We baseren ons voor het nieuwe leerplan op de principes van een kennisrijk curriculum. Voor we uitleggen wat zo'n curriculum is, geven we je hier drie principes of uitgangspunten. Ze hangen met elkaar samen en bepalen mee hoe je een kennisrijk curriculum opbouwt.
Een kennisrijk curriculum gaat uit van een specifieke kijk op wat kennis is en waarom kennis in onderwijs van essentieel belang is. We leggen de hoofdlijnen hier kort uit. Meer informatie kan je in de FAQ terugvinden.
We kunnen drie soorten kennis onderscheiden:
Afhankelijk van waar de kennis verworven is kunnen we spreken van:
Verschillende onderzoekers zijn belangrijk geweest voor het ontstaan van een kennisrijk curriculum als model voor leerplanontwikkeling. Wat al deze mensen gemeen hebben, is dat ze op een bepaald moment getroffen werden door ongelijkheid in onderwijs: de schoolprestaties van leerlingen werden meer bepaald door hun thuissituatie (socio-economische achtergrond) dan door hun inzet of hun cognitieve potentieel.
Dat wil zeggen dat het denken over een kennisrijk curriculum is gestart vanuit de vraag: “Hoe kunnen de onderwijskansen van alle leerlingen versterkt worden?” Eén van de centrale elementen van het antwoord dat een kennisrijk curriculum op deze vraag biedt, is kennis.
Met kennis bedoelen we zowel kennis over concepten (weten dat) als kennis over procedures (weten hoe). Volgens de principes van een kennisrijk curriculum mogen we er niet van uitgaan dat leerlingen al een bepaalde voorkennis van thuis uit meekrijgen. Om iedereen gelijke kansen te bieden, moet alle kennis die nodig is om succesvol te zijn op school in het leerplan worden ingebouwd.
Een kennisrijk curriculum wil kennis gebruiken als motor van emancipatie, als middel om de sociale mobiliteit van leerlingen te ondersteunen. Dat maakt dit model van curriculum interessant voor het pedagogisch project van een katholieke school.
Het uitgangspunt van een kennisrijk curriculum is de wetenschappelijke kennis over de wereld. Wat kunnen de verschillende wetenschappelijke disciplines, zoals wiskunde, biologie, taalwetenschappen, ... ons vertellen over de wereld? Maar vooral: hoe kunnen we die kennis op een bevattelijke manier in de klas brengen?
Wetenschappelijke kennis wordt in kaart gebracht door de grote concepten in een discipline te bepalen.
Bij elk van deze concepten kan je nog kleinere of ondergeschikte concepten plaatsen, tot je bij concrete feiten, vaardigheden of inzichten belandt.
Als je deze oefening goed maakt, krijg je niet alleen een overzicht van de kennis in een discipline. Je krijgt ook zicht op de verbanden tussen verschillende gegevens. Zo zal je in biologie merken dat je niet van elk zoogdier de kenmerken hoeft te kennen om te begrijpen wat een zoogdier is en om te kunnen bepalen of een dier een zoogdier is.
Dat brengt ons bij één van de krachtige kenmerken van een kennisrijk curriculum. In plaats van een overvloed aan losse feiten op te sommen, beperkt een kennisrijk curriculum zich tot een beperkt aantal onderwerpen.
Door het principe van ‘less is more’ goed toe te passen, dus door je onderwerpen slim te kiezen, kan je er voor zorgen dat leerlingen ze grondig kunnen leren kennen. Ze zullen dan ook verbanden tussen verschillende concepten kunnen leggen en zo tot dieper inzicht en begrip kunnen komen.
En het verwerven van die stevige kennisbasis zal hen helpen om complexe vaardigheden, zoals begrijpend lezen of leren leren, te beheersen (en omgekeerd). Het zal hen tot 'diep leren' brengen.
