Tussen de vele praktische beslommeringen en kortetermijnverplichtingen is expliciete aandacht voor de identiteitsontwikkeling en de verbindende kracht van het pedagogisch project zeker niet vanzelfsprekend voor een school. Wie er tijd en ruimte voor maakt om het op de agenda te zetten en te houden, ervaart alleszins het effect ervan als een weldaad. Het brengt als dragende grond samenhang in het schoolgebeuren en een versterkt bewustzijn van waar het uiteindelijk wezenlijk om gaat in het onderwijs.
Vanuit een gezamenlijk Vlaanderenbreed netwerk geven de identiteitsbegeleiders elk in de eigen regio daarbij ondersteuning in samenwerking met andere pedagogisch begeleiders en nascholers waar nodig en mogelijk.
De herbronning van het pedagogisch project beoogt om eigentijdse woorden te geven die uitdrukken waarvoor je school staat en gaat. Ze zorgt voor een kristallisering van de gemeenschappelijke drive op school. Een kristal is helder en geeft glans. Zo brengt die herbronning helderheid in de schoolwerking en straalt ze uit naar het dagelijks leven op school. Ze is ook het uitgangspunt in de kwaliteitsontwikkeling. Het betreft hier de kwaliteitsvraag ‘doen wij de goede dingen?’ Het is telkens een begeleidingstraject dat maatwerk is.
De visie op vorming van Katholiek Onderwijs Vlaanderen met haar acht wegwijzers (zie publicatie Hoop doet leren, Halewijn, 2019), is het grondplan. Voor het basisonderwijs is die visie ook in de geactualiseerde versie van de Opdrachten voor katholiek basisonderwijs in Vlaanderen (OKB) geïntegreerd.
Identiteitsontwikkeling gebeurt langs twee sporen: in het bijzondere en in het gewone. Identiteit in het gewone gaat over ons dagelijks handelen, over alle thema’s waarmee we bezig zijn. De focus van ons werk is hier een ander thema dan identiteit, ook al heeft identiteit er telkens wel mee te maken.
Voor identiteit in het bijzondere is de focus net wél de identiteitsontwikkeling en wordt van daaruit verbinding gelegd met andere thema’s. Aandacht voor beide sporen is nodig. In een waarachtig werken aan identiteitsontwikkeling convergeren ze. De identiteit wordt dan werkelijk fundament en bindmiddel van het samen school zijn. Werken aan die convergentie is ieders opdracht, zowel op school als in de pedagogische begeleiding.
Pastoraal op school geeft zichtbaarheid en tastbaarheid aan de inspiratie van waaruit ons onderwijs gestalte krijgt. Door de klemtoon op afstandsonderwijs in coronatijden, waren fysieke pastorale activiteiten nauwelijks mogelijk. De pastoraal op school kwam daardoor in een moeilijk vaarwater terecht.
De identiteits- en pastorale begeleiding spande zich extra in om via digitale weg kansen tot geloofsbeleving te geven, in het bijzonder in de sterke tijden van advent, vasten en Goede Week. Het initiatief om voor zowel het basis- als het secundair onderwijs een digitale veertigdagenkalender te ontwikkelen en aan te bieden via thinglink.com, is daarvan een voorbeeld.
In gedeeld leiderschap dragen bestuurs- en directieleden samen met hun schoolteams verantwoordelijkheid voor het onderwijs. Schoolleiders zijn daarin sleutelfiguren. In hun initiële en permanente professionalisering verdient de groei als katholieke dialoogschool regelmatig expliciete aandacht. In de opleiding van leidinggevenden geven de identiteitsbegeleiders body aan de verbinding van het schoolbeleid met de identiteit. In het schooljaar 2020-2021 schoeiden zij dat aanbod voor het secundair onderwijs op een gemeenschappelijke leest en ondertussen maken zij daarvan ook werk voor het basisonderwijs.
Alle pedagogisch begeleiders professionaliseren zich om in hun ondersteuning de identiteitsontwikkeling in het schoolbeleid mee te behartigen.
