Wat is de rol en het statuut van de actoren betrokken bij het preventiebeleid?
Je bent als werkgever verantwoordelijk voor het voeren van een beleid dat doel heeft het welzijn van je werknemers te bevorderen. Op geregelde tijdstippen moet je de situaties die aanleiding kunnen geven tot psychosociale risico’s op het werk, identificeren door het uitvoeren van een risicoanalyse.
Schoolbesturen kunnen voor een risicoanalyse gebruik maken van WellBe, uitgewerkt door Katholiek Onderwijs Vlaanderen.
Jij beslist welke preventiemaatregelen moeten genomen worden om de situaties waarin psychosociale risico’s aanwezig zijn te voorkomen.
Je moet gepast reageren op onrechtmatig gedrag van derden. Daarom ben je verplicht een register van feiten van derden bij te houden. In heel wat ondernemingen komen de werknemers in contact met andere personen dan de eigen collega's. Die personen kunnen voor de werknemers een bijkomende stressfactor betekenen, maar in een aantal gevallen kunnen zij ook de oorzaak zijn van agressie en pesterijen.
Voorbeelden van derden zijn:
Wanneer een werknemer het slachtoffer wordt van geweld gepleegd door derden, moet je ervoor zorgen dat de werknemer passende psychologische ondersteuning krijgt van gespecialiseerde diensten en instellingen.
De werknemers moeten bijdragen aan de uitwerking van het beleid ter preventie van psychosociale risico’s in de onderneming.
Dit zijn alle personen, van hoog tot laag in de onderneming of instelling, die op een of andere wijze gemachtigd zijn om de werknemers aan te sturen. Ze voeren, elk binnen de grenzen van hun bevoegdheid en op hun niveau, het beleid van de werkgever op het vlak van de preventie van psychosociale risico’s op het werk uit.
De aanwijzing van een vertrouwenspersoon is verplicht voor werkgevers die 50 of meer werknemers tewerkstellen. Bovendien moet in dat geval minstens één vertrouwenspersoon deel uitmaken van het personeel.
In een schoolbestuur met minder dan 50 werknemers blijft de aanstelling van een vertrouwenspersoon een mogelijkheid. De werkgever is enkel verplicht een vertrouwenspersoon aan te stellen wanneer alle leden van de vakbondsafvaardiging, of bij ontstentenis, alle werknemers zelf erom verzoeken bij de werkgever.
Minstens één vertrouwenspersoon moet verplicht deel uitmaken van het personeel wanneer er 20 of meer werknemers werken in de vzw en een beroep wordt gedaan op een preventieadviseur psychosociale aspecten van een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. In een onderneming met minder dan 20 werknemers mag het schoolbestuur een externe persoon als vertrouwenspersoon aanwijzen.
De vertrouwenspersoon is bevoegd voor alle psychosociale risico’s op het werk, maar zijn opdracht beperkt zich tot de informele procedure.
Het is uitermate belangrijk dat werknemers vrij kunnen spreken bij de vertrouwenspersoon. Om dit te waarborgen zijn er een aantal wettelijke onverenigbaarheden ingebouwd. Daarnaast dient de vertrouwenspersoon binnen de 2 jaar na zijn aanstelling als vertrouwenspersoon een opleiding van minstens 5 dagen te volgen.
De vertrouwenspersoon maakt deel uit van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk. Hij oefent zijn taak in volle onafhankelijkheid uit.
Als werkgever moet je beschikken over een preventieadviseur psychosociale aspecten (PAPS) die ofwel deel uitmaakt van de interne dienst PBW ofwel van de externe dienst PBW waarbij de school is aangesloten.
De rol van de PAPS is divers: hij moet onder andere de werkgever bijstaan bij de risicoanalyse a priori en advies geven over de preventiemaatregelen die voortvloeien uit de risicoanalyse a priori:
De preventieadviseur kan gebruik maken van de risicoanalyse WellBe, uitgewerkt door Katholiek Onderwijs Vlaanderen.
De taken van de PAPS in het kader van psychosociaal welzijn zijn:
De preventieadviseur-arbeidsarts wordt vaak geconfronteerd met werknemers wiens gezondheid is aangetast door de blootstelling aan psychosociale risico’s op het werk.
De preventieadviseur van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk
Wanneer de preventieadviseur psychosociale aspecten deel uitmaakt van een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk, wordt de preventieadviseur van de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk nauwer betrokken bij het domein van de psychosociale risico’s.
De preventieadviseur van de interne dienst kan ertoe gehouden zijn de werkgever bijstand te verlenen bij het uitvoeren van de risicoanalyse van de psychosociale risico’s. Hij kan hiervoor gebruik maken van de tool WellBe.
De preventieadviseur van de interne dienst neemt de informatieopdrachten van de vertrouwenspersoon over wanneer er geen vertrouwenspersoon is aangesteld en de PAPS een externe is.
Bij de sociale verkiezingen verkozen de werknemers dit comité. Indien er geen comité verkozen is, neemt de vakbondsafvaardiging in het bedrijf de rol van het comité over en indien er ook geen vakbondsafvaardiging is, moet de werkgever zijn werknemers rechtstreeks raadplegen over de aangelegenheden die hun welzijn op het werk aanbelangen.
De werkgever deelt de resultaten van de risicoanalyse mee aan het comité en vraagt het advies van het comité over de collectieve preventiemaatregelen die daaruit voortvloeien.
Je kunt bezoek krijgen van de inspectie Welzijn op het Werk van de FOD WASO. Zij gaan na of je als werkgever de wettelijke verplichtingen nakomt:
