• Ontwikkel de missie, visie en kernwaarden gelijktijdig.
• Heb aandacht voor de verschillende betrokkenen. Zo loop je niet het risico mooie formuleringen op papier te hebben, mooie formuleringen waarmee uiteindelijk niemand zich vereenzelvigt.
• Spreek heikele onderwerpen uit – anders komen deze zaken toch later op tafel en kunnen ze de reeds afgelegde weg hypothekeren.
• Wees bij elke stap transparant en open tussen de verschillende partners .
• Communiceer de missie, visie en kernwaarden op ruime schaal eens ze zijn vastgelegd.

• Betrek alle stakeholders bij de ontwikkeling. Besturen kunnen eventueel werken met een kerngroep en een resonantiegroep.
• Bekijk wat het best aangewezen is in de specifieke context: vertrekken van een wit blad of van wat al ontwikkeld is. In het kader van een fusieoperatie gaat het in vele gevallen om onderwijsorganisaties die samen komen, die al een missie, visie en kernwaarden hebben.
• Als grote en kleine entiteiten samen komen, is de kleine partner bij het opstellen van missie, visie en kernwaarden even belangrijk als de grote.
• In sommige gevallen werk je beter met een kleine kerngroep aan de voorbereiding, ontwikkeling en opvolging. Zij kunnen ook een voorzet doen om van een werkversie te vertrekken.

• Maak bij de start van het proces duidelijke afspraken rond wat missie, visie en kernwaarden zijn. Wat betekenen de verschillende termen?
• Het nieuwe bestuur maakt deel uit van de netwerkorganisatie Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Dat maakt dat het kader van de katholieke dialoogschool uiteraard een belangrijke inspiratiebron zal zijn.
• Inspirerende vragen bij het ontwikkelen zijn:
  • Waartoe bestaan we?
  • Wie zijn wij?
  • Waarvoor staan wij?
  • Waarheen gaan wij?
  • Waar gaan wij van uit?
  • Wat mag, moet, hoort bij ons?
  • Waarin blinken wij uit?
  • Wat doen wij?
  • Voor wie werken wij?
  • Wat komt er op ons af?
• Enkele tips bij het ontwikkelen van een visie:
  • Durf te dromen, maar wees toch concreet genoeg
  • Durf naar de toekomst op lange termijn kijken
  • Zoek naar het meest waarschijnlijke toekomstbeeld
  • Straal met je visie positivisme uit, inspireer en daag uit
• Hou bij het ontwikkelproces ook rekening met de manier van visualiseren en veruitwendigen. Gaan we alleen voor een tekstvorm? Of willen we de missie, visie en kernwaarden integreren in een logo, naam, huisstijl, figuur,..? Zie voor inspiratie rond naamgeving de nota BOS & Naamgeving en voor de ontwikkeling van het schoollogo het materiaal voorhanden op de website van Thomas.
• Beperk de grootte van de ontwikkelgroep. Wie in de ontwikkelgroep zit, moet de tijd krijgen om indien nodig af te toetsen bij de achterban.
• Alle stemmen in het proces zijn even belangrijk. Werk best met participerende werkvormen aan de ontwikkeling.
• Betrek eventueel een externe procesbegeleider die eveneens als kritische vriend kan dienen.
• Voorzie tijd, ruimte, een goede werkomgeving weg van de dagelijkse beslommeringen. Het ontwikkelproces zal niet in één werksessie afgerond zijn. Meestal is het aangewezen om eerst een langere tijd aan één stuk te werken, bijvoorbeeld een hele dag. Daarna kunnen kortere sessies het proces vervolledigen. Het proces volgt best een afgesproken realistisch tijdspad en hangt uiteraard af van de beschikbaarheid van alle betrokken partijen. Let wel:idealiter verloopt het hele proces over een niet te lange tijdsspanne. Werken aan een missie, visie en kernwaarden vraagt immers een zekere sfeer en state of mind. Je mag die niet verloren laten gaan door het proces te lang te rekken.
• Reflecteer op tussentijdse resultaten. Je kan de resultaten ook aftoetsen bij een reflectiegroep die niet bij het ontwikkelproces betrokken is. Belangrijk is om stappen vooruit te zetten. Steeds opnieuw terugkomen op eerder genomen conclusies en gemaakte afspraken werkt contraproductief.
• Verwijs tijdens het proces regelmatig terug naar de vragen die naar missie, visie en kernwaarden leiden.
• Sta bij het ontwikkelproces open voor veranderingen. Inspiratie opdoen bij andere organisaties kan helpen, maar het ontwikkelen moet vanuit de eigen organisatie komen. Hou ook rekening met lokale gewoontes, wensen en gevoeligheden.
• Hou tijdens het ontwikkelproces rekening met de volgende stap, met name de opvolging en de acties die nog moeten gebeuren. Deze kunnen vrijheden of beperkingen opleveren.
• Laat het aanvaardbaar eindproduct bekrachtigen door de betrokken besturen. Dit gebeurt uiteraard vooraleer erover naar de buitenwereld gecommuniceerd wordt. Je maakt best ineens afspraken over de evaluatie. Na drie of vijf jaar is het zeker aangewezen om de missie, visie en kernwaarden opnieuw onder de loep te nemen.

• Wees zo helder mogelijk: zorg dat de missie, visie en kernwaarden voor iedereen hetzelfde betekenen.
• Zorg ervoor dat de taal voor alle stakeholders verstaanbaar is.
• Wees concreet: geen algemene en vage containerbegrippen.
• Hou het eenvoudig, beknopt en begrijpelijk.
• Wees eerlijk en geloofwaardig.
• Wees ambitieus, maar wel realistisch.
• Wees inspirerend.

Eens de missie, visie en kernwaarden ontwikkeld zijn, begint het echte werk. Hoe maken we ze gedragen? Hoe zorgen we er voor dat ze echt leven doorheen de ganse organisatie?

• Breng eerst en vooral alle stakeholders op de hoogte van de missie, visie en kernwaarden.
• Neem de missie, visie en kernwaarden op in de communicatiestrategie.
• Zet acties op zodat deze missie, visie en kernwaarden voorgeleefd worden. Bestuurders en leidinggevenden hebben hierbij een voorbeeldfunctie.
• Visualiseerde missie, visie en kernwaarden.
• Implementeer de missie, visie en de kernwaarden in het personeelsbeleid . De professionele persoonlijke kernwaarden van een personeelslid vallen best zo veel mogelijk samen met de kernwaarden van de organisatie.
• Neem de missie, visie en kernwaarden mee in het onthaalbeleid van leerlingen en personeelsleden. Zorgt ervoor dat elkeen bij de inschrijving en het aanwerven op de hoogte is van de missie, visie en kernwaarden. Zo creëer je geen verkeerde verwachtingen.
• Herbekijk na verloop van tijd de missie, visie en kernwaarden zonder alles opnieuw in vraag te stellen.