Het vak r.-k. godsdienst heeft een eigen plaats in het onderwijs in Vlaanderen. Het is een vak met vele kansen en mogelijkheden. Tegelijk roept het vak ook vrage op,  oude en nieuwe. De bisschoppen zijn de eindverantwoordelijken voor het katholieke godsdienstonderwijs. Vanuit deze verantwoordelijkheid mandateren zij de leraren r.-k. godsdienst. Zij laten zich daarin bijstaan door de Erkende Instantie r.-k. godsdienst, die ook het aanspreekpunt is voor de Vlaamse Overheid (p.3).

Het vak r.-k. godsdienst is confessioneel verankerd. Het is verbonden met het geloof en de zending van de katholieke kerkgemeenschap. Alleen leraren die daartoe een mandaat hebben ontvangen van de diocesane bisschop, kunnen het vak r.-k. godsdienst geven (p. 7).

Klasleraren zijn verantwoordelijk voor het volledige leerplan en voor alle vakken van hun leerjaar. Daarom geven klasleraren die over het kerkelijk mandaat beschikken in beginsel, zelf het vak r.-k. godsdienst in hun klas.

Deze integratie van het vak godsdienst in de totale onderwijsopdracht van de klasleraar heeft vele voordelen:

• ze bevordert de pedagogische samenhang tussen het vak godsdienst en de andere vakken;
• ze ondersteunt het groepsgebeuren in de klas;
• ze verdiept de relatie tussen de leraar en de leerlingen;
• ze vergemakkelijkt een optimale inzet van mensen en middelen.

Tegelijk kunnen we niet blind zijn voor de toenemende verscheidenheid op religieus en levensbeschouwelijk vlak op school, ook in het lerarenkorps. Deze verscheidenheid heeft gevolgen zowel voor de vraag wie het mandaat r.-k.godsdienst ontvangt, als voor de vraag wie het vak r.-k. godsdienst geeft.

De diocesane bisschoppen (of hun afgevaardigden) zijn bevoegd voor de kerkelijke mandatering van kandidaat-leraren r.-k. godsdienst.

Er zijn drie voorwaarden om het kerkelijk mandaat te verwerven:

1. De kandidaat is gedoopt of opgenomen in de katholieke Kerk. De diocesane bisschop kan een uitzondering toestaan voor beperkte tijd (bijvoorbeeld wanneer iemand de voorbereiding heeft aangevat met het oog op doopsel of opname in de katholieke Kerk). 
2. De kandidaat beschikt over het diploma dat de nodige competentie garandeert en vereist is voor de betaling van een wedde door de Vlaamse overheid. De diocesane bisschop kan een voorlopige erkenning voor het vak godsdienst verlenen aan iemand die de opleiding tot leraren godsdienst volgt, tot wanneer die het vereiste diploma heeft behaald en het mandaat kan ontvangen. 
3. De kandidaat engageert zich om het geldende leerplan te volgen.

Wanneer iemand het mandaat heeft ontvangen in een bisdom gelden er geen bijkomende voorwaarde qua opleiding om het mandaat te kunnen ontvangen in een ander bisdom. Wel is steeds een voorafgaand contact noodzakelijk met de verantwoordelijke(n) van het andere bisdom. Het toekennen van het kerkelijk mandaat is geen automatisme.

In de basisscholen van het katholieke net zijn niet meer alle leraren opgeleid of gemandateerd om r.-k. godsdienst te geven. Dit is onder meer het geval in basisscholen die, gezien hun interculturele of interreligieuze context, ook één of meerdere leraren aanwerven die tot een andere godsdienst of levensbeschouwing behoren. Zij zijn welkom als leraar en kunnen aan de katholieke dialoogschool een bijzonder cachet geven, al hebben zij geen mandaat voor het vak r.-k. godsdienst.

Uiteraard waakt het schoolbestuur erover dat het team van leraren zo is samengesteld dat hun basisschool ook in de toekomst het katholieke opvoedingsproject kan ontvouwen en een volwaardige aanpak van het vak r.-k. godsdienst kan waarborgen.

Daarnaast groeit bij tal van leraren die wel opgeleid en gemandateerd zijn voor het vak r.-k. godsdienst de vraag naar aanvulling en begeleiding, zo mogelijk door een collega leraar van het team. Hun vraag kan te maken hebben met een tekort aan persoonlijke vaardigheid of motivatie om het vak r.-k. godsdienst vakkundig en eerlijk te geven. Ze ondersteunen wel het vak r.-k. godsdienst, ook in hun klas, maar kunnen die opdracht niet meer alleen aan.

Om deze reden zijn vele basisscholen vandaag op zoek naar nieuwe samenwerkingsmodellen rond het vak r.-k. godsdienst, ook voor leraren met een opleiding en mandaat r.-k. godsdienst.

Wie geeft het vak r.-k. godsdienst wanneer de klasleraar daartoe niet gemandateerd is of aanvulling nodig heeft? In dat geval gaat de voorkeur van het katholieke basisonderwijs naar oplossingen binnen het team van leraren. In tal van leerdomeinen (muzische vorming, sport, talen …) kan de school de opdracht van bepaalde leraren differentiëren, volgens de beschikbare of vereiste competenties in het team en de noden van de school.

Leraren die bijvoorbeeld in een parallelklas staan, kunnen bepaalde delen van het lessenpakket onder elkaar verdelen of van elkaar overnemen. Ook team teaching waarbij twee of meer leraren aan eenzelfde groep leerlingen les geven, raakt steeds meer ingeburgerd. Voor het vak godsdienst schuilen hierin nieuwe mogelijkheden.

Onder de verantwoordelijkheid van een leraar met mandaat kunnen leraren de lessen r.-k. godsdienst voor hun groep leerlingen samen verzorgen. Zo'n samenwerking hoeft helemaal geen ‘noodoplossing’ te zijn; ze biedt extra kansen op leren van elkaar, zeker in het kader van de katholieke dialoogschool.

Daarnaast kunnen basisscholen aan een of meerdere leraren een uitgebreide lesopdracht r.-k. godsdienst verlenen. Deze leraren beschikken over het mandaat, voelen zich aangesproken om collega’s te ondersteunen en zijn bereid om een of meerdere lestijden r.-k. godsdienst van hen over te nemen of samen met hen te geven. De school maakt het voor deze leraren mogelijk om zich extra te bekwamen.

De inspectie-begeleiding r.-k. godsdienst zal voor deze vormen van samenwerking de nodige nascholingstrajecten op maat voorzien (p.23-26).

Leraren godsdienst vervullen hun opdracht met een mandaat van de kerkelijke overheid; ze zijn belangrijke actoren in de plaatselijke kerkgemeenschap; vaak zijn zij de enigen met wie kinderen of jongeren een inhoudelijk gesprek over godsdienst en levensbeschouwing kunnen aangaan. Terecht groeit daarom de vraag naar nieuwe verbindingswegen tussen de godsdienstleraren en andere vertegenwoordigers of medewerkers van de plaatselijke kerkgemeenschap. Per regio kunnen school en kerkgemeenschap samen nadenken over de concrete invulling van zulke nieuwe verbindingswegen (p.31).