(15 november 2019) Als de wereld in brand staat, staat ook de klas in brand. Naar aanleiding van een brand in een toekomstig asielcentrum in Bilzen, word je als school misschien geconfronteerd met leerlingen die posts plaatsen op sociale media waarover je bedenkingen hebt. Kan ‘inspirerend burgerschap’ hier een antwoord op bieden? En hoe ga je verder dan het uiten van emoties?
De kern van inspirerend burgerschap is:
Wat betekent dit nu concreet?
Leerlingen nemen niet gewoon maar de verantwoordelijkheid bedacht door een ander op, maar bepalen voor zichzelf dat dit of dat belangrijk is om zich voor in te zetten.
De ene vindt het zijn verantwoordelijkheid om als vrijwilliger kinderen van vluchtelingen te ondersteunen met huiswerkbegeleiding. De ander ziet het als zijn verantwoordelijkheid om de buurt te beschermen tegen de mogelijke overlast van een asielcentrum.
Maar welke verantwoordelijkheid men ook denkt te moeten en kunnen opnemen: vanuit ‘inspirerend burgerschap’ pleiten wij ervoor dit niet zomaar te doen.
Welke onderzoeksvragen kunnen leerlingen formuleren vanuit hun eigen ideeën over het probleem? Enkele voorbeelden:
Bied leerlingen een zo breed mogelijke blik, waarbij je ook de informatie die ongemakkelijk aanvoelt vanuit je eigen perspectief, niet schuwt. Laat hen zoeken naar oorzaken en gevolgen. Naar hoe dit probleem evolueerde in de tijd (5 jaar geleden, 50 jaar gelden) en nog zal evolueren. Naar hoe migratiestromen wereldwijd lopen.
Wat je overtuiging is en waarom je óf vluchtelingen wil ondersteunen óf de buurt beschermen, is onderwerp van dialoog. Dialoog betekent niet: “Ik zal ‘de anderen’ eens onder tafel praten met mijn sterke argumenten. Ze zullen wel bijdraaien!”
Het betekent wel dat luisteren en beluisterd worden, begrijpen en begrepen worden, altijd hand in hand gaan.
De ene overtuiging wordt respectvol naast de andere gelegd. ‘Het eens worden met elkaar’ is geen doel. Agree to disagree, maar wel binnen internationale en wettelijke kaders zoals die van de mensenrechten. En misschien leer je wel dat buurtbewoners bezorgd zijn, informatie missen en ondersteuning willen. Wie weet onthoud je dat er respectvolle manieren zijn om te protesteren waar je nog niet aan dacht.
Of stel je voor dat je toevallig ontdekt dat jullie totaal verschillende acties ondernemen vanuit identiek dezelfde behoefte! Positief bijdragen aan de gemeenschap bijvoorbeeld, kan vele gezichten hebben.
Als je als katholieke dialoogschool geconfronteerd wordt met deze actualiteit, is dit zeker een kans om de dialoog op school aan te gaan. Laat het niet over aan de sociale media als ‘Wilde Westen’, waar de taal steeds grover wordt, men enkel monologen voert en het zoeken is naar een bronvermelding als een speld in een hooiberg.
Zoeken zal je als school sowieso moeten doen. Een pasklare methode om met leerlingen dit soort van actualiteit te bespreken, is er niet. Maar wij zoeken graag met je mee.
Miette Plessers, pedagogisch begeleider ‘inspirerend burgerschap’
