Het creëren van een verbindend schoolklimaat en effectief klasmanagement gaan hand in hand. Klasmanagament gaat immers verder dan alleen orde houden. Het betekent het bewust regisseren van het klasgebeuren, zodat leerlingen zich veilig, gehoord en betrokken voelen.

Klasmanagement verwijst naar het creëren van een omgeving die lesgeven en leren mogelijk maakt. Daarbij bestaat klasmanagement uit de combinatie van preventieve en curatieve maatregelen op school- en klasniveau, die bijdragen aan deze leeromgeving.

Struyf, , E., De Neve, D., Leroy, A., & Vets, S. (2025). Van grenzen stellen tot verbinden: effectief klasmanagement en een veilig klasklimaat dat leren ondersteunt (inspiratiegids). Universiteit Antwerpen en KdG Hogeschool.

Het onderzoek presenteert een raamwerk voor effectief klasmanagement. Het raamwerk benadrukt een schoolbrede aanpak met een nadruk op maatregelen vanuit verbinding en herstel boven curatieve maatregelen. Het onderzoek identificeert negen bouwstenen voor effectief klasmanagement:

• Leerkracht-leerling relatie: Positieve relaties tussen leerkracht en leerling bevorderen gewenst gedrag en leerbetrokkenheid.
• Regels en routines: Duidelijke regels en vaste routines verlagen het risico op ordeverstoringen.
• Socio-emotioneel leren: Sociale en emotionele vaardigheden zijn belangrijk voor zowel leerlingen als leerkrachten en helpen bij gedragsregulatie.
• Herstelgericht werken: Bij conflicten bevordert herstelgericht handelen empathie en begrip.
• Omgaan met moeilijk gedrag: preventieve maatregelen zijn belangrijk, maar ook passende reacties op storend gedrag helpen problemen te beperken.
• Didactiek en vakkennis: Effectieve instructie, differentiatie en activerende werkvormen verhogen de betrokkenheid en verminderen storend gedrag.
• Infrastructuur en inrichting: Een veilige, goed ingerichte leeromgeving draagt bij aan een positief klasklimaat.
• Cultureel responsief lesgeven: Een inclusieve aanpak die rekening houdt met culturele diversiteit ondersteunt betrokkenheid en positieve leeruitkomsten.
• Ouders als partner: Betrokkenheid van ouders heeft positieve effecten op het gedrag en de motivatie van leerlingen.

In een verbindend schoolklimaat werk je als leraar dus aan een leeromgeving waarin leerlingen zich erkend en betrokken voelen. Het is eveneens een gedeelde pedagogische opdracht van het hele team.

Verbindend klasmanagement vraagt om gedragenheid. Samen werken aan een gedeelde visie zorgt voor continuïteit en vertrouwen bij leerlingen. Leraren zoeken steun bij collega’s om te kunnen reflecteren over eigen handelen, ook bijvoorbeeld wanneer gedrag in de klas of op school escaleert.

Hoge verwachtingen gaan hand in hand met warme relaties. Leraren die academisch optimistisch zijn, geloven in de groeikracht van elke leerling. Je stimuleert die groei door:

• leerlingen succeservaringen te laten opdoen
  vb. een leerling die moeite heeft met lezen mag voorlezen aan jongere kinderen bij tutorlezen
• waardering te tonen
  vb. je benoemt in een klasgesprek iets wat je waardeert in de manier waarop een leerling zich inzet
• hen aan te moedigen uitdagingen aan te gaan
  vb. je stelt samen met de leerling een persoonlijk doel op en volgt dat regelmatig op
• te benadrukken dat fouten maken bij leren hoort
  vb. de leraar deelt eigen fouten of mislukkingen in de klas en bespreekt wat eruit geleerd werd
• effectieve feedback te geven, bijvoorbeeld via leerlingcontacten
  vb. in een wekelijks leerlingengesprek bespreek je samen hoe het gaat, wat lukt en waar extra hulp nodig is (zie bouwsteen Welbevinden)

Wanneer hoge verwachtingen gedragen worden, voelen leerlingen zich gesteund én uitgedaagd. Ze ontwikkelen veerkracht, motivatie en zelfvertrouwen. Zo wordt het klaslokaal een plek waar leren betekenisvol is en waar elke leerling het gevoel krijgt: “Mijn leraar gelooft in mij.”

Meer informatie vind je in de 'Leidraad Onderwijs vanuit hoge verwachtingen' (Stichting Leerpunt).