Bij “de geschiedeniszin” gaat het erom de essentie van een historisch document samen te vatten in één zin. Dit dwingt de leerlingen om te focussen op de essentiële elementen van een gegeven bron, terwijl ze minder relevante informatie uitsluiten. De methode is eenvoudig, maar krachtig en biedt een duidelijke structuur voor documentanalyse. De krachtlijn omtrent redeneren met en over bronnen vindt hier een mogelijke toepassing of concretisering.

De leerlingen identificeren vijf aspecten van een gegeven bron: 

1. De maker van de bron. Dit kan een historische figuur, een getuige, een auteur, een kunstenaar of een politieke groep zijn. 
2. Het doel van de bron. Is het doel om te beschrijven, te verklaren, te ordenen, aan te zetten tot actie of te veroordelen?
3. Het onderwerp. Het kan gaan om gebeurtenissen, personen, maatschappelijke kwesties of culturele, economische of politieke thema's. 
4. De tijd. Het kan gaan om een historische periode, een specifiek jaartal of mogelijks een decennium. Hier ligt een duidelijke link naar he leerplandoel omtrent het situeren in tijd.
5. De ruimte. Dit kan variëren van een stad tot een land of zelfs een continent. Ook hier is de link duidelijk naar het leerplandoel omtrent het situeren in ruimte.  

Door deze vijf elementen te integreren in één zin, leren leerlingen de essentie van een bron te begrijpen en tegelijkertijd de verbanden tussen tijd, ruimte en inhoud te leggen. 

Deze methode speelt ook een belangrijke rol in de talige ontwikkeling van leerlingen. Door de leerlingen te leren samenvatten en te verwoorden wat ze uit een bron hebben gehaald, wordt niet alleen hun begrip van de geschiedenis vergroot, maar ook hun taalvaardigheid. Ze leren historisch gerichte terminologie en ontwikkelen hun schrijf- en denkvaardigheden.

Daarnaast sluit deze methode naadloos aan bij verschillende leerplandoelen. Leerlingen worden aangemoedigd om historische gebeurtenissen te plaatsen binnen een specifiek tijdsbestek en geografisch kader.

Door documenten te analyseren, ontwikkelen leerlingen een kritische benadering van bronnen. De koppeling met de aspecten bruikbaarheid, betrouwbaarheid en representativiteit zijn duidelijk.

Om de leerlingen vertrouwd te maken met deze methodiek start je best met het aanbieden van een schrijfkader (sjabloon hieronder). Zet dit ook actief in tijdens de lessen, zodanig dat de leerlingen regelmatig oefenen (leerfiche 10) en herhalen (leerfiche 23). En je zal zien, de leerlingen zullen effectief tot leren komen.

Voor meer informatie omtrent onze leerfiches en lessen met effect kan je terecht op de volgende pagina’s 

• Leerfiches: leren, hoe doe je dat? Op school, thuis en op de werkplek  
• Lessen met effect