In het prille begin van mijn loopbaan als leraar lager onderwijs nam ik de klas over van een ervaren rot in het onderwijsvak. Hij stond bekend om zijn muzische talenten, die hem in staat stelden om elk jaar een knappe toneelvoorstelling met de leerlingen uit te werken. Ik herinner me levendig het dubbele gevoel dat ik toen had: fijn dat ik een volledige lesopdracht had in een leuke school, maar ook bezorgdheid over hoe ik met mijn beperkte artistieke vaardigheden kon verderzetten wat mijn voorganger had gerealiseerd. Voorbeelden kunnen soms verlammend werken. We blijven dan hangen bij de vraag: “Kan ik dat wel?” Daarmee bedoelen we eigenlijk vaak: “Dat kan ik toch niet, wat maak ik mezelf wijs?” Dat komt misschien door de manier waarop we ons onze helden voorstellen.
Zo leerde ik vroeger op school pater Damiaan als christelijke held kennen. Elk jaar, ter gelegenheid van de Damiaanactie, leerden we over het leven van pater Damiaan. De essentie van het beeld dat we meekregen was altijd hetzelfde. Damiaan zag de problemen helder en pakte ze kordaat aan, dankzij zijn uitzonderlijke talenten en rotsvast geloof. Later leerde ik dat dit beeld niet klopt. Damiaan schreef in zijn brieven over zijn twijfels, over het gevoel te falen, over de onzekerheid of hij wel opgewassen was tegen de uitdagingen waarvoor het leven op Molokaï hem stelde.
Damiaan zag zichzelf helemaal niet als een christelijke superheld, wel als iemand die Jezus probeerde na te volgen, net als de apostelen. En neen, ook zij waren niet perfect. Ze maakten ruzie om wie het dichtst bij Jezus stond, ze begrepen hem verkeerd, ze lieten hem in de steek. Maar ook: ze lieten alles achter om hem te volgen, ze gingen net als hem door het land om zieken te genezen, ze bleven brood breken en wijn delen … Net als Damiaan en zovele anderen in de loop van de geschiedenis haalden ze daartoe telkens weer kracht uit de inspiratie – begeestering – van hun geloof in Jezus Christus. De manier waarop ze dat deden, maakt dat we sommigen als ‘heilig’ beschouwen. Misschien is uw school naar één van hen vernoemd?
Het bijzondere is: volgelingen van Jezus, of het nu om de apostelen, om mensen als Damiaan of om mensen als u en ik gaat, halen hun kracht niet louter uit zichzelf, hun verbondenheid met elkaar, of de herinnering aan Jezus’ woorden en daden. Ze halen hun kracht uit hun ervaring, vertrouwen en hoop dat hij hen nog steeds vergezelt op hun weg, tot hen spreekt en hen de ruimte geeft om in dialoog met hem zelf hun route te bepalen. Dat was ook de boodschap die mijn illustere voorganger me meegaf, met een kattenbelletje dat hij op zijn bureau had achtergelaten: “Het enthousiasme zit hier in de muren gebakken. Het ga je goed!” Het gaf me de moed, het vertrouwen en de hoop om in alle kwetsbaarheid en in dialoog met de inspiratiebronnen van mijn school mijn eigen verhaal te schrijven.
