G-screen is een genormeerd observatie-instrument dat belangrijke attitudes, inzichten en vaardigheden rond geletterdheid van kleuters en jonge kinderen gestandaardiseerd in kaart brengt.
- TOtg1Plezier beleven aan taal en het spelen met taal
- TOtg4Mondeling en schriftelijk willen en durven communiceren en het nut daarvan inzien
- TOsn1Een schriftelijke boodschap verwerkendetail
- -9.5Via modeling kennismaken met leesstrategieën:voorspellenvisualiserenverbinden met voorkennis over het onderwerpnadenken over woordbetekenissenterugblikken en herlezenbegrip controlerenvragen bedenken bij de boodschaphet leesdoel voor ogen houden…
- -2Ervaren en inzien dat schriftelijke boodschappen kunnen worden bewaard en opnieuw worden opgeroepen
- -2Prenten bij eenvoudige verhalen met complexere verhaallijn(en) ‘lezen’
- Informatie herkennen en selecteren (in instructies, schema’s, tabellen en informatieve teksten uit tijdschriften en andere media)
- -1.5Prenten bij eenvoudige verhalen binnen het hier-en-nu ‘lezen’
- -2Frequente pictogrammen in de klasomgeving ‘lezen’ - ervaren en inzien dat bepaalde symbolen een boodschap overdragen
- -9.5Luisteren naar, genieten van, praten over, nadenken over voorgelezen fictie en non-fictie
- -2‘Lezen’ van zinnen die de leraar schrijft bij je tekeningen - opschriften in de school en de nabije schoolomgeving ‘lezen’ - in spelsituaties doen alsof je iets (voor)leest
- -1.5De betekenis van eenvoudige frequente pictogrammen in de klasomgeving ontdekken
- TOtn2Nadenken over de belangrijkste aspecten van het taalsysteem. Daarbij taalbeschouwelijke termen gebruikendetail
- Klank en rijm-4Klanken in woorden onderzoeken, en daarbij de term ‘klank’ kennen en gebruiken:discrimineren, analyseren, synthetiseren, vervangen van klanken in een woordnadenken over begin-, midden- en eindklanken in een woordnadenken over de uitspraak van klanken in een woord
- Klank en rijm-3Klanken bespreken en vergelijken, daaruit besluiten trekken en deze toepassen in gevarieerde contexten (bijvoorbeeld in functie van werkwoordspelling, van expressief taalgebruik …)
- Klank en rijm-8Klanken waarnemen en zich er over verwonderen:de uitspraak van klankende plaats van klanken in woordenklanken in verschillende talen, in standaardtaal en in dialecten
- Klank en rijm-9.5Experimenteren met klankgroepen, klanken en rijm
- Klank en rijm-3Klanken herkennen als klinkers, medeklinkers, (on)gedekte klinkers, tweeteken- en meertekenklanken
- Klank en rijm-4Woorden die hetzelfde klinken (rijm) onderzoeken, en daarbij de term ‘rijm’ kennen en gebruiken
- Klank en rijm-2Woorden die hetzelfde klinken (rijm) waarnemen en zich erover verwonderen
Om een goed beeld te krijgen van de geletterdheid van hun kleuters, observeer je als leraar van de kleuterschool elk jaar minstens één keer de vijftien geletterdheidsdoelstellingen (waaronder attitudes, inzichten en vaardigheden) van elke kleuter in hun klas.
Voor elk van de geletterdheidsdoelstellingen duid je met een kruisje aan op een continuüm waar een kleuter zich op dat moment bevindt. Het continuüm loopt steeds van aanvangsniveau naar einddoel voor de kleuterschool - het na te streven einddoel.
Je kan het instrument downloaden.
Wanneer je niet meteen een beeld hebt van waar een kind zich bevindt op het continuüm, kun je een onderwijsarrangement opzetten waarin een bepaald aspect van geletterdheid aan bod komt en kan geobserveerd worden. Onder de praktijkvoorbeelden kun je zulke onderwijsarrangementen terugvinden. Ook in G-start, het bronnenboek waarvan de G-screen deel uitmaakt, staan geschikte onderwijsarrangementen. Een voorbeeld vind je op de website van G-start.
Aan het einde van het schooljaar geef je per kleuter het ingevulde instrument door aan de collega van de daaropvolgende klas. Deze collega kan gewoon verder aanduiden op hetzelfde instrument, eventueel met een andere kleur.
Niet alle kinderen zullen op het einde van de derde kleuterklas alle einddoelstellingen hebben bereikt. Dit is niet noodzakelijk een probleem, aangezien geletterdheid zich in het begin van het eerste leerjaar verder kan ontwikkelen.
