“Ik voel me depri”, “ff down”, “ik heb een dipje”. Aan het woord zijn jongeren die te kennen geven zich tijdelijk niet goed in hun vel te voelen. Vaak gaat het om een vervelende gebeurtenis die gauw vergeten is, of een sombere bui die snel overwaait. Andere jongeren hebben minder geluk. Depressie, angst, obsessie, zelfverwonding en zelfdodingsgedachten brengen hun geestelijke en fysieke gezondheid in gevaar. Het leven met zichzelf en met de anderen wordt bezwaard door psychische moeilijkheden. Als deze jongeren geen toegang hebben tot aangepaste begeleiding en deskundige hulp, wordt het functioneren soms onmogelijk.
Een definitie geven van geestelijke gezondheid is moeilijk. De scheiding tussen lichamelijke, geestelijke, sociale en zelfs morele klachten is zeer dun. Geestelijk gezond leven zou je kunnen omschrijven als ‘zinnig leven’. Dat betekent dat men aan het eigen leven betekenis en richting kan geven, kan genieten: men heeft er ‘zin’ in. Psychische ziektes duiden op ziekteverschijnselen die veroorzaakt worden door (soms biologische) stoornissen in de waarneming of het denken. Het gaat duidelijk over zieke mensen, die kunnen genezen. Vaak wordt onverantwoordelijk gedrag bij jongeren verklaard vanuit een psychische stoornis. Deze tendens draagt er toe bij dat jongeren die echt te maken hebben met een psychisch probleem, gestigmatiseerd worden.
Om de scholen verder te ondersteunen in hun zorgbeleid - waarin ook zorg voor de geestelijke gezondheid van de jongeren is geïntegreerd - zal de aandacht op deze pagina uitgaan naar omgaan met depressie, zelfverwonding en suïcidaal gedrag.
We bekijken:
De ‘begeleider’ wordt vaak genoemd en rechtstreeks aangesproken. We gaan er van uit dat in elke school de zorgvragen, naar gelang het geval, worden opgenomen door de individuele leraar, de klasleraar, de leerlingbegeleider, de begeleidende klassenraad, de zorgwerkgroep, de CLB-medewerker(s) en het directieteam. De begeleider zal normalerwijze iemand van de hier genoemde personen en/of organen zijn.
Een zorgzame school heeft ook aandacht voor het welbevinden van het personeel. Het is goed voor ogen te houden dat ook leraren en personeelsleden worstelen met de problematiek van depressie, angst ...
De lezer mag zich niet beperken tot de aandachtspunten voor de begeleiding van leerlingen met zelfverwondend gedrag, depressie en suïcidaal gedrag op school. Al te vaak zal blijken dat de begeleider zelf geen oplossing kan aanreiken. Ook het stellen van een diagnose vraagt een specifieke deskundigheid. Het inroepen van deskundige hulp of doorverwijzing naar professionele hulpverleners zal eerder de regel dan de uitzondering zijn. Maar hier knelt het schoentje. Op dit ogenblik volstaat het externe hulpverleningsaanbod niet. De scholen zullen dan ook geconfronteerd worden met lange wachtlijsten voor externe opvang van jongeren. Dit zal van de scholen geduld vragen en, samen met de externe partners, de nodige creativiteit om voorlopige oplossingen te bedenken.
Deze pagina kwam tot stand in nauwe samenwerking met het Centrum ter preventie van zelfdoding.
Meer info vind je in:
