Het project van de katholieke dialoogschool benadert de Brusselse superdiversiteit vanuit de christelijke intuïties van scheppingsgeloof, liefde en hoop waarbij ontmoeting en grenzen verleggen centraal staan. De Brusselse kerk is scholen hiervoor nabij met haar pastorale eenheden, een aanbod jongerenpastoraal en een expertisepunt rond interreligieuze dialoog. Scholen op zoek naar ondersteuning kunnen onder andere terecht bij de Brusselse hogescholen en organisaties als Axcent.
Identiteit is niet éénduidig en stabiel, maar gelaagd en in ontwikkeling. Brusselse jongeren groeien op in een superdiverse stad, waar diversiteit het nieuwe normaal is. De fiche Diversiteit binnen het vademecum Zorgbreed en kansenrijk onderwijs onderscheidt verschillende assen of lagen van identiteitsvorming:
Sommige combinaties van variabelen op de identiteitsassen maken een jongere kwetsbaarder, waardoor zijn potentieel mogelijk onvoldoende wordt aangesproken. De Brusselse superdiversiteit zet het gelaagde karakter van identiteit en identiteitsontwikkeling sterk in de verf, maar biedt ook veel kansen tot ontmoeting en het verleggen van grenzen.
Superdiversiteit positief benaderen vanuit vrijheid, verantwoordelijkheid en liefde
De Engagementsverklaring van het katholiek onderwijs. Samen werken aan katholieke dialoogscholen wortelt in drie fundamentele christelijke intuïties:
Vanuit deze intuïties reikt de katholieke dialoogschool zes sleutelcompetenties aan om (super)diversiteit positief te benaderen:
De katholieke dialoogschool en bovenstaande sleutelcompetenties vragen een engagement aan en leidt tot verwachtingen van schoolinterne partners (leerlingen, personeelsleden, schoolleiders, ouders, besturen) en schoolexterne, Brusselse partners (lokale gemeenschap, kerk en samenleving).
Om het project van de katholieke dialoogschool te realiseren in het grote en in het kleine, in het bijzondere en het gewone kunnen Brusselse scholen een beroep doen op de dienstverlening en ondersteuning van Katholiek Onderwijs Vlaanderen en de Dienst Identiteit van het Vicariaat Onderwijs Mechelen-Brussel.
De Brusselse Kerk is een partner voor scholen in het vorm geven van de katholieke dialoogschool. De Brusselse pastorale eenheden hebben elk een aanspreekpunt voor de scholen in hun werkgebied. Verder zijn er in Brussel groepen jongeren- en studentenpastoraal actief. Het expertisepunt Interreligieuze Dialoog van de Kerk in Brussel (IDB) ondersteunt scholen rond interreligieuze ontmoetingen.
Monseigneur Jean Kockerols is hulpbisschop van het aartsbisdom Mechelen-Brussel voor het tweetalige Vicariaat Brussel/Bruxelles.
Het Vicariaat Brussel bestaat uit vier decanaten:
Elk decanaat bestaat uit één of meerdere pastorale eenheden, elk met een eigen verantwoordelijke. Neem zeker contact met de verantwoordelijke van de pastorale eenheid tot welke je school behoort.
Jongerenpastoraal Vlaanderen (IJD) is de jongerendienst van de katholieke Kerk met Vlaanderenbreed 160 lokale jongerengroepen vanaf 10 jaar (jongeren, misdienaars, koren en studenten). Zinvragen van jongeren worden christelijk benaderd, in wederzijdse dialoog en met de Bijbel als belangrijkste inspiratiebron.
Binnen IJD Brussel zijn een groep studentenpastoraal en zes jongerengroepen actief:
Onder de Brusselse studentenpastoraal valt het christelijk gemeenschapshuis Ruach. Studenten delen een huis in de Begijnhofwijk en hebben op woensdagavond een gezamenlijk gebedsmoment, eucharistie of maaltijd.
Het Expertisepunt Interreligieuze Dialoog van de Kerk in Brussel (IDB) is een initiatief van de katholieke kerk in Brussel en geeft impulsen om christenen en andere belangstellenden in contact te brengen met de andere religies binnen Brussel. Het Expertisecentrum is de opvolger van de werkgroep Interreligieuze Dialoog van de Kerk in Brussel (IDkB) en het Netwerk Multicultureel Samenleven (KMS-Brussel). Opdracht is het leggen van contacten op het terrein en het inzetten van de expertise voor de Kerk in Brussel, het pastorale werkveld en ook scholen.
Het project Leraars in dialoog stimuleert de uitwisseling tussen leraren levensbeschouwelijke vakken. Deze uitwisseling kan de vorm aannemen van een aanwezigheid in elkaars les, het actief meewerken aan de les of zelf les te geven over een thema. Jaarlijks wordt er een uitwisselingsdag georganiseerd. De uitwisselingsdag van 2019 werd georganiseerd in samenwerking met de inspectie Rooms-Katholieke godsdienst, de scholengemeenschap Sint-Gorik, KOCB, V.O.E.M. en het Lucernacollege Campus Innova Brussel.
Ander aanbod van het Expertisepunt Interreligieuze Dialoog van de Kerk in Brussel:
Om binnen de Brusselse superdiversiteit de katholieke dialoogschool vorm te geven in het grote en het kleine, in het gewone en het bijzondere, kan elke school rekenen op een aanbod van Katholiek Onderwijs Vlaanderen en de Brusselse hogescholen.
