Domeinoverschrijdend
Domeingebonden
Dubbele finaliteit
LPD 7 De leerlingen lichten verbanden toe tussen de maatschappelijke domeinen voor westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en hedendaagse tijd.LPD 8 De leerlingen lichten verbanden toe tussen de maatschappelijke domeinen voor westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en hedendaagse tijd. LPD 8 De leerlingen lichten verbanden toe tussen de maatschappelijke domeinen voor westerse en niet-westerse samenlevingen uit de moderne en hedendaagse tijd.
Het referentiekader en de onderliggende categorieën bieden de leerlingen een houvast om historische informatie te verwerken. Het zijn echter hulpmiddelen om een complexe historische realiteit te vatten, een realiteit waarin historische fenomenen met elkaar verweven zijn. Deze doelstelling laat leerlingen die dynamiek in kaart brengen zodat de maatschappelijke domeinen geen hokjes of statische informatie worden.
De leerlingen kunnen bij het bestuderen van historische westerse en niet-westerse samenlevingen aangeven hoe de verschillende maatschappelijke domeinen elkaar beïnvloeden, hoe ontwikkelingen binnen een maatschappelijk domein verlopen of hoe (f)actoren binnen een maatschappelijk domein op elkaar inhaken (bijvoorbeeld filosofie, kunst en religie binnen het culturele domein).
Een verband leggen hangt nauw samen met het begrippenkader uit leerplandoel 14/12/13: oorzaak-gevolg en continuïteit en verandering, evolutie en revolutie, gelijktijdigheid en ongelijktijdigheid. In de praktijk zal je beide doelen vaak met elkaar combineren.
Soms ontstaat er discussie onder welk maatschappelijk domein historische informatie valt. Dat kan een perfecte opstap zijn naar het inzicht dat in deze doelstelling centraal staat.
Een goed vertrekpunt om aan dit leerplandoel te werken is de leerlingen een stuk tekst te geven, bij voorkeur met extra interlinie. Je vraagt hen om de verschillende domeinen aan te duiden in de tekst. Merk op dat de verbanden nog niet worden toegelicht door leerlingen. Zeker leerlingen uit D/A kunnen voordeel hebben bij deze tussenstap.
Hieronder vind je een voorbeeld uit Epic 6, inclusief een legende om ermee te werken.
Nadien kun je hen de verbanden tussen de maatschappelijke domeinen laten toelichten met behulp van dit schema:
Bij sterkere leerlingen, zeker binnen de doorstroomfinaliteiten, kun je dit ook met behulp van open vragen doen. Bijvoorbeeld: Maatschappelijke domeinen beïnvloeden elkaar vaak. Denk bijvoorbeeld aan hoe tijdens de industriële revolutie machines werden uitgevonden (cultuur), maar dat dit ervoor zorgt dat we evolueren van een agrarische samenleving naar een industriële samenleving (sociaal). Geef een ander voorbeeld uit de geziene leerstof hoe maatschappelijke domeinen elkaar beïnvloeden.