25
Van bron tot bewustzijn: hoe leraarinterventies historisch denken sturen
Hoe krijgen we leerlingen zover dat ze niet alleen weten wat er gebeurd is in het verleden, maar ook komen tot historisch bewustzijn? De Deense onderzoeker Heidi Eskelund Knudsen laat in haar studie zien dat dit proces sterk afhangt van hoe wij als leraar onze lessen ontwerpen én bijsturen tijdens het leerproces.
Op basis van het onderzoek van Heidi Eskelund Knudsen (2020)
Op basis van het onderzoek van Heidi Eskelund Knudsen (2020)
Doelgericht werken in de geschiedenisles
Uit verschillende wetenschapsvelden weten we steeds beter hoe leren werkt en welke strategieën de leerlingen ondersteunen bij het leren. In de interactieve visual effectieve didactiek of lessen met effect vind je een handig overzicht over de didactische strategieën die effectief blijken te zijn.
GFL-doelen rond leren leren bereiken én leerplandoelen geschiedenis (derde graad)
GFL-doelen rond leren leren bereiken én leerplandoelen geschiedenis, sla 2 vliegen in één klap met de leerfiches! Deze fiches bieden een ideaal ondersteuningsmiddel voor jou als leraar om in te zetten op de GFL-doelen rond leren leren in jouw geschiedenisles.
Differentiatie in het vak geschiedenis
Ook van leraren geschiedenis wordt verwacht dat ze differentiëren. Maar door ons grote aantal leerlingen en beperkte lestijd is dit niet altijd vanzelfsprekend. Daarom werkten we enkele mogelijkheden uit waarmee jullie aan de slag kunnen gaan in jullie klassen.
Krachtlijn 5 - Leerplandoel 18 (D') - 16 (D) - 18 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 18 De leerlingen leggen betekenissen uit die zij zelf en anderen geven aan actuele en historische fenomenen uit de moderne en de hedendaagse tijd. | LPD 16 De leerlingen leggen betekenissen uit die zij zelf en anderen geven aan actuele en historische fenomenen uit de moderne en de hedendaagse tijd. | LPD 18 De leerlingen leggen betekenissen uit die zij zelf en anderen geven aan actuele en historische fenomenen uit de moderne en de hedendaagse tijd. |
Krachtlijn 5 - Leerplandoel 17 (D') - 15 (D) - 17 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 17 De leerlingen leggen collectieve herinnering uit van historische fenomenen uit de moderne en hedendaagse tijd. | LPD 15 De leerlingen leggen collectieve herinnering uit van historische fenomenen uit de moderne en hedendaagse tijd. | LPD 17 De leerlingen leggen collectieve herinnering uit van historische fenomenen uit de moderne en hedendaagse tijd. |
Krachtlijn 5 - Leerplandoel 16 (D') - 14 (D) - 16 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 16 De leerlingen analyseren de invloed van de eigen standplaatsgebondenheid en die van anderen op historische beeldvorming. | LPD 14 De leerlingen analyseren de invloed van de eigen standplaatsgebondenheid en die van anderen op historische beeldvorming. | LPD 16 De leerlingen analyseren de invloed van de eigen standplaatsgebondenheid en die van anderen op historische beeldvorming. |
Krachtlijn 3 - Leerplandoel 11 (D') - 11 (D) - 12 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 11 De leerlingen beoordelen welke bronnen betrouwbaar zijn om een historische vraag te beantwoorden, met aandacht voor de standplaatsgebondenheid van de maker, het perspectief van de maker, het doelpubliek, de functie en het beoogd effect. | LPD 11 De leerlingen beoordelen welke bronnen betrouwbaar zijn om een historische vraag te beantwoorden. | LPD 12 De leerlingen beargumenteren in welke mate bronnen betrouwbaar zijn om een historische vraag te beantwoorden. |
Krachtlijn 3 - Leerplandoel 10 (D') - 10 (D) - 11 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 10 De leerlingen beoordelen de bruikbaarheid van historische bronnen om een historische vraag te beantwoorden. | LPD 10 De leerlingen beoordelen de bruikbaarheid van historische bronnen om een historische vraag te beantwoorden. | LPD 11 De leerlingen beargumenteren of historische bronnen bruikbaar zijn om een historische vraag te beantwoorden. |
Krachtlijn 2 - Leerplandoel 8 (D') - 9 (D) - 10 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 8 De leerlingen vergelijken kenmerken van bestudeerde samenlevingen in eenzelfde periode en tussen periodes. | LPD 9 De leerlingen vergelijken kenmerken van bestudeerde samenlevingen in eenzelfde periode en tussen periodes. | LPD 10 De leerlingen benoemen gelijkenissen en verschillen in kenmerken van bestudeerde samenlevingen in eenzelfde periode en tussen periodes. |
Krachtlijn 2 - Leerplandoel 7 (D') - 8 (D) - 8 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 7 De leerlingen lichten verbanden toe tussen de maatschappelijke domeinen voor westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en hedendaagse tijd. | LPD 8 De leerlingen lichten verbanden toe tussen de maatschappelijke domeinen voor westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en hedendaagse tijd. | LPD 8 De leerlingen lichten verbanden toe tussen de maatschappelijke domeinen voor westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en hedendaagse tijd. |
Krachtlijn 2 - Leerplandoel 6 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
/ | / | LPD 6 De leerlingen situeren historische fenomenen en historische bronnen uit de moderne en de hedendaagse tijd binnen de drie dimensies van het historisch referentiekader. |
