Het coronavirus bezorgde ons al op verschillende manieren een nieuwe kijk op onszelf, anderen en de wereld. Zo ook op de leraar, die verrassend genoeg heel wat gemeen heeft met dit snel verspreidend beestje.
Het begint als een slechte mop. Maar voor mij is deze vergelijking één van de mooiste complimenten voor het lerarenberoep.
In Basisschool de Vlindertuin in Oudergem zette Pascale Luyckfasseel enkele jaren geleden, bij de start met het VALIES-project, een veranderingsproces in rond Educatie voor Duurzame Ontwikkeling. Wat veranderde, is niet de hoeveelheid tijd die de leraren besteden aan duurzaamheidskwesties, maar wel het eigenaarschap dat ze aan leerlingen geven.
Tot enkele jaren geleden was het haar gemotiveerd lerarenteam dat jaarlijks zelf allerhande maatschappelijke acties bedacht. Daardoor deden leerlingen wel mee met datgene dat de grote mensen voor hen uitgedokterd hadden, maar ontbrak er toch iets. Het was voor hen geen gemotiveerde actie als resultaat van een leerproces waarin ze zelf op onderzoek en in dialoog gingen. Leerlingen deden wat van hen verwacht werd. Punt. Letterlijk ‘punt’, want daarna gebeurde er niet veel. De actie als eendagsvlieg, dus, met reproductiegetal 0.
Maar het lerarenteam van de Vlindertuin duwde dat reproductiegetal de hoogte in.
Want nu staan leerlingen zelf aan het stuur. Zij zijn de bedenkers én uitvoerders van acties waar een intensief leerproces aan vooraf gaat. In dat proces bevragen ze ze zichzelf, anderen en de wereld. Op die manier leiden hun acties tot duurzaam gedrag en hebben ze de eendagsvliegen definitief een kopje kleiner gemaakt.
De verantwoordelijkheid die leerlingen krijgen, zorgt voor hogere betrokkenheid en motivatie. Ze leren het zelf te doen, zoals ze dat later ook zullen doen. Ze leren lukken en mislukken. Leraren leren ondersteunen, toekijken en loslaten.
Als je als leraar dus je stempel wil drukken op de maatschappij, heb je dus zomaar een extra troef in handen die een gewone sterveling ontbreekt. Je hebt niet alleen de mogelijkheid om zelf, met al je kennis en expertise, een actie op poten te zetten die bijvoorbeeld de armoede in je gemeente aanpakt. Je kan daarnaast zomaar een hele klas leren om tot acties te komen waarvoor zij zelf geëngageerd zijn. En dat kan tellen, want qua multiplicatoreffect kan zelfs het coronavirus hier niet tegen op.
Miette Plessers, pedagogisch begeleider ‘inspirerend burgerschap’
