Vaktermen en woorden begrijpen

Leerlingen leren per dag in verschillende vakken heel wat nieuwe woorden bij. Hoe verruimen we de actieve woordenschat van onze leerlingen met de schooltaal en vaktermen die ze nodig hebben tijdens hun opleiding?

Totaal nieuwe woorden aanleren, doe je best heel expliciet. Laat de woorden dikwijls, in verschillende lessen aan bod komen. Daag leerlingen uit om de woorden zelf te gebruiken. Kies welke woorden ze echt moeten kennen en richt je daar op. Zet ook buiten de taalvakken in op woordleerstrategieën.

  • Is het woord belangrijk om de tekst te begrijpen?
  • Vind ik info in de tekst over het woord?
  • Ken ik een deel van het woord? (her-, -aar, -je, -doek ...)
  • Vind ik een vertaling/ synoniem via het internet of een ICT-tool?
  • Kan iemand me helpen? (4 b's: brein, boek, buur, baas)​
  • Doe aan betekenisonderhandeling, nagaan wat leerling al over het woord weet
  • ...
Sommige praktijkleraren labelen woorden, bieden beeldwoordenboeken aan, geven oefeningen om die woorden te consolideren in samenwerking met de leraar Nederlands. Beeldwoordenboeken zijn interessant als je ze inzet om leerlingen te laten oefenen met de woorden. Beeldwoordenboeken zonder oefening op de woordenschat hebben minder effect op de snelheid waarmee onze leerlingen woorden verwerven.

leraar in de klas

sla link op in klembord

Kopieer

Bouw samen met de leerlingen context rond de woorden die je wil aanbrengen door een al dan niet klassikale babbel. Gebruik de woorden.
Maak de woorden tijdens het gesprek vooraf al zichtbaar.
Geef leerlingen de kans om de woorden te gebruiken en in te oefenen tijdens je les.
en gebruik de woorden. Maak de woorden tijdens het gesprek vooraf al zichtbaar. Gebruik de woorden veel tijdens het gesprek. Laat leerlingen ook tekstjes schrijven met de woorden die ze leerden.Maak aanvulzinnen waarin de geleerde woorden staan voor je hen zelf zinnen laat bouwen met die woorden.

Woorden op de bank van de leraar

sla link op in klembord

Kopieer

Elke maand kleven vijf woorden op de bank van de leraar. De leraren krijgen de opdracht om de woorden zo vaak mogelijk te gebruiken  gedurende die maand. Dat is interessant met schooltaalwoorden.

Filmpjes dubben

sla link op in klembord

Kopieer

Toon een filmpje aan leerlingen waarin de nieuwe woorden aan bod komen. Zet het geluid uit en toon het filmpje opnieuw. In duo's vertellen ze elkaar wat in het filmpje aan bod komt. Ze gebruiken de nieuwe woorden die de leraar hen aanbiedt.

Woorden rapen

sla link op in klembord

Kopieer

Bij het aanbrengen van nieuwe woorden waarvan je wil dat die tot de actieve woordenschat van de leerlingen gaan behoren, kan je hen  de woorden laten categoriseren:
- woorden die ik nog nooit hoorde
- woorden die ik al hoorde, maar waarvan ik de betekenis niet ken
- woorden die ik ken en al gebruik
De leerlingen krijgen de opdracht om alle woorden zo snel mogelijk in de derde categorie onder te brengen. Je kunt hen de woorden nu en dan weer laten bovenhalen in korte oefeningen of duogesprekjes over ...

Beeldwoordenboeken

sla link op in klembord

Kopieer

co-teacher of ondersteuner in de klas

sla link op in klembord

Kopieer

De co-teacher of ondersteuner in de klas kan de leerling stimuleren om nieuwe woorden aan te duiden en er intensief mee aan de slag gaan, ze te helpen consolideren door ze dikwijls te gebruiken tijdens de verlengde instructie.

Individuele ondersteuning

sla link op in klembord

Kopieer

De co-teacher of ondersteuner kan de woorden die een leerling in een lijstje bijhoudt bespreken, laten gebruiken door de leerling, inoefenen door oefeningen samen opnieuw te bekijken. Woorden laten oplijsten zonder ermee aan de slag te gaan, heeft weinig tot geen effect.

Zelf nog ideeën?

sla link op in klembord

Kopieer

Heb je zelf ideeën of documenten om leerlingen te helpen rond dit talig struikelblok? Wil je die delen met collega's via onze site? Stuur ze gerust naar barbara.axters@katholiekonderwijs.vlaanderen.

Over deze databank

Hier vind je begeleidingstips rond de grootste talige struikelblokken die taalzwakke en anderstalige leerlingen tijdens onze lessen ervaren. Het is een inventaris van mogelijkheden en materialen om leerlingen die minder taalvaardig zijn in het Nederlands te ondersteunen, maar ook te stimuleen om hun taalvaardigheid te versterken. De toolbox is niet af. Wie zelf ook interessante ondersteuningsmaterialen of tips heeft, mag die doorgeven via barbara.axters@katholiekonderwijs.vlaanderen. We geven het graag een plaatsje op de website als je dat wenst.

×
Kijkt als...
Niveau
Regio