De regelgeving vraagt geen specifieke screening van de leerlingen in de onthaalklas. De hele onthaalperiode wordt beschouwd als een screeningsperiode. Het is belangrijk aandacht te hebben voor ‘elders verworven competenties’: deze competenties zijn niet altijd gemakkelijk in kaart te brengen, maar zijn toch belangrijk om op verder te bouwen.
Daarom is het belangrijk om een goed zicht te krijgen op de beginsituatie van de nieuwkomers door een grondige intake te doen.

• Zijn de jongeren gealfabetiseerd?
• Hoe is de leerbaarheid van de jongeren?

Een mogelijke test is de test Bureau Ice (www.toets.nl): een leestest waarin woorden van uiteenlopende complexiteit getest worden. Deze test verheldert het onderscheid tussen analfabeten en gealfabetiseerden.  Een andere test die bruikbaar is, is de Covaar-test (cognitieve vaardigheidstest).

Screenen is in de onthaalklas een proces. In veel onthaalklassen is een eigen screeningsinstrument ontwikkeld waardoor de leerkrachten een zicht krijgen de competenties van de jongeren. Die screening wordt herhaald, verfijnd en de conclusies worden bijgestuurd gedurende de hele onthaalperiode.

Observatie op ongedwongen momenten waarbij de leerling zich niet bewust is van de observatie, is in ieder geval noodzakelijk. Verschillende observatoren (individuele en teamobservaties) inzetten, is een meerwaarde. Het is aanbevolen om bij de start zeker twee weken te observeren in willekeurige groepen met een basispakket woordenschat (klas, school en omgeving), werkwoorden en instructies.

Als men wil weten of een OKAN-leerling klaar is om de overstap te maken naar het reguliere onderwijs, kan een TASAN-test afgenomen worden. De test is bedoeld voor nieuwkomers tussen 11 en 16 jaar die de overstap willen maken vanuit de onthaalklas naar de eerste graad van het secundair onderwijs en minimum 7 maanden onthaalonderwijs hebben gevolgd.

De TASAN is een diagnostische toets en staat voor Taalvaardigheid AanvangSecundair onderwijs Anderstalige Nieuwkomers. De TASAN bevat ook uitgebreide tips voor de opvang van ex-okanners in de vervolgschool. De toets geeft een beeld van het niveau van taalvaardigheid van je nieuwkomer op vlak van luisteren, lezen en schrijven. Omdat het een diagnostische toets is, is dat beeld vrij gedetailleerd en krijg je ook een beeld van welke ondersteuning er nog zal nodig zijn op de vervolgschool.

Je vindt alles over de toets hier: https://www.arts.kuleuven.be/cto/materialen/nieuwkomers/taalscreening-1/taalscreening
Deze toets is echter niet onderwijsoriënterend. Andere factoren bepalen mee hoe de verdere schoolcarrière van de nieuwkomer verloopt (motivatie, interesses, vorderingen, emotionele en andere. Breed en prospectief evalueren is een must.

In het doorstroomdossier dat voor elke OKAN-leerling wordt opgemaakt vind je als vervolgschool o.a. observaties van de leerkracht, gesprekken met leerling en ouders, tussentijdse toetsresultaten, resultaten van de TASAN, etc.