Het netwerk ‘Kleine kinderen, grote kansen’ is een initiatief van lerarenopleiders en pedagogisch begeleiders rond omgaan met kansarmoede bij kinderen in kinderopvang, basisonderwijs en gezinsbegeleiding. Brusselse partners zijn de lerarenopleiding van Odisee en de Vier Winden Basisschool in Sint-Jans-Molenbeek. Thema’s zijn:

• Kwaliteitsvolle interacties;
• Wederzijdse beeldvorming;
• Verbindende concepten;
• Kinderrechten.

Het beleid van de Vlaamse Gemeenschapscommissie vertrekt vanuit het VGC Armoedeplan 2022-2025. Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen, waaronder toegang tot en succes binnen onderwijs. Onderwijsresultaten zijn enerzijds afhankelijk van socio-economische en socio-culturele achtergrond. Anderzijds bepalen onderwijsresultaten ook het risico op werkloosheid, armoede en sociale uitsluiting. Een goede samenwerking tussen onderwijs en welzijn is zo een hefboom voor de emancipatie van toekomstige generaties. Aansluitend geven opleiding en vorming een ticket voor meer sociale mobiliteit.
Het VGC Armoedeplan 2022-2025 legt volgende speerpunten:

• Verhogen van de toegankelijkheid van het Nederlandstalig aanbod voor mensen in armoede;
• Verhogen van de inzet op het tegengaan van kinderarmoede;
• Brusselaars helpen bij het realiseren van sociale grondrechten.

Aanvullend op het VGC Armoedeplan 2022-2025 ontwikkelt het VGC Kinderarmoedebestrijdingsplan 2022-2025 volgende doelstellingen en acties:

• Uitbouw van het Huis van het kind Brussel met een geïntegreerd, lokaal aanbod aan preventieve gezinsondersteuning met bijzondere aandacht voor gezinnen in kwetsbare situaties. In de Huizen van het Kind in Anderlecht, Brussel-Stad en Schaarbeek kunnen ouders terecht met alle vragen over kinderen en jongeren grootbrengen.
• Verhogen van de kleuterparticipatie in het Nederlandstalig onderwijs met campagnes als Inschrijven in Brussel

Het Brussels Platform Armoede (BPA) verenigt de erkende Brusselse Verenigingen waar armen het woord nemen. Of er ook een vereniging actief is in de buurt van je school kun je nagaan op het overzicht Brusselse verenigingen waar armen het woord nemen.

Basis- en secundaire scholen die leerlingen uit gezinnen in een  kwetsbare situatie financieel willen steunen, kunnen een VGC subsidie voor tussenkomst in de schoolkosten aanvragen. 

• Aanvrager: kleuter-, lagere of secundaire school
• Doel: tussenkomst in schoolkosten van individuele leerlingen uit gezinnen in kwetsbare situatie
• Bedrag: in functie van aantal leerlingen aantikkend op de SES-kenmerken opleidingsniveau van de moeder of ontvangen van een schooltoelage
• Aanvraagperiode: eind september (2022-2023) of begin juli (2023-2024)

Voor projecten gedragen door vrijwilligers en met als doel het sociaal netwerk van mensen in armoede te versterken kan een VGC projectsubsidie armoedebestrijding worden aangevraagd:

• Aanvrager: vzw of feitelijke vereniging
• Doel: versterken netwerk en verlagen drempel naar breder netwerk van mensen in armoede
• Bedrag: 5.000 euro (1 maal per jaar)
• Aanvraagperiode: permanent

De Koning Boudewijnstichting (KBS) ondersteunt kansarme studenten tijden hun studies hoger onderwijs via het Fonds Dieter en het Fonds Tinne Boes.

Het menselijk, sociaal en cultureel kapitaal versterken kan enkel wanneer urgentiesituaties rond basisbehoeften zijn verzacht of verholpen. De Brusselse Sociale Kaart geeft een overzicht van initiatieven rond:

• Voedselbedeling en materiële hulpverlening,
• Sociale restaurants,
• Kringloopcentra.

