Geen dag gaat voorbij of het begrip ‘middeleeuws’ wordt gebruikt, of liever misbruikt. Tot in de politieke actualiteit…
Iedereen begrijpt meteen wat je bedoelt als je een fenomeen als ‘middeleeuws’ omschrijft: achterhaald, primitief, barbaars, mensonterend. Want dat zijn de middeleeuwen in de populaire verbeelding. Een periode waarin iedereen stinkt, angst en bijgeloof heerst, vrouwen niets te zeggen hebben en je voor een akkefietje aan de galg hangt.
Maar waar komen die clichés vandaan? Waarom zijn ze zo hardnekkig? En hoe zat het dan écht met die middeleeuwse toestanden? Tien jonge experten uit Vlaanderen en Nederland (in een eindredactie van Nathan Van Kleij (docent Universiteit Amsterdam) en Jonas Roelens (docent Universiteit Gent) laten je via de verrassende resultaten van recent wetenschappelijk onderzoek kennis maken met echte middeleeuwse mensen voorbij de clichés. Middeleeuwers die veel meer met ons gemeen hebben dan je zou denken. Want de Lage Landen werden in de middeleeuwen net zoals vandaag bevolkt door mondige burgers, kritische geesten, vrijgevochten vrouwen en wereldse reizigers, mensen die hun wereld zo logisch en goed mogelijk organiseerden.
Wie voorbij de stereotype denkbeelden kijkt, ontdekt dan ook een leefwereld waarin middeleeuws eigenlijk vrij herkenbaar in de oren klinkt. Worden doorprikt: de middeleeuwen zijn autoritair, zijn gewelddadig, zijn vies, zijn ongelijk, zijn vrouwonvriendelijk, zijn preuts, zijn goedgelovig, zijn onwetenschappelijk, zijn onrendabel, zijn wereldvreemd.
In het schitterende boek Middeleeuwse medemensen. De clichés over de donkere eeuwen voorbij. Ertsberg, 2023, 337 p. doen de auteurs meer dan afrekenen met vooroordelen en stereotypen, maar bouwen meteen een nieuw beeld op. Het boek leest niet alleen zo vlot als een roman, maar alle krachtlijnen van het historisch denken zijn hier aanwezig in een leerplandoelgericht geheel.