De workshop Diversi-Date stimuleert leerlingen tot levensbeschouwelijke dialoog door niet-talige en talentgerichte methodieken als spel, koken, muziek en storytelling. De workshop wordt één keer per jaar aangeboden. Het aanbod werd uitgewerkt binnen het studiedomein Welziin van Odisee in samenwerking met Axcent.
De Onderzoekskern ExploRatio van Odisee heeft samen met Don Bosco Sint-Pieters-Woluwe en Axcent handvaten uitgewerkt voor leraren wetenschappen om in een levensbeschouwelijk superdiverse context aan de slag te gaan met thema’s als evolutieleer, maakbaarheid van de mens, maagdenvlies, abortus en euthanasie. De reflectiebox bevat een polarisatie-oefening met schijnbaar tegenstrijdige stellingen en waargebeurde casussen.
Verscheidene Brusselse partners ondersteunen scholen in het vormgeven van de katholieke dialoogschool. Organisaties als Axcent en Orbit hebben een aanbod rond levensbeschouwelijke dialoog en samenleven. Het Steunpunt Vrijwilligerswerk Brussel helpt scholen bij het invullen van sociaal engagement.
De pluralistische organisatie Axcent bevordert de dialoog tussen religies en levensbeschouwingen in Brussel door uitwisseling en samenwerking. Axcent werkt vanuit volgende uitgangspunten:
De insteek van Axcent is niet multicultureel of cultuur-historisch, maar levensbeschouwelijk: zingeving, traditie en gemeenschapsvorming staan centraal. Axcent biedt met steun van VGC een viervoudig aanbod voor Brusselse scholen secundair en hoger onderwijs:
Axcent organiseert voor leerlingen vanaf 12 jaar een bezoek aan levensbeschouwelijke plaatsen. Een leraar van de school of een begeleider van Axcent begeleidt de leerlingen van de ene naar de andere plaats, waarbij gesprekkaartjes of uitdagende vragen de uitwisseling stimuleren. Op de levensbeschouwelijke plaats worden de leerlingen onthaald door een vertegenwoordiger van de levensbeschouwing of religie. Na duiding van de levensbeschouwelijke traditie, gemeenschap en zingeving is er ruimte voor vragen. Volgende levensbeschouwelijke plaatsen kunnen worden bezocht in of rond de vijfhoek:
De DVD Ik Levensbeschouw jou laat 37 jongeren aan het woord over hun levensbeschouwing aan de hand van 17 vragen, bijvoorbeeld:
De fragmenten duren tussen 5 en 10 minuten en kunnen los van elkaar bekeken worden.
Het stadspel BXL – Brussel eXtra Levensbeschouwelijk is ontwikkeld samen met het stadslabo JES Brussel en richt zich op jongeren vanaf 15 jaar. De leerlingen gaan in kleine groepjes op stap door Brussel en voeren op 14 verschillende plaatsen een levensbeschouwelijke opdracht. Onderweg kijken de begeleiders deze opdrachten na. De leerlingen proberen zoveel mogelijk punten te verzamelen. De sterkste dialoogbemiddelaar wint het stadsspel.
Verder biedt Axcent verschillende workshops aan rond interlevensbeschouwelijke thema’s, voor elke leeftijd van de middelbare school. Van een cluedospel rond feesten en rituelen in de eerste graad tot een escape game rond het verhaal van Abraham en Ibrahim in de derde graad. Sommige workshops kunnen ook als pakket aangekocht worden om zelfstandig mee aan de slag te gaan met je klas. Onder begeleiding van Axcent kunnen scholen ook een Dag van de Interlevensbeschouwelijke Dialoog uitwerken om dialoog tussen levensbeschouwingen op school in de kijker te plaatsen en te stimuleren.
Orbit stimuleert als socio-culturele vereniging in Vlaanderen en Brussel het samenleven van mensen uit verschillende culturen religies en levensbeschouwingen, met een bijzondere aandacht voor mensen met een migratiegeschiedenis.
Naast de levensbeschouwelijke kalender Feesten met de buren heeft Orbit wenskaarten ontwikkeld om te bezorgen aan leerlingen, leraren, andere schoolmedewerkers en ouders bij hun levensbeschouwelijke feesten. Orbit biedt ook vormingen aan over religie en levensbeschouwing:
Verder organiseert Orbit projecten als Iedereen Feest! (klasmethodiek rond levensbeschouwelijke feesten) en de Profundo samenkomsten rond levensbeschouwelijke thema’s.
Het Steunpunt Vrijwilligerswerk Brussel maakt deel uit van het Kenniscentrum Welzijn, Wonen en Zorg (Kenniscentrum WWZ) en is met steun van VGC het referentiecentrum voor vrijwilligers en voor organisaties die werken met vrijwilligers.
De vrijwilligersdatabank geeft een overzicht van de Brusselse vacatures voor vrijwilligers te sorteren per doelgroep, sector, organisatie, periode, talenkennis en de mogelijkheid om Nederlands te oefenen. Geïnteresseerden die zich inschrijven voor de vrijwilligerspool krijgen een update van nieuwe en dringende vacatures.
Het Steunpunt Vrijwilligerswerk geeft ook vorming aan organisaties met een vrijwilligerswerking en stelt methodieken ter beschikking als een talentenscan kaartspel. Het Steunpunt Vrijwilligerswerk formuleert ook volgende tips voor meer diversiteit in de vrijwilligerswerking:
