Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling naar een leefbare wereld die voorziet in de behoeften van onszelf en anderen, nu en in de toekomst, hier en elders op de planeet.

In september 2015 werden de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen of Sustainable Development Goals (SDGs) formeel aangenomen door de algemene vergadering van de VN met Agenda 2030 voor Duurzame Ontwikkeling.

Gedurende de komende jaren moeten 17 SDGs een actieplan vormen om de mensheid te bevrijden van armoede en de planeet terug op de koers richting duurzaamheid te plaatsen. Deze met elkaar samenhangende doelen reflecteren de drie dimensies van duurzame ontwikkeling:

1. het economische,
2. het sociale en
3. het ecologische aspect.

1. mensen
2. planeet
3. welvaart
4. vrede en
5. partnerschap.

Onderwijs is natuurlijk een belangrijke manier om aan de  17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen te werken - 'kwaliteitsonderwijs' is op zich ook een SDG! - maar het is niet eenvoudig om hier rond te werken. Dit vraagt namelijk om de complexe uitdagingen rond duurzaamheid (vb. SDG 1 ‘geen armoede’, SDG 12 ‘verantwoorde consumptie en productie’, … ) te vertalen in competenties voor leraren en leerlingen.
Vandaar de nood om in ons onderwijsaanbod te voorzien in Educatie voor Duurzame Ontwikkeling (EDO). Educatie voor duurzame ontwikkeling (EDO) is gericht op de ontwikkeling van wat we de 'actiecompetentie' noemen door

• samen,
• onderzoekend en
• actiegericht te leren

• nu en in de toekomst,
• voor onszelf en anderen,
• hier en elders op de planeet.

De tool ‘Een beginsituatieanalyse van educatie voor duurzame ontwikkeling’ is bedoeld voor teams die een beginsituatieanalyse rond educatie voor duurzame ontwikkeling op hun school willen maken en zich vervolgens willen toeleggen op een rijk EDO-aanbod op school. Via de tool wordt een overzicht gegenereerd van alle reeds lopende initiatieven op school die bijdragen tot de realisatie van de duurzame ontwikkelingsdoelen.

• Facultatief: Presentatie DO en EDO
• Een afdruk van het overzicht van de 17 SDG’s voor elk teamlid
• Afzonderlijke afdrukken van de 17 SDG’s op A3 verspreid op te hangen in het lokaal
• Afzonderlijke afdrukken van de werkbladen BSA op te hangen bij de overeenkomstige SDG’s
• Post-its en balpen voor elk teamlid
• Kleine groene ronde stickers voor elk teamlid
• Meenemertjes- en vragenblad

Voor teams die nog niet vertrouwd zijn met DO en EDO is het aangewezen om voorafgaand aan het maken van de beginsituatie van EDO op school de presentatie over duurzame ontwikkeling en educatie voor duurzame ontwikkeling in teamverband te bekijken, voorzien van de nodige toelichting die vermeld staat bij de notities. Je vindt de ppt onderaan de fiche van deze tool als download.

• Facultatief: Het team bekijkt de presentatie over DO en EDO
• De teamleden noteren doorheen de activiteit individueel hun vragen op het vragenblad. Dit kunnen zowel inhoudelijke vragen zijn als vragen en/en of bedenkingen die opborrelen door het uitvoeren van de activiteit
• Elk teamlid bekijkt individueel de 17 SDG’s op de afdruk met het overzicht
• Elk teamlid noteert zijn/haar naam op de post-its en per post-it initiatieven (onderwijsaanbod, acties, schoolafspraken, …) die op klas en/of schoolniveau reeds genomen worden die bijdragen tot de realisatie van de SDG’s
• De teamleden kleven de post-its op de werkbladen bij de overeenkomstige SDG’s
• De teamleden lezen tijdens een rondgang alle post-its en kleven een groen stickertje bij de EDO-initiatieven die ze waardevol vinden. Vragen voor een collega over een EDO-initiatief worden aangevuld op het vragenblad.
• De teamleden noteren tijdens de rondgang op het meenemertjesblad de SDG’s waar ze in de toekomst willen rond werken. Dit kunnen zowel SDG’s zijn waar reeds initiatieven rond gebeuren of nog niet.
• In een gesprek worden de meenemertjes en de vragen uitgewisseld terwijl iemand daarvan verslag maakt.

Teams of deelteams die op basis van de beginsituatieanalyse prioriteiten willen bepalen voor de toekomstige EDO-werking op school kunnen daarvoor gebruik maken van de tool ‘Kansencirkel’, ook wel ‘Kandoe’ genoemd.

Je zal met je team hoogstwaarschijnlijk ervaren dat het niet evident is om een EDO-initiatief bij één SDG te plaatsen. Dat klopt: alle SDG’s zijn met elkaar verbonden . In functie van goed onderwijs over EDO moet een inhoudelijk thema dat aansluit bij een SDG dan ook altijd breed benaderd worden zodat de verbanden met andere SDG’s blootgelegd worden.