Moeilijk te begrijpen gedrag is vaak signaalgedrag dat wijst op onderliggende problemen en/of onvervulde behoeften. Tijdig oppikken van signaalgedrag voorkomt escalatie. Signaalgedrag verwijst naar gedrag dat een leerling vertoont als een manier om aan te geven dat er iets aan de hand is. Dit kan variëren van subtiele veranderingen zoals teruggetrokkenheid of verminderde prestaties, tot meer opvallend gedrag zoals agressie of storend gedrag in de klas. Het is een manier voor leerlingen om te communiceren dat ze hulp, aandacht of ondersteuning nodig hebben.

Het herkennen van signaalgedrag is belangrijk omdat het kan wijzen op onderliggende problemen zoals emotionele of psychologische moeilijkheden, problemen thuis, of andere stressfactoren. Door dit gedrag te herkennen en er gepast op te reageren, kunnen leerkrachten, ouders... beter inspelen op de behoeften van de leerling en hen de nodige ondersteuning bieden. Belangrijk is dat we voor alle vormen van signaalgedrag zorgzaam zijn. Het gaat niet over ‘niet willen’, maar om een verborgen hulpvraag die leerlingen op dat moment op geen andere manier kunnen communiceren of signaleren. Vooral bij ‘reacties van vechten en vluchten’ wordt dit gedrag snel opgepikt, maar is een actie van zorg niet vanzelfsprekend. Bij reacties van pleasen, volgen en bevriezen die op zich al minder snel opgepikt worden, is een reactie van zorg meestal groter.