Alle leerlingen en leraren die arbeid verrichten op een tijdelijke of mobiele bouwplaats (werf), zijn voortaan verplicht om hiervoor een opleiding basisveiligheid gevolgd te hebben. Ze moeten bij het betreden van de werf het attest bij zich hebben. Het gaat om leerlingen en/of leraren elektriciteit, bouw, hout, sanitaire- en verwarmingsinstallaties, koel- en warmtetechnieken, datacommunicatie en netwerken, tuinbouw die in het kader van stage, werkplekleren, duaal leren ... werkzaamheden verrichten.

Op 15 april 2023 werd een nieuw KB van kracht waardoor iedereen die werkzaamheden verricht op een tijdelijke of mobiele bouwplaats een opleiding basisveiligheid moet volgen.

Sinds april 2022 waren werknemers uit paritair comité 124 (bouw), die werkzaamheden verrichten op een bouwwerf, al verplicht een basisveiligheidsopleiding van 8 uur te volgen. Het nieuw koninklijk besluit breidt de verplichting uit naar iedereen die werkzaamheden verricht op tijdelijke en mobiele bouwplaatsen. Dit betekent dat je ook een opleiding basisveiligheid moet volgen als je: 

• een jongere bent in een opleiding duaal leren, op stage of andere vormen van werkplekleren; 
• een jongere bent die een vakantiejob uitoefent;
• een werknemer bent van het paritair comité 111 (metaal-, machine- en elektrische bouw), 145 (tuinbouw) of 149 (elektriciens); 
• een zelfstandige bent die diensten levert op een bouwwerf; 
• een arbeidskracht bent die vanuit de buitenlandse sociale zekerheid gedetacheerd wordt naar België (zowel zelfstandigen als werknemers). 

Het doel van deze uitbreiding is om het veiligheidsniveau op de bouwplaatsen te verhogen en om de communicatie tussen de verschillende partijen te verbeteren. Het nieuwe koninklijk besluit beschrijft onder andere: 

• het doel van de opleiding basisveiligheid en de eindtermen ervan; 
• de regels betreffende de organisatie van de opleiding basisveiligheid; 
• het verband tussen de opleiding basisveiligheid en de algemene informatie- en opleidingsplicht van de werkgever; 
• de wijze waarop de opleiding basisveiligheid zich verhoudt ten opzichte van de noodzaak van een specifieke (beroeps)opleiding en ten opzichte van strengere regels die gelden in een bepaalde sector of bij werken met derden.

Je kunt meer lezen over deze nieuwe reglementering via deze link.

