“Individuen worden meertalig genoemd als ze de competentie hebben om meer dan één taal te begrijpen en te produceren (dat kan op verschillende niveaus, dus niet alle talen hoeven even sterk verworven te zijn), of als zij van meer talen geregeld gebruikmaken (Van den Branden, 2010).” Meertalig zijn is een absolute meerwaarde. De Europese doelstelling is dan ook dat iedere burger naast zijn thuistaal nog minstens twee andere talen functioneel beheerst.
In al onze scholen is meertaligheid aanwezig: sommige scholen hebben veel meertalige leerlingen, maar ook scholen met een overwegend Nederlandstalige leerlingenpopulatie kunnen niet om meertaligheid heen. De bronnen die leerlingen inspireren en informeren, bevatten steeds vaker andere talen dan het Nederlands. Leerlingen kijken naar Engelstalige filmpjes op YouTube, ze luisteren naar muziekgroepen uit IJsland en de Verenigde Staten, ze sms’en afkortingen van vreemde uitdrukkingen naar elkaar, ze nemen deel aan uitwisselingsprojecten met Poolse leerlingen of ondersteunen projecten in het buitenland … Een school die met haar leerlingen betekenisvol werkt, maakt gebruik van die meertalige context om een krachtige (taal)leeromgeving te creëren. Natuurlijk willen we dat al onze leerlingen in die veeltalige omgeving meertalig kunnen functioneren.
Leerlingen die thuis een andere taal spreken dan het Nederlands, hebben op school veel nood aan stimulering en ondersteuning bij de verwerving van het Nederlands. Het is voor hen van groot belang dat ze in het Nederlands schools taalvaardig worden. Een goede ontwikkeling van de thuistaal en een positieve benadering van meertaligheid zijn daarbij belangrijk als basis om de taalvaardigheid Nederlands op te bouwen. Leraren hebben best inzicht in het verloop van meertalige taalverwerving. Piet Vervaecke schreef daarover een interessant artikel op zijn blog.
Om constructief om te gaan met meertaligheid voert jouw school het best een goed doordacht talenbeleid met zowel plaats voor het Nederlands, als voor een positieve omgang met thuistaal en meertaligheid, talensensibilisering , taalinitiatie en formeel vreemdetalenonderwijs. In het secundair onderwijs kunnen scholen ook kiezen om CLIL in te richten. Gelijke kansen voor alle leerlingen vormt altijd het uitgangspunt van de keuzes die je maakt als schoolteam.
Anderstalige nieuwkomers tussen 12 en 18 jaar komen terecht in de OKAN-klassen, waarna ze doorstromen naar het regulier onderwijs. Voor hen is het niet zo evident om een succesvolle schoolcarrière tegemoet te gaan. De ontwikkelingsdoelen zijn ontworpen als een stappenplan dat houvast biedt en de pedagogisch-didactische wenken dienen ter inspiratie voor de invulling in de klas.
Steeds meer volwassenen voor wie Nederlands niet de moedertaal is, proberen via de centra voor volwassenenonderwijs een diploma, (deel)certificaat of een (bijkomende) beroepskwalificatie te verwerven. Dat stelt centra voor de uitdaging een talenbeleid op maat uit te stippelen, dat kan op niveau van de klasvloer maar ook op niveau van een centrum.
Taalonderwijs Nederlands is mogelijk in alle modules die anderstalige cursisten volgen. De uitdaging is een beleid te voeren dat werken aan taal structureel deel maakt van alle modules die de cursisten volgen.
Specifiek voor het volwassenenonderwijs vind je praktijkvoorbeelden op https://www.diversiteitspraktijk.be/
Een leesbeleid is een specifieke invulling van een talenbeleid: de belangrijkste doelstelling ervan is de leesvaardigheid van leerlingen verbeteren.
In het artikel 'leesbeleid voeren op jouw school' lees je meer informatie over hoe je recente wetenschappelijke inzichten over begrijpend lezen kunt omzetten in een schooleigen leesbeleid. In het document 'leesbeleid in onze organisatie' vind je de acties en de engagementen die Katholiek Onderwijs Vlaanderen opneemt in verband met begrijpend lezen.
