Met de sociale verkiezingen kiezen de werknemers van ondernemingen hun afgevaardigden, personeelsafgevaardigden genoemd, in de ondernemingsraad (OR) en in het comité voor preventie en bescherming op het werk (CPBW). Voor meer informatie over de werking en de taken van CPBW en OR verwijzen we graag naar de website van FOD WASO. De sociale verkiezingen worden om de vier jaar georganiseerd. De eerstvolgende staan gepland in mei 2024, meer bepaald tussen maandag 13 mei tot en met zondag 26 mei 2024.
Het is de werkgever die het initiatief neemt om de sociale verkiezingen te organiseren. Je denkt misschien dat mei 2024 nog ver weg is. Als werkgever moet je echter een hele strikte procedure volgen die zich uitstrekt over maar liefst 150 kalenderdagen. Dat betekent heel concreet dat de eerste stappen van de verkiezingen van mei 2024 al gezet moeten worden in december 2023. Op de pagina ‘De kalender van dag tot dag’ doorlopen we samen met jou het ganse proces.
De sociale verkiezingen brengen heel wat werk met zich mee. Het is dan ook belangrijk om nu al na te denken over de organisatie. Moeten we al dan niet verkiezingen organiseren? Aan wie vragen we dan om de praktische organisatie op te zetten en op te volgen? Doen we beroep op een sociaal secretariaat om ons te begeleiden? Zo ja, welke budgetten moeten we dan voorzien? Het zou goed zijn moesten die vragen al voor de zomervakantie beantwoord zijn.
Of je als vzw sociale verkiezingen moet organiseren, hangt af van je gewoonlijk gemiddeld aantal werknemers. We bekijken wat dit concreet betekent op Hoe sociale verkiezingen organiseren?
De wet bepaalt in ieder geval dat alle ondernemingen met gewoonlijk gemiddeld vijftig werknemers sociale verkiezingen moeten organiseren voor het CPBW.
Ondernemingen die gewoonlijk gemiddeld honderd werknemers tellen, moeten volgens de wet ook sociale verkiezingen organiseren voor de ondernemingsraad (OR).
Voor de berekening van het gemiddeld aantal werknemers kijkt men naar een specifieke periode. Voor de verkiezingen van mei 2024 ligt deze periode, de referteperiode, vast tussen 1 oktober 2022 tot 30 september 2023. Op de pagina ‘Gemiddeld aantal werknemers berekenen’ vind je concreet terug welke berekeningswijze je moet gebruiken.
Wat betekent ‘onderneming’? Geldt dit dan ook wel voor onderwijs? Zo ja, ben je dan als schoolbestuur met je hele vzw één grote onderneming? Of is iedere aparte school, vestigingsplaats, campus... een onderneming?
De wetgeving sociale verkiezingen geldt in ieder geval ook voor onderwijs. We spreken in het kader van de sociale verkiezingen over ‘technische bedrijfseenheden’ (TBE). De organisatie van de sociale verkiezingen vindt plaats op het niveau van die technische bedrijfseenheden. Hoe je als schoolbestuur bepaalt of je één grote technische bedrijfseenheid vormt op het niveau van de vzw als juridische entiteit of verschillende kleinere technische bedrijfseenheden vormt, vind je terug op de pagina ‘Technische bedrijfseenheden bepalen’.
Wat als je al een lokaal onderhandelingscomité (LOC) hebt in je scholen? Ben je dan als schoolbestuur niet vrijgesteld van de organisatie van de sociale verkiezingen?
De periode waarin de LOC's opnieuw samengesteld worden, overlapt bijna met de periode waarin de sociale verkiezingen opstarten. De eerstvolgende hersamenstelling van het LOC vindt immers plaats in het najaar van 2023. De eerste stappen van de sociale verkiezingen vallen dan weer midden december, dus enkele dagen na de hersamenstelling van de LOC's.
En toch is het niet zo dat je vrijgesteld bent van de sociale verkiezingen als je al een LOC zou hebben. De LOC’s worden namelijk geregeld door Vlaamse regelgeving, de sociale verkiezingen door federale regelgeving. Dus ook al heb je een LOC, zodra je als onderneming gewoonlijk gemiddeld 50 werknemers (CPBW) of 100 werknemers (OR) telt, ben je wettelijk verplicht sociale verkiezingen op te starten voor de samenstelling van het CPBW en/of OR. Als je geen kandidaten hebt, kan je de verkiezingsprocedure wel voortijdig stopzetten.
Merk op dat het omgekeerd wel zo is dat als je school, internaat of centrum voor volwassenenonderwijs onder het werkingsgebied van een ondernemingsraad valt, er geen LOC moet opgericht worden.
