De samenstelling van de structuuronderdelen van de eerste graad en de onderwijstijd worden bepaald door artikel 157/5-7 in de Codex secundair onderwijs.

• De minimumdoelen van de basisvorming voor de eerste graad worden door ontwikkelcommissies bepaald en goedgekeurd door het Vlaams Parlement.
• De doelen van de basisopties worden door de onderwijsverstrekkers bepaald en vastgelegd in een curriculumdossier dat wordt goedgekeurd door de Vlaamse Regering.
• De invulling van de lesuren differentiatie gebeurt door de school binnen de krijtlijnen vastgelegd door de Codex secundair onderwijs, art. 157/7. 
  • De lesuren differentiatie kunnen worden ingevuld als verdieping of remediëring van onderdelen van de basisvorming of als verdieping in klassieke talen. De school biedt ten minste twee verdiepende differentiatiepakketten aan en voorziet ook in die remediërende differentiatiepakketten waaraan leerlingen behoefte hebben.
  • In het tweede leerjaar A en in het tweede leerjaar B kiest een leerling, binnen het aanbod van de school, één of meer verdiepende differentiatiepakketten, ermee rekening houdend dat de klassenraad bij het begin of in de loop van het schooljaar één of meer remediërende differentiatiepakketten kan opleggen. De lesuren differentiatie kunnen nooit volledig aan remediëring worden besteed. 
•  Een complementair gedeelte is enkel mogelijk als de school ervoor kiest om meer dan 32 lesuren per week te voorzien. Dit blijkt uit de bepalingen vastgelegd in artikel 157/5-7 van de Codex secundair onderwijs.

De overwegingen van het arrest van het Grondwettelijk Hof over de vernietiging van de eindtermen van de tweede en de derde graad gelden ook voor de eerste graad: eindtermen (minimumdoelen) moeten intrinsiek verenigbaar zijn met het pedagogisch project van de school en moeten voldoende ruimte laten voor eigen inhoudelijke en didactische keuzes van de school.

De verhouding 70-30 is ook van toepassing op de eerste graad: maximaal 70 % van de beschikbare onderwijstijd is nodig om het geheel van de door de Vlaamse overheid bepaalde onderwijsdoelen, dus de minimumdoelen van de basisvorming, te realiseren. Binnen de uren die vanuit de regelgeving voor de basisvorming zijn bepaald, voorzien de minimummodellessentabellen van Katholiek Onderwijs Vlaanderen in de A-stroom en de B-stroom een aantal keuzeuren per graad die scholen (uitsluitend) kunnen besteden aan aspecten van de basisvorming. Vermits die lesuren deel uitmaken van het pakket lesuren voor de basisvorming, houdt wat in die lesuren aan bod komt, altijd verband met de leerplannen van de algemene vorming.

Voor het bepalen van een minimummodellessentabel voor de eerste graad houden we rekening met volgende overwegingen:

• Scholen hebben nood aan stabiliteit. Daarom blijven keuzes die scholen hebben gemaakt voor 1 september 2024, in de regel mogelijk vanuit de aangepaste minimummodellessentabellen, onder meer door gebruik te maken van keuze-uren en lesuren differentiatie.
• Door middel van een aantal keuze-uren in het urenpakket van de basisvorming kunnen scholen zelf keuzes maken voor de algemene vorming in de eerste graad.
• Op basis van de verhouding 70-30 wordt de nodige onderwijstijd voor een leerplan/vak tot op een volledig lesuur in de minimummodellessentabel afgerond.
• De minimummodellessentabel voorziet niet meer tijd dan nodig, met uitzondering van keuzes gemaakt door de netwerkorganisatie (zie verder).
• Keuzes die zijn gemaakt in de tweede en de derde graad worden bestendigd in de eerste graad:
  • Meer onderwijstijd voor Lichamelijke opvoeding dan strikt noodzakelijk.
  • Visualisatie van de onderwijstijd voor het Gemeenschappelijk funderend leerplan en het leerplan Financieel-economische vorming.
• Keuzes die zijn gemaakt in de vorige modellessentabellen worden bestendigd:
  • Een leerplan Artistieke vorming (de school kan ervoor kiezen om die te realiseren via de expressievorm Beeld, Muziek, een combinatie daarvan of een andere expressievorm).
  • Ruimte voor een eigen benadering van het graadoverstijgend GFL via vakkenintegratie, projectwerking of een afzonderlijk vak(onderdeel).  

Binnen het geschetste regelgevende kader kan je als school tal van keuzes maken om tot schooleigen lessentabellen te komen. In overeenstemming met de visie van Katholiek Onderwijs Vlaanderen op de observerende en oriënterende eerste graad houdt de school best rekening met volgende overwegingen: 

• De gemaakte keuzes in het eerste leerjaar en in het bijzonder de lesuren differentiatie zijn, met uitzondering van klassieke talen, niet bepalend voor de toegang tot een basisoptie in het tweede leerjaar.
• De gemaakte keuzes in het tweede leerjaar en in het bijzonder de lesuren differentiatie en de keuze voor een basisoptie in het tweede jaar zijn, met uitzondering van klassieke talen, niet bepalend, noch een voorafname op de studiekeuze naar de tweede graad: de keuze voor om het even welk studiedomein blijft mogelijk.
• In de eerste graad groeien leerlingen in keuzevaardig worden: mogen kiezen is ook leren kiezen. 

Bij de lesuren differentiatie is er sprake van verdieping en remediëring.

• Onder verdieping kan ook verbreding vallen, bv. als doelen in een andere context worden aangebracht met het oog op transfer.
• Remediëren is inherent aan de lespraktijk en beperkt zich niet tot een aantal extra lesuren of slechts enkele vakken. Scholen kunnen op verschillende manieren omgaan met remediëring: van een uitbreiding op klasniveau van het aantal lesuren dat aan een bepaald vak besteed wordt tot afzonderlijke lesuren waarbij leerlingen individueel of in kleine groepjes voor die vakken of onderwerpen worden ondersteund waarmee ze op dat moment problemen ervaren.