Hoe maken we dit waar?

Een goed professionaliseringsbeleid gaat uit van een visie op professionalisering en vertaalt zich naar concrete praktijken.

Visie

sla link op in klembord

Kopieer

De school ontwikkelt een duidelijke visie op professionalisering, afgestemd op hun schooleigen context en onderwijskundige doelen in lijn met haar personeelsbeleid en de schoolvisie.

Behoefteanalyse  

sla link op in klembord

Kopieer

Een goede behoefteanalyse houdt zowel rekening met de (leer)noden van de leerlingen, de noden en ambities van elk teamlid en de doelen van de organisatie en gaat hier actief naar op zoek.

Externe professionalisering: krachtig als ze goed is ontworpen 

sla link op in klembord

Kopieer

Externe professionalisering – zoals nascholingen, opleidingen of studiedagen – blijft een belangrijk onderdeel van het professionaliseringsbeleid. Onderzoekers van de Universiteit Gent voerden een uitgebreid literatuuronderzoek uit naar de vraag wanneer dergelijke initiatieven een positieve impact hebben op de kennis, vaardigheden en het gedrag van leraren. Ze identificeerden negen sleutelkenmerken. Hoe meer van deze kenmerken aanwezig zijn, hoe groter de kans op effectieve transfer naar de klaspraktijk:

  1. Focus op inhouden die leerlingen moeten leren
  2. Focus op (vak)didactiek
  3. Gebaseerd op onderzoek én coherent met doelen en context van de leraar
  4. Eigenaarschap van zowel inhoud als leerproces
  5. Voldoende duur
  6. Collectieve participatie met interne en externe collega’s
  7. Organisatie in of dichtbij de school 
  8. Actief leren op basis van onderzoek
  9. Kwaliteit van de trainer

Het is belangrijk deze kenmerken steeds in samenhang te bekijken. Zo is het bijvoorbeeld niet voldoende dat nascholers lesmateriaal aanreiken: leraren moeten dit materiaal kunnen aanpassen, ermee oefenen, reflecteren en zelf toepassingen ontwikkelen. Pas dan ontstaat duurzame impact.

Van externe naar interne professionalisering 

sla link op in klembord

Kopieer

Opvolging binnen de school is cruciaal. Kennisdeling is belangrijk, maar kennismobilisatie -  wanneer leraren hun inzichten delen, samen vertalen naar de klaspraktijk en elkaar ondersteunen bij de toepassing ervan – is nog belangrijker.

Zo ontstaat een professionele leergemeenschap waarin leren geen individueel traject is, maar een gedeeld proces en nascholingen, opleidingen of studiedagen krijgen pas echt waarde als ze leiden tot collectief leren en verandering in de praktijk. Zo wordt professionalisering een collectieve verantwoordelijkheid.

Professionaliseringsbeleid voeren vraagt een collectieve verantwoordelijkheid, betrokkenheid en participatie van het volledige team. Het gaat om het detecteren van leernoden en het bieden van leerkansen en leerruimte, maar ook om het opnemen van de kansen en ruimte door teamleden, individueel en gezamenlijk.

Interne professionalisering: leren van en met elkaar 

sla link op in klembord

Kopieer

Elke school beschikt over een rijkdom aan expertise. Om die ten volle te benutten, is het essentieel dat leraren hun opgebouwde kennis en praktijkervaringen delen. Wat zich in de rugzak van elke leraar bevindt – inzichten, aanpakken, materialen – wordt pas waardevol als het zichtbaar, gedeeld en benut wordt.  Interne professionalisering gebeurt dus niet toevallig, maar bewust en structureel. Enkele krachtige methodieken zijn:

Deze methodieken dragen bij aan een cultuur waarin samen leren de norm is. Professionalisering wordt zo een collectieve opdracht in plaats van een individueel traject.

Randvoorwaarden: cultuur, structuur en leiderschap 

sla link op in klembord

Kopieer

Om professionalisering duurzaam te verankeren, is een professionele schoolcultuur onmisbaar. Een cultuur waarin leren, uitwisselen en experimenteren gestimuleerd wordt. Kenmerken van zo’n cultuur zijn onder andere: 

  • Er is vertrouwen en ruimte om fouten te maken en feedback te geven.
  • Expertise wordt erkend en gedeeld.
  • Leraren voelen zich mede-eigenaar van schoolontwikkeling.
Hoe creëren we tijd en ruimte om kansen te creëren om het collectief leren te stimuleren?

Sterk leiderschap is cruciaal om die cultuur mogelijk te maken. Leiderschap dat inspireert, verbindt en richting geeft - niet alleen door de directeur, maar ook door leraren die initiatief nemen en collega’s meenemen in hun leerproces. 

Wanneer professionele cultuur en gedeeld leiderschap samenkomen, ontstaat een school waarin het leren van en met elkaar verankerd is in de dagelijkse praktijk én in de opdracht van elke leraar.

Contact

Annick Keunen
pedagogisch begeleider
      Frederik Maes
      pedagogisch begeleider
          Diane Van Hove
          pedagogisch begeleider
              ×
              Kijkt als...
              Niveau
              Regio
              Kan ik je helpen?