Duurzame ontwikkeling betekent voorzien in de behoeften van de huidige generatie zonder daarmee de mogelijkheid van de toekomstige generaties in gevaar te brengen en berust op drie aspecten die met elkaar verweven zijn: een economisch, sociaal en ecologisch aspect. In de joods-christelijke traditie is duurzame ontwikkeling nauw verbonden met het scheppingsgeloof. De natuur is een kostbaar geschenk waar wij zorg voor dragen en het leven van mens en dier is niet eindeloos maakbaar en manipuleerbaar. Duurzaamheid is gericht op kiezen voor het zijn en minder voor het hebben.
Je krijgt acht wegwijzers naar vorming in een katholieke dialoogschool aangereikt. Hoe inspireren ze je in de praktijk tot denken, doen en zijn in dialoog?
Deze inspiratiefiche geeft enkele aanknopingspunten en voorbeelden als opstap. Je bedenkt er zelf zeker nog vele andere.
Je kunt het thema benaderen vanuit de drie invalshoeken van de identiteitsdriehoek: je persoonlijke identiteit, je professionele identiteit en de identiteit van je school.
Het is ook verweven met het leerplan Zill voor het basisonderwijs en het gemeenschappelijk funderend leerplan voor het secundair onderwijs.
Samen vertolken de wegwijzers hoe een katholieke dialoogschool naar vorming kijkt.
Van Dale geeft als verklaringen: duurzaam = bestemd om te duren, weinig vergankelijk (wat op hechte grondslagen rust, zo min mogelijk grondstoffen verbruikt; gebruik maakt van herwinbare bronnen), lang aanhoudend, voor lange tijd.
De figuur van de pedagogische driehoek visualiseert vorming als de ontplooiing van de relatie tussen de leerling en de werkelijkheid met de leraar/opvoeder/school als bemiddelaar. Toegepast op de wegwijzer duurzaamheid legt het denkspoor ‘vorming TOT duurzaamheid’ de focus op de invalshoek ‘werkelijkheid’, terwijl het denkspoor vorming ALS duurzaamheid’ de aandacht op de leerling richt. De beide benaderingen zijn dus complementair. Wat beteken jij als leraar en wat betekenen jullie samen als school in het ontwikkelen van dat relationeel pedagogisch netwerk? Hou je van de wereld en hou je van je leerlingen en hoe verbind je die met elkaar?
(uit Leeftocht van maart 2016 over duurzaamheid)
Zich oefenen in duurzame ontwikkeling betekent:
Vingerwijzingen die helpen de weg naar duurzame ontwikkeling te banen:
En God zei: 'Nu gaan Wij de mens maken, als beeld van Ons, op Ons gelijkend; hij zal heersen over de vissen van de zee, over de vogels van de lucht, over de tamme dieren, over alle wilde beesten en over al het gedierte dat over de grond kruipt.' En God schiep de mens als zijn beeld; als het beeld van God schiep Hij hem; mannelijk en vrouwelijk schiep Hij hen. God zegende hen, en God sprak tot hen: 'Wees vruchtbaar en word talrijk; bevolk de aarde en onderwerp haar; heers over de vissen van de zee, over de vogels van de lucht, en over al het gedierte dat over de grond kruipt.' Genesis 1, 26-28
‘Het gaat met het Rijk Gods als met een man die zijn land bezaait, hij slaapt en staat op, ’s nachts en overdag, en onderwijl kiemt het zaad en schiet op, maar hij weet niet hoe.’ Marcus 4, 26
De wegwijzers naar vorming geven richting aan het team om doorheen het hele schoolgebeuren tot op de klasvloer te groeien als katholieke dialoogschool. Het leerplan biedt tal van vindplaatsen om daaraan te werken met de leerlingen. Een overzicht op de website verzamelt er enige. Je kan dit overzicht hieronder als pdf downloaden.
Het leerplan is voor de leraar het anker om bij de leerlingen de steeds complexere wereld te ontsluiten in hun groei naar volwassenheid. De wegwijzers geven daaraan richting en verbinden de vormingsopdracht van de school met haar Bijbels-christelijke inspiratie. De algemene inleiding leerplannen so past dat toe op elke wegwijzer.
Het vademecum toont zich als een stevig huis, gebouwd op goede grond en met stevige fundamenten. Duurzaamheid zit in de grond waarop we bouwen.
Tips voor literatuur:
We zoeken inspiratiebronnen voor duurzame ontwikkeling in de Bijbel en de christelijke geloofstraditie.
We bevragen andere overtuigingen.
We verkennen het aanbod van organisaties die duurzame ontwikkeling beogen.
Zie websites Broederlijk Delen, Studio Globo, Ecokerk, Valies, Kleur Bekennen, Transitie Vlaanderen …
Waarin zijn we sterk? Waarin willen we groeien? Waar liggen kansen? Wat zijn hindernissen of beperkingen?
Je kunt dit doen voor elk van de twee denksporen: vorming TOT duurzame ontwikkeling en vorming ALS duurzame ontwikkeling.
Wat gaan we nu doen?
Duurzaam onderwijs richt zich op leren vandaag voor een wereld van morgen, die we per definitie (nog) niet kunnen kennen. Ons handelen vandaag heeft repercussies voor de ruimere wereld van morgen. Wat we in het heden doen, geeft ook steeds de toekomst mee vorm. Die toekomstige wereld leeft al in onze scholen. De toekomstige samenleving komt er bijna alle dagen samen. Voor een duurzame toekomstige wereld heeft de school vandaag dus een rol te vervullen. Een cruciale rol? Het is een oefenplaats voor de wereld van morgen.