Het Brusselteam van de pedagogische begeleiding ondersteunt Brusselse scholen bij de uitbouw van een krachtige leeromgeving. Scholen hebben een vaste aanspreekpersoon per onderwijsniveau:

• Kernteam DPB basisonderwijs Brussel
• Kernteam DPB secundair onderwijs Brussel

Onderwijscentrum Brussel (OCB) ondersteunt scholen rond grootstedelijke uitdagingen of urban education. OCB neemt een verbindende rol op tussen onderwijspraktijk, wetenschap en beleid en werkt netoverschrijdend samen met volgende partners:

• Netgebonden pedagogische begeleidingsdiensten,
• Centra voor leerlingenbegeleiding,
• Ondersteuningsnetwerken,
• Brusselse lerarenopleidingen,
• Huis van het Nederlands Brussel.

OCB ondersteunt scholen vraaggestuurd en aanbodgestuurd in het uitbouwen van een krachtige leeromgeving. Voor de Brusselse scholen binnen Katholiek Onderwijs Vlaanderen vervult het Brusselteam van de pedagogische begeleiding de rol van draaischijf in de ondersteuning door OCB.

De Vlaamse Confederatie van ouders en Ouderverenigingen (VCOV) vertegenwoordigt de ouders en ouderverenigingen van de scholen van Katholiek Onderwijs Vlaanderen en bevordert ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie. Contactpersoon voor Brusselse ouders en ouderverenigingen is Karin Lemmens, verantwoordelijke voor Brussel.

VCOV vertegenwoordigt ook Brusselse ouders en ouderverenigingen. De standpunten van VCOV krijgen vorm binnen:

• Federatieraad VCOV Brussel (Brusselse denkgroep van ouders, op vrijwillige basis, 5 keer per schooljaar);
• Reflectiegroep VCOV (vast panel voor online bevragingen rond actuele thema’s, bij voorkeur in afstemming met de lokale ouderraad).

VCOV is lid van volgende Brusselse participatieorganen:

• Lokaal Overlegplatform (LOP) Brussel voor basis- en secundair onderwijs (beleid gelijke onderwijskansen en inschrijvingsbeleid);
• Adviesraad Brussel binnen Katholiek Onderwijs Vlaanderen (niveau overstijgende adviesraad rond grootstedelijke thema’s).

VCOV biedt, naast ondersteuning op maat, een ruim aanbod aan vormingen, projecten en brochures die ook voor Brusselse ouderverenigingen nuttig zijn:

Onderwijscentrum Brussel (OCB) legt in de visietekst ouder- en buurtbetrokkenheid de focus op samenwerking met partners uit de schoolbuurt om ontwikkelingskansen en welbevinden te bevorderen. Naast de begeleiding van de brede schoolwerking biedt OCB volgende ondersteuning rond ouderbetrokkenheid:

• Vorming voor leraren en directies (onthalen van ouders, partnerschap met ouders);
• Vraaggestuurde ondersteuningstrajecten;
• OCB-helpdesk.

Het Huis van het Nederlands Brussel heeft een breed aanbod om ouderbetrokkenheid met anderstalige ouders te ondersteunen. De gidsen Duidelijk Nederlands op School in basisonderwijs en Duidelijk Nederlands op School in secundair onderwijs bieden taalondersteuning voor de verschillende contactmomenten met ouders:

• Bezoek aan de school,
• Inschrijvingsgesprek,
• Infomoment,
• Schoolpoortgesprek,
• Algemene communicatie met ouders,
• Oudercontact,
• Conflict- of slechtnieuwsgesprek.

Volgende tips zorgen er voor dat talige drempels voor ouders maximaal worden vermeden:

• Zorg voor een warm onthaal;
• Hou het eenvoudig;
• Spreek helder;
• Maak het visueel;
• Zeg het anders (met lijst van voorbeeldzinnen in Nederlands, Frans en Engels).

Het Huis van het Nederlands Brussel is ook het aanspreekpunt voor ouders die Nederlands willen leren. Het Huis van het Nederlands organiseert screenings van het taalvaardigheidsniveau en wijst vervolgens voor de taallessen door naar het Centrum voor Basiseducatie Brusselleer of naar CVO Lethas. Specifiek in het kader van ouderbetrokkenheid heeft het Huis van het Nederlands Brussel volgend aanbod:

• Infosessies voor ouders rond het leren van Nederlands (inclusief screening);
• Aanbod oefenkansen Nederlands voor ouders (conversatiegroepen, mini-conversatiegroepen en conversatieactiviteiten).

Ten slotte kunnen scholen een beroep doen op de Taaladviseur toegankelijk Nederlands om teksten toegankelijk te laten herschrijven.

Het Sociaal Vertaalbureau van Brussel Onthaal vzw heeft een aanbod van sociaal tolken en vertalen om de communicatie tussen de school en ouders te ondersteunen. De opdrachten worden uitgevoerd door gecertifieerde en opgeleide sociaal tolken in meer dan 100 talen. Scholen die een beroep willen doen op het aanbod sluiten een kaderovereenkomst af met het Sociaal Vertaalbureau.

Het Centrum voor Basiseducatie (CBE) Brusselleer werkt samen met Onderwijscentrum Brussel (OCB) en het Huis van het Nederlands Brussel aan het versterken van de ouderbetrokkenheid van laaggeletterde ouders.

Het Scholenproject richt zicht op laaggeletterde ouders in het basisonderwijs. Onder begeleiding van een lesgever van CBE Brusselleer komt een groepje ouders twee keer per week samen rond volgende thema’s:

• De school en ik;
• Taalstimulering in de thuissituatie;
• ICT;
• Communicatie;
• Vrije tijd en spelend leren;
• Rekenen;
• Opvoeden;
• Leren leren;
• Overstappen (derde kleuterklas, eerste leerjaar, secundair);
• Kennismaken met het aanbod alfabetisering.

Doelstelling is dat laaggeletterde ouders beter in staat zijn om de schoolloopbaan van hun kinderen te volgen, hun kinderen te stimuleren en ook thuis te ondersteunen. Geïnteresseerde scholen nemen contact met OCB.

Het project Welkom in de klas richt zich op ouders van de kleuterschool en het eerste leerjaar van de lagere school. Alle ouders van een klasgroep participeren wekelijks samen aan een taalstimulerende ouder-kindactiviteit in de klas. Doelstelling is om het vertrouwen tussen leraar en ouders te versterken en om ouders bewuster te laten omgaan met taalstimulering. Geïnteresseerde scholen nemen contact met CBE Brusselleer.

Het preventieteam van CAW Brussel biedt trainingen voor ouders van tieners. De trainingen vinden ook ’s avonds plaats en behandelen volgende thema’s:

• Tieners opvoeden over alcohol en drugs;
• Met tieners praten over relaties en seksualiteit;
• Praten met je puber;
• Mijn kind woont in twee huizen.

Het stadslabo voor kinderen en jongeren JES Brussel vertaalt hedendaagse stedelijke dynamieken naar vernieuwende activiteiten voor jongeren. Naast activiteiten voor leerlingen en lerarenteams biedt JES ook buurtverkenningen voor ouders en ouderverenigingen:

• Leerlingen gidsen ouders door schoolbuurt;
• Ouders gaan mee op buurtontdekking met lerarenteam en vertellen over hun woonomgeving.

Ouderverenigingen kunnen voor hun activiteiten een VGC subsidie ouderverenigingen aanvragen. Een oudervereniging heeft recht op een subsidie indien zij het voorbije schooljaar minstens drie activiteiten organiseerde. De activiteiten ondersteunen ouders bij opvoeden, versterken het netwerk van ouders en ondersteunen de school in toeleiding naar activiteiten rond leren en leven. Voorbeelden van activiteiten zijn een infomoment, een oudercafés, een vorming of een bezoek aan de bibliotheek.

• Aanvrager: oudervereniging (feitelijk vereniging of binnen schoolbestuur);
• Bedrag: basissubsidie 250 euro (3 activiteiten) + 75 euro per bijkomende activiteit;
• Aanvraagperiode: tot 15 november.

Het Agentschap voor Onderwijsdiensten (AgODi) beheert de databank voor leerlingengegevens Discimus waarin het voldoen aan de leerplicht wordt geregistreerd. In de opvolging is er een onderscheid tussen:

• Absoluut schoolverzuim: de leerling is niet ingeschreven in een school en voldoet op geen andere manier aan de leerplicht;
• Relatief schoolverzuim: de leerling is problematisch afwezig (meer dan 30 halve dagen).

Het CLB heeft een preventieve en verplicht interveniërende opdracht in het vermijden van schooluitval.