Krachtlijn 2 - Leerplandoel 6 (D') - 7 (D) - 9 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 6 De leerlingen lichten kenmerken toe van interculturele contacten tussen westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en de hedendaagse tijd vanuit verschillende perspectieven. | LPD 7 De leerlingen lichten kenmerken toe van interculturele contacten tussen westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en de hedendaagse tijd vanuit verschillende perspectieven. | LPD 9 De leerlingen lichten kenmerken toe van interculturele contacten tussen westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en de hedendaagse tijd. |
Krachtlijn 2 - Leerplandoel 5 (D') - 6 (D) - 7 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 5 De leerlingen lichten kenmerken toe van de verschillende maatschappelijke domeinen voor westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en de hedendaagse tijd. | LPD 6 De leerlingen lichten kenmerken toe van de verschillende maatschappelijke domeinen voor westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en de hedendaagse tijd. | LPD 7 De leerlingen lichten kenmerken toe van de verschillende maatschappelijke domeinen voor westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en de hedendaagse tijd. |
Krachtlijn 2 - Leerplandoel 4 (D') - 5 (D) - 5 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 4 De leerlingen reflecteren over verschillen tussen de periodiseringen in tijd en ruimte. | LPD 5 De leerlingen reflecteren over verschillen tussen de periodiseringen in tijd en ruimte. | LPD 5 De leerlingen benoemen gelijkenissen en verschillen tussen de courante westerse periodisering en andere periodiseringen in tijd en ruimte. |
Krachtlijn 2 - Leerplandoel 3 (D') - 4 (D) - 4 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 3 De leerlingen lichten de courante westerse periodisering en enkele bijhorende scharnierpunten, in het bijzonder van de moderne en de hedendaagse tijd. | LPD 4 De leerlingen lichten de courante westerse periodisering en enkele bijhorende scharnierpunten, in het bijzonder van de moderne en de hedendaagse tijd. | LPD 4 De leerlingen lichten de courante westerse periodisering en enkele bijhorende scharnierpunten, in het bijzonder van de moderne en de hedendaagse tijd. |
Krachtlijn 2 - Leerplandoel 2 (D') - 3 (D) - 3 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 2 De leerlingen lichten de drie dimensies van het historisch referentiekader en bijhorende structuurbegrippen toe. | LPD 3 De leerlingen onderscheiden de drie dimensies van het historisch referentiekader en bijhorende structuurbegrippen. | LPD 3 De leerlingen onderscheiden de drie dimensies van het historisch referentiekader en bijhorende structuurbegrippen. |
Krachtlijn 1 - Leerplandoel 2 (D) - 2 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
/ | LPD 2 + De leerlingen situeren een historische vraag in het historisch referentiekader: tijd, ruimte en de maatschappelijke domeinen. | LPD 2 + De leerlingen situeren een historische vraag in het historisch referentiekader: tijd, ruimte en de maatschappelijke domeinen. |
Krachtlijn 4 - Leerplandoel K2 (D')
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD K 2 De leerlingen wijzen in historische beeldvorming aan waar die beïnvloed is door de beperkingen inherent aan de bronnen. | / | / |
Krachtlijn 4 - Leerplandoel 15 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
/ | / | LPD 15 De leerlingen formuleren historische beeldvorming door middel van kritische bronnenanalyse en toepassing van historische redeneerwijzen. |
Krachtlijn 4 - Leerplandoel 15 (D') -13 (D) -14 (D/A)
Domeinoverschrijdend | Domeingebonden | Dubbele finaliteit |
LPD 15 De leerlingen beantwoorden een historische vraag aan de hand van historische bronnen en historische redeneerwijzen. | LPD 13 De leerlingen beantwoorden een historische vraag aan de hand van historische bronnen en historische redeneerwijzen. | LPD 14 De leerlingen selecteren informatie uit historische bronnen om een historische vraag te beantwoorden. |
Historische betekenis inschatten
'Reflecteren over historische betekenis, over wat belangrijk is in het verleden' is een doel uit de vijfde krachtlijn 'Reflecteren over de relatie verleden, heden en toekomst' die een plaats kreeg in alle graden en finaliteiten. Maar waar zitten de gelijkenissen en verschillen per graad en leerplan?
Europese en federale verkiezingen tijdens de les: Enkele inspirerende voorbeelden
De verkiezingen zijn alom tegenwoordig in de dagelijkse berichtgeving. Het is ook belangrijk om leerlingen hierop voor te bereiden, steeds met de leerplandoelen rond burgerschap in het achterhoofd.
Ter inspiratie delen we graag 2 opdrachten voor leerlingen tijdens de les(sen): eentje over de federale verkiezingen en eentje over de Europese verkiezingen met focus op het Europees Parlement.
Ter inspiratie delen we graag 2 opdrachten voor leerlingen tijdens de les(sen): eentje over de federale verkiezingen en eentje over de Europese verkiezingen met focus op het Europees Parlement.
De toolkit “EU-democratie in actie” en realisatie burgerschapsdoelen
Alle leerplannen geschiedenis over graden en finaliteiten heen bevatten onder de krachtlijn verleden, heden en toekomst drie burgerschapsdoelen. Eén doel betreft de betekenis van de democratische rechtsstaat, een tweede doel gaat over de principes en werking en het laatste doel gaat over de actiecompetentie. Deze doelen kunnen perfect gekoppeld worden aan leerinhouden die gezien worden tijdens een schooljaar, maar om de actiecompetentie bij leerlingen te bereiken, is dit niet altijd eenvoudig.
Onderzoekscompetentie geschiedenis
In onderstaand document vind je een aanzet om te werken rond het leerplandoel: 'De leerlingen doorlopen een onderzoekscyclus in samenhang met de inhouden van specifieke eindtermen van de studierichting.'
