Katholieke dialoogschool is op de eerste plaats een proces. Het is een manier om vandaag samen katholieke school te maken. Om beter te begrijpen hoe het proces om katholieke dialoogschool te vormen verloopt, kunnen we steunen op academisch onderzoek. De faculteit Theologie en Religiewetenschappen van de KU Leuven doet al verschillende jaren, in Vlaanderen én internationaal, empirisch onderzoek naar katholieke dialoogschool. Hier kun je daar kort wat over lezen, linken brengen je naar het volledige verhaal. Het onderzoek loopt nog; je kan hier dan ook geregeld updates vinden.
"Ken jezelf," ook als school! Een identiteitsonderzoek brengt in kaart hoe alle betrokkenen naar de identiteit van je school kijken. Dat kan de basis vormen om samen verder op weg te gaan als katholieke dialoogschool.
Het identiteitsonderzoek is gebaseerd op een aantal 'schalen'. Hoe mensen omgaan met religieus geloof, wordt nagegaan met de 'Post-Kritische Geloofsschaal' of PKG-schaal. In de Melbourne-schaal kan een school zich situeren in de verschillende opties die zij vanuit theologisch perspectief hebben om zich te verhouden met de pluraliserende context van vandaag. Daarnaast zijn er natuurlijk ook pedagogische opties voor scholen om zich tot die context te verhouden. Die komen aan bod in de Victoria-schaal.
Er is niet zoiets als dé katholieke dialoogschool. Elke school heeft een eigen geschiedenis, een eigen context en dus een eigen weg als katholieke dialoogschool. Die verscheidenheid werd ook empirisch onderzocht.
Het project van de katholieke dialoogschool verwoordt de manier waarop onderwijsinstellingen die behoren tot het netwerk van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, naar onderwijs kijken. Vanuit de christelijke inspiratie willen we elke leerling, student en cursist uitdagen met een kwaliteitsvol vormingsaanbod in onze scholen, hogescholen en universiteit, internaten en centra voor volwassenenonderwijs. Zo maken we gebruik van de vrijheid van onderwijs die de Belgische grondwet ons garandeert.
Sinds 18 augustus 2024 is er een ‘Quickscan katholieke dialoogschool’ beschikbaar. Dit is een instrument om vlot, gratis en volledig autonoom de identiteit van een katholieke dialoogschool te meten en in beeld te brengen. De Quickscan katholieke dialoogschool kan gebruikt worden zowel door basisscholen, secundaire scholen als instellingen voor hoger onderwijs. Elke school kan online zo’n onderzoek opzetten (directeur, bestuur, pastoraal inspirerend team, vakwerkgroep godsdienst, enz.). Het onderzoek gebeurt op niveau van bestuurders, directie, leraren, ouders en leerlingen (enkel SO), vertegenwoordigers uit de lokale (kerk)gemeenschap, waarbij telkens een afvaardiging uit de voorgenoemde groepen de bevraging invult. De bevraging peilt naar hoe de school gepercipieerd wordt op vlak van identiteit, alsook voor welke identiteitsoptie(s) er een draagvlak is.
De Quickscan is gebaseerd op een uitgebreide vragenlijst die onder meer al vijftien jaar in Australië wordt gebruikt bij besturen, directies, leraren, leerlingen en ouders. In samenwerking met prof. Didier Pollefeyt en drs. Jan Bouwens (Faculteit Theologie en Religie-wetenschappen, KULeuven) werd ‘de Quickscan voor Katholiek Onderwijs Vlaanderen’ ontwikkeld.
We willen deze Quickscan als een nieuw empirisch instrument aan scholen aanbieden om het gesprek over het project van de katholieke dialoogschool een nieuw elan te geven, maar ook om van hieruit over actuele items in dialoog te kunnen gaan (bijvoorbeeld over de levensbeschouwelijke kentekens op onze scholen).
Het onderzoek toont aan hoever de school staat in de realisatie van de katholieke dialoogschool en welk draagvlak er is om hieraan verder te werken. Scholen kunnen het onderzoek op verschillende tijdstippen hernemen om evoluties vast te stellen. Scholen die dat wensen kunnen ook het onderzoek (alleen) bij specifieke groepen doen zoals een raad van bestuur, de directie, de godsdienstleraren of een bepaalde groep leerlingen. De resultaten dienen enkel voor gebruik binnen de school.
Concreet bestaat de bevraging uit een lijst van 17 stellingen waarmee men nagaat vanuit de feitelijke en de wenselijke (normatieve) situatie:
Tot slot van de bevraging leest de respondent (na het kiezen van een positie bij elk van de 17 stellingen) een bevattelijke, korte duidende tekst over de katholieke dialoogschool. Daarna is de vraag om de school in te schalen op 14 verschillende aspecten: “Hoe realiseert de school als katholieke dialoogschool dit aspect voor 0/25/50/75/100 procent?”
Na het invullen van het onderzoek ontvangt de school een digitaal rapport.
Wens je aan de slag te gaan met de Quickscan? Wil je graag meer info over dit instrument? Wil je ondersteuning? Dan kan je contact opnemen met je regionale identiteitsbegeleiding. Zij kunnen ook de resultaten helpen interpreteren en analyseren.
Katholieke dialoogschool is een project, een proces. Je bent er als school voortdurend mee bezig. In de database "aan de slag" vind je materialen die je daarbij kunnen ondersteunen. Soms kan ondersteuning door iemand die de rol van kritische vriend opneemt je helpen om als team tot goede beslissingen te komen. Of misschien heb je gewoon wat vragen over hoe jullie als school verder op weg kunnen als katholieke dialoogschool. Contacteer in dat geval zeker de begeleiding van je school!
Hieronder geven we je een kleine tool mee waarmee je de beginsituatie van je school in beeld kan brengen. Je kunt de tool online lezen of downloaden als pdf.