Binnen het Lokaal Overleg Platform (LOP) Brussel maakt een werkgroep netoverschrijdend afspraken over de te volgen procedure bij definitieve uitsluitingen en de registratie hiervan. In laatste instantie waakt de LOP-bemiddelingscel over de correcte toepassing van het inschrijvingsdecreet en zoekt een nieuwe school voor uitgesloten leerlingen, wanneer school en CLB geen oplossing vinden.

Procedure definitieve uitsluiting basisonderwijs Brussel

• Uitsluitende school meldt uitsluiting aan coördinator BaO, CLB Pieter-Breughel, LOP Brussel basis onderwijs en LOP Brussel secundair onderwijs;
• CLB vraagt ouders naar voorkeur gemeente nieuwe school + godsdienst/levensbeschouwing;
• CLB zoekt naar nieuwe school (bij voorkeur in eigen net);
• Indien na 10 dagen geen oplossing (LOP-deskundige contacteert nethoofd + CLB) formuleert bemiddelingscel advies aan de ouders..

Procedure definitieve uitsluiting secundair onderwijs Brussel

• Uitsluitende school zoekt samen met CLB nieuwe school (bij voorkeur in het eigen net, desgevallend in een ander net);
• Uitsluitende school meldt uitsluiting aan coördinerend directeur van de scholengemeenschap;
• Informatie relevant voor de ontwikkelings- en welzijnskansen van de leerling wordt gedeeld tussen betrokkenen;
• Indien na 15 dagen geen oplossing wordt gevonden, wordt de LOP-bemiddelingscel geactiveerd.

In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) coördineert de Dienst Scholen van Perspective.brussels de gewestelijke strategie tegen schoolverzuim. De strategie bestaat uit volgende doelstellingen en acties:

Om de strategie uit te voeren lanceert de Dienst Scholen drie subsidieprogramma’s met elk een eigen doelgroep en budget:

Studenten die in Brussel studeren kunnen rekenen op ondersteuning vanuit de diensten studentenvoorzieningen:

• Stuvoplus voor Odisee en KU Leuven Campus Brussel;
• Stuvo LUCA Brussel voor LUCA School of Arts en KU Leuven Architectuur.

Stuvo ondersteunt studenten onder andere rond volgende thema’s:

• Een kot vinden,
• Cultuur,
• Sport,
• Jobservice,
• Studentenbegeleiding,
• Sociale dienst,
• Studieadvies.

Aan de Brusselse hogescholen zijn tweede studentenraden actief

• Algemene Studentenraad (ASR) Odisee Campusraad KU Leuven;
• Stuvoraad LUCA School of Arts en KU Leuven Architectuur.

Naast de studentenraden zijn er ook een tiental Brusselse studentenverenigingen actief, die elk één of meerdere studiegebieden of faculteiten vertegenwoordigen.

Brik – Student in Brussel is de servicedesk voor Brusselse studenten. Met steun van de VGC en in samenwerking met alle Nederlandstalige instellingen hoger onderwijs werkt Brik aan:

• Promotie voeren voor Brussel als studentenstad;
• Onthalen en wegwijs maken van nieuwe studenten;
• Bevorderen van het goed samenleven tussen studenten en inwoners van Brussel.

Brik voert promotie voor Brussels als studentenstad met campagnes op sociale media en in bioscopen. Het stadsspel Brusseleir 2.0 richt zicht op leerlingen van de derde graad secundair onderwijs en laat hen aan de hand van een stadsplan en een smartphone Brussel ontdekken als studentenstad.

De Brusselse studentengids verschijnt jaarlijks in het Nederlands en het Engels en maakt nieuwe studenten wegwijs in Brussel rond volgende thema’s:

• Waarom studeren in Brussel?
• Wat en waar studeren?
• Tips voor je nieuwe leven
• Op kot
• Ontdekking van de verschillende studentenwijken
• Samen studeren

Brik organiseert met Brussel Brost ook een jaarlijkse feestelijke kick-off van het academiejaar eind september.

Verder ondersteunt Brik studenten ook bij het zoeken naar huisvesting.

De online kotzoeker MYKOT van Brik heeft een aanbod van 4 000 studentenkamers in eigendom van Brik, de onderwijsinstellingen, sociale verhuurkantoren of privéeigenaars. Op het online aanbod doet Brik een regelmatige controle van conformiteit en brandveiligheid. Brik stelt ook een modelhuurcontract ter beschikking. De meesten koten liggen in de populaire studentenbuurten: Brussel-Stad (33%), Elsene (12%), Schaarbeek (11%) en Jette (8%).

