het onmiddellijk bijsturen van het onderwijsleerproces. In de eerste plaats bevat elke evaluatie een mondelinge en/of schriftelijke terugkoppeling (effectieve feedback) aan de leerling. Die formatieve evaluaties helpen de leerling de taak, zijn gedrag, het proces aan te passen en biedt de leraar de kans om de eigen onderwijsleerpraktijk bij te sturen.
Bij summatieve evaluatie of evaluatie van het leren gaat het om de ontwikkeling van de leerling ten aanzien van de vooropgestelde doelen te situeren. Op geregelde tijdstippen staan leerlingen, leraren en ouders stil bij de vraag hoever de leerling in zijn ontwikkeling staat. Je voorziet daarbij een synthese van de evaluatiegegevens.
Leerlingen en ouders worden geregeld en tijdig geïnformeerd over het behalen van de doelen zodat volgende stappen in het leerproces kunnen worden gezet. Afhankelijk van de doelgroep en de schooleigen organisatie maakt de school daarin weloverwogen keuzes.
Einde schooljaar rapporteert de klassenraad om de beslissingen en adviezen in het kader van attestering en oriëntering te motiveren.
Leerling, leraren en ouders zijn directe betrokkenen bij het rapporteren. De rapportering laat alle betrokkenen toe om te communiceren. Het is belangrijk dat de rapportering gebeurt in een taal die door elke partner begrepen wordt.
De leerling is de eerste betrokkene in het evaluatieproces en de communicatie daarin. Enerzijds liggen er kansen tot zelfevaluatie (bijvoorbeeld door kijkwijzers of portfolio). Anderzijds krijgt leerling de kans om feedback te vragen, te ontvangen en te verwerken. Ook dat is een leerproces. De leerling kan uit de rapportering elementen halen om zichzelf doelen te stellen of om te weten waaraan gewerkt wordt in de toekomst. De rapportering draagt bij tot een positief, realistisch zelfbeeld. Een goede rapportering geeft dus ook kansen tot zelfreflectie en zelfregulatie bij de leerling.
De rapportering is gericht op de individuele leerling. De communicatie gaat over zijn ontwikkeling, zijn context en houdt rekening met zijn behoeften. Dat betekent dat differentiatie ook naar de rapportering kan worden doorgetrokken. In die zin maakt de rapportering evolutie zichtbaar en gelden dus ook daar niet voor alle leerlingen dezelfde doelen en criteria.
Rapportering is een uitnodiging om met ouders in gesprek te gaan. Ouders krijgen de kans om het beeld van de leraren over hun dochter of zoon te vergelijken met het eigen beeld en om informatie toe te voegen. De rapportering informeert ouders ook hoe bepaalde onderdelen opgevolgd kunnen worden.
De rapportering is de verantwoordelijkheid van alle leraren die met de leerling werken. Elke leraar krijgt de kans om de rapportering van de leerling aan te vullen, te corrigeren en toe te lichten.
Leraren kunnen ook onderling aan elkaar rapporteren. Zo komen ze samen tot een brede beeldvorming van de leerling. Rapporteren naar het team is gericht op het signaleren, onderzoeken en uitzoeken hoe de aanpak van het onderwijsleerproces kan worden bijgestuurd.
De school rapporteert
