De gevolgen van gewelddadige radicalisering, en waar die in extremis toe kan leiden, werden pijnlijk zichtbaar door een aantal aanslagen in eigen land en in onze buurlanden. Extremisme dient zich in verschillende vormen, vanuit verschillende (ideologische) hoeken aan en trekt de aandacht van overheden, beleidsmakers en publieke opinie.

De school maakt deel uit van de samenleving waarin dit zich voltrekt en kan de ogen hiervoor niet sluiten. Meer zelfs: vanuit haar brede opdracht om jongeren te vormen als persoon, heeft de school een taak om kinderen en jongeren niet alleen kennis en vaardigheden bij te brengen (kwalificatie) en hen te leren omgaan met normen en waarden (socialisatie), maar ook om hen te helpen een eigen stem en identiteit te ontwikkelen (subjectificatie).

De school doet er dus toe, alleen al omwille van het feit dat kinderen en jongeren een betekenisvol deel van hun tijd hier doorbrengen. Het is op school dat jongeren zich doorheen hun vorming, in dialoog met zichzelf, met medeleerlingen en leraren en in relatie tot de wereld ontwikkelen en groeien.

Hoe ga je aan de slag met jongeren met radicale ideeën? Welke rol heeft onderwijs en vanaf welk moment wordt het zorgwekkend en moet je extra stappen zetten?

Het is per definitie eigen aan jongeren om radicale ideeën te verkennen en hiermee te experimenteren. Ze kunnen een bron vormen van positief sociaal, politiek engagement en geïnspireerd burgerschap en zijn eigen aan de adolescentiefase. Jongeren met radicale ideeën kunnen uitgroeien tot kritische burgers die zich engageren en aldus onze samenleving mee vormgeven.

Radicale ideeën zijn dus niet per definitie problematisch. Veel zaken die we vandaag als vanzelfsprekend beschouwen hebben we te danken aan de radicale of vooruitstrevende stemmen uit het verleden. Sociale en politieke verandering kan pas worden bekomen door het uitdagen van de bestaande status quo.

Als radicaliseringsprocessen leiden tot gewelddadige vormen van extremisme stelt zich een ernstig probleem. Gewelddadig extremisme kan zich uiten in verschillende ideologische gedaanten, van extreemrechts en -links tot gewelddadig jihadisme.

Dit ontslaat ons niet van de verantwoordelijkheid om ook als school onze rol op te nemen in het wegnemen van de voedingsbodem die kan leiden tot radicalisering, het vergroten van weerbaarheid van jongeren en het reageren op radicalisering en extremisme.