Elk gedrag heeft betekenis. Dit betekent dat al het gedrag dat jij of je leerlingen vertonen, bewust of onbewust, een onderliggende reden of oorzaak heeft. Deze oorzaken kunnen variëren van emotionele en psychologische factoren tot omgevingsinvloeden en fysieke omstandigheden. Door te erkennen dat elk gedrag betekenis heeft, kun je beter begrijpen waarom je leerlingen zich op een bepaalde manier gedragen en hoe je hen het beste kunt ondersteunen.
Gedrag is vaak een vorm van communicatie, ook jouw gedrag. Via gedrag proberen je leerlingen of jij iets duidelijk te maken, zoals een behoefte, een emotie of een reactie op een situatie. Het gedrag van een leerling, ook moeilijk te begrijpen gedrag, is vaak een reactie op jouw communicatie en aanpak.
De context waarin gedrag plaatsvindt, speelt een grote rol in de betekenis ervan. Gedrag dat in de ene situatie passend is, kan in een andere situatie als problematisch worden gezien. Wanneer de context, behoeften en verwachtingen van jou en je leerlingen niet op elkaar zijn afgestemd, kunnen er interactie- en communicatieproblemen ontstaan die soms leiden tot moeilijk te begrijpen gedrag.
Tenslotte is elke leerling en elke leraar uniek. Wat voor de ene persoon normaal of gepast gedrag is, kan voor een ander ongepast zijn. Het is essentieel om rekening te houden met persoonlijke en culturele verschillen bij het omgaan met gedrag.
Behoeften verwijzen zowel naar wat essentieel is voor ons leven als naar wat ons leven betekenis geeft. Deze behoeften zijn universeel. Gevoelens dienen vaak als signalen die aangeven welke behoeften vervuld of onvervuld zijn. Bijvoorbeeld, als een leerling zich gelukkig voelt, kan dat betekenen dat hun behoefte aan verbondenheid of waardering wordt vervuld. Aan de andere kant kan verdriet of frustratie erop wijzen dat er een onvervulde behoefte is.
Het gedrag dat leerlingen vertonen, is vaak een uiting van een gevoel dat voortkomt uit een behoefte. Leerlingen laten deze behoefte zien op de manier die ze op dat moment hebben geleerd. Het bewustzijn van gevoelens en behoeften is nauw verbonden met taal. Wanneer leerlingen de taal hebben om hun gevoelens en behoeften te uiten, kunnen ze zichzelf en anderen beter begrijpen. Door middel van woorden en beelden kunnen ze aangeven wat ze nodig hebben. Dit is gemakkelijker wanneer er een verbinding is tussen het kind en een ander, zoals de leerkracht. De proactieve cirkel is een toegankelijke manier om te werken aan verbinding en het leren uiten van gevoelens en behoeften.
Als er geen echte verbinding is tussen een leerling en een volwassene (zoals een leraar of mentor), en de leerling wordt overweldigd door sterke emoties vanwege een onvervulde behoefte (zoals aandacht, veiligheid of liefde), dan kan hij of zij gedrag vertonen dat als ongewenst wordt beschouwd (zoals woede, driftbuien, terugtrekking, etc.). Wanneer dit gedrag als ongewenst wordt beoordeeld, kan de leerling zich nog verder verwijderd voelen van de mogelijkheid om die emotionele behoefte vervuld te krijgen. De leerling heeft eigenlijk behoefte aan verbinding, maar door het negatieve oordeel over het gedrag wordt het juist moeilijker om deze behoefte te vervullen. Het is daarom belangrijk om de onderliggende emotionele behoeften van de leerling te herkennen, in plaats van alleen het gedrag te veroordelen.