Brik heeft 400 studentenkamers in eigen beheer in de Brik-huizen. Odisee en KU Leuven Campus Brussel beschikken niet over studentenhuisvesting in eigen beheer. LUCA School of Arts en KU Leuven Architectuur stellen in Schaarbeek de studentenresidentie ArtUpKot ter beschikking.

Meer info vind je in Studentenhuisvesting in Brussel

Brik heeft 400 studentenkamers in eigen beheer in de Brik-huizen. Deze koten worden verhuurd onder drie formules:

• Long Stay (volledige academiejaar, 302 koten);
• Midterm Stay (uitwisselingsstudenten, Van Orley International Student House, 62 koten);
• Flats voor Jong-Afgestudeerden (19 flats).

In het project Oasis (Long Stay) engageren de studenten zich samen met de buurtbewoners. Brik organiseert Open Kotdagen, Kottours en Welkomstdrinks om de studenten warm te ontvangen. De studentenhuisvesting van Brik wordt vaak gebruikt door de (internationale) studenten van de Katholieke Universiteit Leuven Campussen Brussel.

In het kader van het project Studenten maken de stad in samenwerking met de Brusselse en Vlaamse bouwmeester begeleidt Brik ook de ontwikkeling van bijkomende studentenhuisvesting aan de Slachthuizen in Anderlecht (Kotmet) en in het centrum van Brussel (K-Druum).

Odisee en KU Leuven Campus Brussel beschikken niet over studentenhuisvesting in eigen beheer. LUCA School of Arts en KU Leuven Architectuur stellen in Schaarbeek de studentenresidentie ArtUpKot ter beschikking.

Andere aanbieders van studentenhuisvesting buiten de privé-markt:

• Sociaal Verhuurkantoor voor Studenten (200 koten)
• Co-housing van studenten en senioren (al dan niet met dienstverlening)

De VGC Werkgroep studentenzaken is samengesteld uit vertegenwoordigers van de officiële studentenraden, Brik en de Algemene Directie Onderwijs en Vorming (ADOV) van VGC. De werkgroep heeft als doel de ontwikkeling van Brussel als leer- en leefstad voor studenten te bevorderen. Eén van de initiatieven van de werkgroep is de projectsubsidie ‘Kom uit je kot’.

In aanvulling op de onderwijsactoren van de Vlaamse en Franstalige Gemeenschap legt de Cel Studentenleven binnen de gewestelijke planningsdienst Perspective.brussels de klemtoon op thema’s die verband houden met het studentenleven binnen de grootstad. Doelstellingen van de Cel Studentenleven zijn:

• Informeren van studenten over het dagelijks leven in Brussel;
• Bijdragen aan de promotie van Brussel als studentvriendelijk Gewest;
• Realiseren en toegankelijker maken van diensten en openbare voorzieningen voor studenten;
• Sensibiliseren van studenten rond duurzame voeding, mobiliteit en werk;
• Verbinden van studenten en inwoners van het Gewest.

De Cel Studentenleven wordt begeleid door een Expertisecomité (met vertegenwoordigers van de Nederlandstalige en Franstalige instellingen hoger onderwijs, Brik en Plateforme Logement étudiant) en een Verbindingscomité (met vertegenwoordigers van VGC, COCOF en de Vlaamse en Franstalige Ministeries van Onderwijs).

Het actieplan 2020-2025 van de Cel studentenleven voorziet volgende acties:

• Lancering van een drietalige website met praktische informatie over het studentenleven in Brussel;
• Ontwikkeling van een app;
• Studies om toegankelijkheid van study spaces en andere ontmoetingsruimte te bevorderen.

Individuele studenten of studentenverenigingen kunnen een beroep doen op de VGC projectsubsidie Kom uit je kot. De activiteiten promoten Brussel als studentenstad of versterken de band tussen de Brusselaars en de studenten. De maximumsubsidie bedraagt 5 000 euro en aanvragen kunnen op elk moment worden ingediend. Voorbeelden van activiteiten:

• After work drink na een academische activiteit;
• Tweedehandsmarkt voor studenten.