• Inhoud van de opleiding basisveiligheid: 
  • basiskennis van de wettelijke preventieprincipes;
  • de toepassing van aangepaste preventiemaatregelen;
  • het veilig gedrag op een bouwplaats.
• Scholen worden beschouwd als erkende opleidingscentra en mogen dus: 
  • de opleiding basisveiligheid geven conform de bepalingen van het KB
    • De voorkennis uit de 2de graad in de studierichtingen Elektriciteit (A-finaliteit), Elektrotechnieken (D/A-finaliteit) of Elektromechanische technieken (D/A-finaliteit) gelden als voldoende;
    • een zijinstromer moet een opleiding van 8 uur volgen, met overeenstemmende inhoud en kwaliteitsborging;
    • voor PC 124 zijn hiervoor leermiddelen (PPT presentaties) beschikbaar via Constructiv.
  • zelf het attest uitreiken (Constructiv en Volta voorzien hiervoor een sjabloon)
    • voor de leerlingen verbonden aan PC 124 (bouw): de scholen bezorgen een lijst met naam + voornaam + Rijksregisternummer aan Constructiv (conform de GDPR-regelgeving), later wordt dit vervangen door een digitale tool;
    • voor de leerlingen verbonden aan PC 111 (metaal-, machine- en elektrische bouw), 145 (tuinbouw) of 149 (elektriciens): geen lijst te bezorgen, lln dient attest te kunnen voorleggen op de werf.
  • een examen is niet nodig: er is geen wettelijke verplichting tot een formele test, niet vanuit het KB, niet vanuit de CAO's. De FOD WASO ziet een verificatie van van de leerstof wel als inherent aan de kwaliteitsborging (maar niet noodzakelijk door een formele toets), hierdoor worden de scholen aangezet om de opleiding basisveiligheid niet als vrijblijvend te zien en te registreren in de agenda.
• Mag elke leraar de opleiding basisveiligheid geven?
  • voor de leerlingen verbonden aan PC 124 (bouw): leerkracht moet een TTT volgen van minstens 8u bij de vakorganisatie;
  • voor de leerlingen verbonden aan PC 111 (metaal-, machine- en elektrische bouw), 145 (tuinbouw) of 149 (elektriciens): de leerkracht hoeft geen TTT gevolgd te hebben.
• De leerlingen moeten dit attest bij zich hebben (voor stages en duaal leren, werkplekleren is het interessant om dit vooraf aan het bedrijf te bezorgen zodat dit geregistreerd is)
• Het attest blijft de gehele loopbaan in de bouwsector geldig
• Alle leerlingen die een voet op een werf zetten moeten de opleiding basisveiligheid gevolgd hebben:
  • vooraleer ze vertrekken op stage;
  • vooraleer ze starten met duaal leren.
• Leerlingen derde graad Bouw- en houtwetenschappen en Bouwtechnieken moeten een opleiding basisveiligheid gevolgd hebben in functie van individuele observatieopdrachten op een bouwwerf (zie document).
• Leerlingen die GEEN arbeid verrichten op een werf, zoals bijvoorbeeld leerlingen uit de richting Lassen- constructie, Mechanische vormgeving, Operator CNC- houtbewerkingsmachines, Bouw- en houtwetenschappen... moeten strikt genomen deze opleiding niet volgen. Toch is het aangewezen om in bepaalde gevallen als school de overweging te maken om deze toch aan te bieden in functie van het aanbod in de complementaire uren, activiteiten van de leerling buiten de schooltijd, doorstroom na 3de graad ... Het volgen van een opleiding basisveiligheid is voor een werknemer niet kosteloos.
• Een opleiding VCA geldt als opleiding "basisveiligheid" indien men ook geslaagd is voor dit examen. Hier staat echter een kost tegenover die niet langer door de sectoren wordt gedragen. Een opleiding basisveiligheid die de school aanbiedt en het uitreiken van een attest zijn kosteloos. 

Meer informatie en presentaties kun je vinden op:

• Presentaties ter ondersteuning van de vorming op building your learning 
• Presentatie TTT Volta 

Enkele nuttige modules in het kader van de basisveiligheid:

• VDAB:
  • eLearning VCA, gratis registratie als werkzoekende noodzakelijk
• VOLTA: 
  • BA4: https://my.volta-org.be/public/elearning/14881
  • Safety First: https://volta-org.be/nl/hr-connect/ik-heb-iemand-gevonden-voor-aan-te-werven/safety-first
  • Mini-vormingen veiligheid: Gouden 8, LMRA, PBM’s, etc. https://volta-org.be/nl/hr-connect/ik-heb-iemand-gevonden-voor-aan-te-werven/mini-vormingen-veiligheid

Nadat de leerlingen een opleiding volgens de voorwaarden hebben gevolgd (zie hierboven), kun je hen een attest basisveiligheid uitreiken. Op het attest basisveiligheid kun je ook alle competenties toevoegen die jouw leerlingen behaald hebben de afgelopen jaren: vb. rond PBM, BA4, rolsteigers, Arei, werken op hoogte, VCA, etc.

Meer informatie en presentaties kun je vinden op:

• het leerpad Basisveiligheid
• FAQ constructiv
• Info Volta
• Presentaties ter ondersteuning van de vorming op building your learning