(29 september) Van 21 september tot 2 oktober is het Vredesweek. Pax Christi roept hiermee op om meer te investeren in vrede om het wereldwijde oorlogsgeweld een kopje kleiner te maken. Hoewel deze week dus alles in het teken staat van vrede, deel ik graag een reflectie over de waarde van conflict.
Misschien werk je deze week rond het belang van wereldwijde vrede en het helpen van elkaar. Als iedereen enthousiast met jou mee doet, voelt dat comfortabel. De leerlingen in je les knikken bij het horen van je verhaal, je collega’s vinden het knap wat je doet. Herken je het gevoel van opluchting als (het lijkt alsof) iedereen samen met jou op dezelfde golflengte zit?
Stel je enkele van de volgende reacties voor die ik zelf (en jij waarschijnlijk ook) al ooit tegenkwam:
Eén van je leerlingen haalt aan dat een oorlog toch best opgelost wordt in de betrokken landen zelf, toch?
Een kleuter beargumenteert tijdens een gesprek over eerlijkheid en het verdelen van snoep, dat het niet erg is als de afwezige klasgenoten niets krijgen. ‘Wat niet weet, wat niet deert.’
Je collega vraagt zich tijdens de middag luidop af of het geldtapijt waar de school samen aan werkt om een land in nood te helpen, wel zin heeft.
Misschien krijg je het warm. Niet van blijdschap, maar dat vervelende warme gevoel dat gepaard gaat met koud zweet. In een impuls verdedig je je standpunt en alle geplande activiteiten, en wens je dat het voor iedereen zo helder zou zijn als voor jou.
Als je naar deze reacties kijkt vanuit een Deep Democracy – oogpunt, geef je net ruimte aan de ‘tegenstem’. Je vraagt net wie er nog zo of op nog een andere manier over denkt. Deep Democracy gaat actief op zoek naar andere meningen. Men neemt niet zomaar genoegen met de meerderheidsstem. Net diegene die het oneens is en anders denkt, heeft immers vaak iets belangrijk toe te voegen. Door naar hen te luisteren, zal wat je doet aan kwaliteit winnen. In élke stem zit dan ook een wijsheid. Ook al voelen tegenstemmen oncomfortabel, misschien heb je ze net nodig om met z’n allen te leren?
In Deep Democracy wordt conflict of polarisering dus ingezet als techniek. Het verschil is immers broodnodig om tot een kwaliteitsvol besluit te komen.
In de training die ik volgde (en in het boek ‘Van zondebok naar zebra’) gebruikte Fanny Matheusen van HUMMUS de vergelijking met een zondebok en zebra, die je doet nadenken over hoe je kijkt naar andersdenkenden. Vind je iemand met een andere kijk vooral een lastpost of zondebok? Of kan je naar hem kijken als de zebra die opvallend zijn kont keert en naar de andere kant kijkt, omdat hij misschien iets waardevol aan de einder ziet? Iets dat belangrijk is voor de groep?
Diegene die anders denkt en een heel nieuw perspectief binnen brengt, kan dus een belangrijke bijdrage leveren aan een goed besluit. De leerling die aanhaalt dat oorlog toch best opgelost wordt in de betrokken landen zelf, leidt er misschien toe dat de hele klas verder onderzoekt hoe de overheid in dat land werkt. De kleuter die het snoep liever voor zichzelf houdt, zet sowieso de hele groep aan het denken. En de collega die niet weet waar het geldtapijt toe dient, is misschien de aanzet voor het uitpluizen van waar het geld voor goede doelen nu echt naar toe gaat, waardoor het geld uiteindelijk beter besteed wordt. En kunnen we dankzij de diverse stemmen niet meer leren dan wanneer iedereen comfortabel knikt?
Ook dit is een wezenlijk onderdeel van een katholieke dialoogschool: vanuit jezelf en je eigen ideeën in open dialoog gaan met andere stemmen, omdat je net hierdoor zelf als persoon groeit.
Zoek jij in de vredesweek ook het conflict op om te werken aan vrede?
Miette Plessers, pedagogisch begeleider ‘inspirerend burgerschap’
Bronnen:
