Om te beginnen weer een paar relevante parlementaire precedenten, die bij de habitués van deze blog intussen wel gekend zijn:

• actuele vragen over Basisgeletterdheid op 26 februari 2025;
• vragen om uitleg over de nieuwe minimumdoelen op 13 maart 2025;
• vragen om uitleg over enkele schoolbezoeken in Engeland op 20 maart 2025.

Intussen naderde de deadline voor de expertengroepen (per vak + 3 vakoverschrijdende + kleuters) om hun huiswerk in te leveren bij de kerncommissie o.l.v. professor Daniël Muijs. Perfect just in time dus om letterlijk één dag voor die deadline een hoorzitting te organiseren met enkele leden van de kerncommissie. Op 30 april, — datum waarvan professor Muijs expliciet zei dat die zou worden gehaald —, zou die dan een voorstel van nieuwe minimumdoelen voor het basisonderwijs opleveren met het oog op de verdere politieke, parlementaire behandeling.

De externe (en boeiende) sprekers in deze hoorzitting waren: Daniël Muijs (voorzitter commissie van experten), Tim Surma (lid commissie van experten - onderzoeksmanager Expertisecentrum Onderwijs en Leren), Kelly Thyssen (lid commissie van experten - directeur De Vlinderboom, Antwerpen) en Nathalie Kellens (lid commissie van experten - directeur KBO De Horizon, Oudenaarde).

Dankzij de toevoeging van de gebruikte powerpointpresentatie (cf. hyperlink hierboven), waarmee de inhoud van de diverse sprekers wel duidelijk wordt, kan ik mijn commentaar hier beknopt houden:

• professor Muijs was zo vriendelijk om de waslijst aan vragen en beschouwingen van de parlementsleden overzichtelijk te verdelen in vijf rubrieken: proces (werking van de commissie-Muijs), inhoud, internationale context, implementatie en regelgeving; vragen over dat laatste beantwoordde hij niet wegens buiten zijn bevoegdheid;
• wegens het belang ervan (ook voor de vrijheid van onderwijs) herhaal ik hier ook de 70/30-regel, die expliciet in de slides terug te vinden is; ik zie dan ook geen enkele reden om dat principe niet te vermelden in het latere decreet c.q. de memorie van toelichting bij het decreet;
• “kennisrijk curriculum” als centraal concept in heel dit verhaal, mét ook het expliciet gemaakte onderscheid tussen deze minimumdoelen (= opdracht van de commissie-Muijs) en leerplannen (waarvan de minimumdoelen deel uitmaken maar daar ook doelen bovenop leggen mét (vak)didactische adviezen; = opdracht van scholen en koepels), lijkt mij een prima concept, dat in de laatste slide van de presentatie mooi samengevat werd;
• we leerden uit de toelichting van professor Muijs dat het resultaat dat op het bureau van toenmalig Onderwijsminister Ben Weyts belandde voorjaar 2024 (maar onvoldoende geacht werd) nu aan elke vakexpertengroep bezorgd was zodat die inderdaad niet van een wit blad moest vertrekken, — een wijze want tijdbesparende beslissing vond ik dat —, maar ook dat dat product niet door elke vakexpertengroep op eenzelfde wijze gebruikt was, wat wellicht door de specifieke aard van de vakinhouden verklaard kon worden; op zich dus geen probleem;
• alleszins zouden de minimumdoelen nu ambitieuzer zijn dan de huidige eindtermen basisonderwijs, maar het bereiken ervan zou gebeuren “binnen de klasuren”, dus niet via de inschakeling van een “bijlesindustrie”; the proof of the pudding is in the eating, lijkt mij in dezen een wijze houding, want ik blijf me erover verbazen met welk gemak de “nieuwe architecten” succes blijven voorspellen in een allesbehalve makkelijke (onderwijs)omgeving; maar uiteraard wil ook ik heel hoopvol blijven;
• een concreet inhoudelijk detail betrof het vak Frans, waarbij professor Muijs de minimumdoelen alleen positioneerde aan het eind van het zesde leerjaar, terwijl de visienota van de Vlaamse regering zulks ook nog deed aan het eind van het vierde leerjaar (kader op p.7 van de visienota);
• bij slide 6 (de figuur met de vele verbindingslijnen tussen kenniselementen) vielen mij toch ook weer de vraag van Koen Daniëls en het antwoord erop van professor Muijs op: het ging erom of zulke lijnen “als vanzelf” tot stand kwamen of dat er integendeel, daarvoor iets door de leraar diende gedaan te worden (ik parafraseer even wat vrij); een open deur intrappen natuurlijk, maar ik vond het voorbeeld van “statistische significantie ontdekken” (en “multiniveau-analyse”), dat professor Muijs daarbij gaf uit zijn eigen onderwijspraktijk als professor statistiek bij studenten onderwijskunde (waarbij weer wat simplistisch zgn. “directe instructie” geplaatst werd tegenover zgn. “zelfontdekkend leren”) … een hoog karikatuurgehalte hebben, alsof een rationele leraar het (in Vlaanderen) ooit in zijn hoofd gehaald had of zou halen om zulke concepten en inzichten via pure zelfontdekking door studenten/leerlingen te laten construeren…;
• de heel logische vraag naar de impact van het huidige minimumdoelenwerk voor het basisonderwijs op de bestaande minimumdoelen van het secundair onderwijs, beantwoordde professor Muijs met de stelling dat dat niet tot zijn opdracht behoorde, maar dat hij wel hoopte dat die consequenties er (later) wel zouden zijn; inderdaad, geen consequenties zou mij erg onlogisch voorkomen, maar een compleet overhoop gooien van wat na veel tijd en energie tot stand gekomen was voor het secundair onderwijs zou ik nu ook weer niet meteen verwachten…;
• voor de concrete inhoudelijke keuzes nu werd er naast het bovenvermelde resultaat van voorjaar 2024 en de inbreng van praktijkmensen in de diverse commissies ook nog een internationale benchmark gebruikt (nwvr: in diverse andere landen was dit “kennis”proces ook bezig, cf. slide 16); als voorbeeld gaf Tim Surma wetenschappen en techniek, waarvan internationaal goed geweten was wat bijvoorbeeld 10-jarigen (het best) zouden (moeten) kennen; het zou altijd gaan om zgn. kernconcepten uit de discipline in kwestie; Surma noemde dat powerful knowledge; ik blijf benieuwd naar wat dat allemaal concreet gaat zijn, zeker ook voor het kleuteronderwijs; Kelly Thyssen zei over dat laatste wel dat het verschil met de nu al bestaande ontwikkelingsdoelen zelfs niet eens zo groot zou zijn, maar de doelen zouden wel veel concreter worden;
• de toelichting door Nathalie Kellens van de aparte expertengroep en doelen over “gedrag”, — toch ook een nieuwigheid in dit verhaal, waarover minister Demir zich al eerder krachtig uitgesproken had —, vond ik niet 100 procent duidelijk, maar dat kon aan mij liggen; zij sprak over twee sets van doelen hier, rond “veiligheid” en rond “verantwoordelijkheid opnemen om optimaal tot leren te komen” (nwvr: die laatste zijn de zgn. leerondersteunende vaardigheden uit de visienota van de Vlaamse regering), zaken die dus ook aangeleerd moesten worden; ja, dacht ik dan, en zulks zou dan in de toekomst wél lukken, waar dat nu in vele scholen en klassen nét een probleem was?;
• voor de succesvolle implementatie van dit hele plan werd gesproken van een communicatieoffensief (naar scholen, lerarenopleidingen, pedagogische begeleidingsdiensten, …) en van voldoende ondersteuning via geschikte materialen en professionele ontwikkeling; en ook de Onderwijsinspectie werd beschouwd als een potentiële partner in het implementatieproces; een inderdaad heel brede onderneming dus;
• tot slot nog even een link met de recente Engelse schoolbezoeken van minister Demir en hoe dat een neerslag kreeg in de media nadien: after all was het bezoek aan de strengste school van Engeland (met journalisten in het kielzog) strategisch misschien niet de beste keuze, zoals Tim Surma erkende; zelf ben ik ten minste even benieuwd naar welk nieuws de onderwijscommissarissen van hun (analoge) bezoek eind juni gaan meebrengen…

Voor wat het allemaal echt concreet gaat worden, zullen we moeten wachten op het finaal afgeleverde voorstel dat wellicht kort na 30 april de Vlaamse regering zal passeren om dan via een voorstel van decreet (?) in het Vlaams Parlement behandeld te worden, waarna het implementatieproces met de al genoemde (kritieke) randvoorwaarden daadwerkelijk kan starten.

Ik verwijs ten slotte nog graag naar de video [vanaf 12:20] van de bespreking in afwachting van het formele parlementaire verslag.

Reageren op dit commentaar kan bij Wilfried Van Rompaey wifried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen.