Haast exact een jaar geleden (6 december 2023) hadden we in de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement een heel verwante activiteit als die van vandaag, namelijk: een actualiteitsdebat over de PISA 2022-resultaten en de dalende onderwijskwaliteit. Voor nog enkele andere, relevante precedenten verwijs ik bovendien graag naar een nog iets ouder deel van mijn archief. De “harde” gegevens zelf die vandaag gepubliceerd werden (10.00 u West-Europese wintertijd) en waarover dit actualiteitsdebat handelde, staan netjes bij elkaar (samen met alle historische data) op de website van het Departement Onderwijs en Vorming. De websites van de diverse media hadden het er uitvoerig over in de loop van de ochtend, inclusief de reacties van zo goed als álle relevante betrokkenen, ook dus van de politici die die namiddag dit actualiteitsdebat voerden. Later ook in de televisie- en radiobulletins. De extra nieuwsbrief van Katholiek Onderwijs Vlaanderen over de zaak bereikte mijn mailbox om 10.09 u. Zulks krijg je uiteraard in de 24/7-media/communicatiemaatschappij waarin wij leven…het zij zo.

Vooraf nog twee algemene, persoonlijke bedenkingen die in mijn hoofd kwamen tijdens de voorbereiding van dit stukje:

• gelet op mijn een ietsje gevorderde leeftijd, herinner ik me uiteraard niet alles meer van mijn eigen tijd op de plaatselijke (vrije) kleuterschool, maar wanneer ik het actuele discours beluister van “veel meer halen uit kleuters”, van “allerlei voorbereidend werk op het lees- en rekenonderwijs van de lagere school”, van “kennisrijk curriculum in de kleuterschool”, van “eindtermen voor kleuters”, enz., kan ik niet anders dan met zekerheid concluderen dat ik zulks in de periode 1964-1967 nooit zelf ondergaan heb in die plaatselijke kleuterschool…; sta me toe benieuwd te zijn naar het precieze wat en hoe de volgende jaren;
• van de lerarenopleiding van mijn kleuterjuffen destijds (nwvr: zonder uitzondering kleuterleidsters, (nog) geen kleuterleiders) kan ik me met de beste wil van de wereld niet voorstellen dat die beter geweest zou zijn dan de huidige professionele bacheloropleidingen in kwestie en toch moeten die (en andere) lerarenopleidingen blijkbaar nu apart doorgelicht worden én hervormd worden, waarna dan steevast het trio vakinhoud-vakdidactiek-klasmanagement gedebiteerd wordt…; sta me toe benieuwd te zijn naar het precieze wat en hoe de volgende jaren.

Maar over dan naar de orde van de dag. Wat bracht het parlementaire debat nog aan extra’s (lees: bovenop die bovenvermelde lawine aan informatie)? Het zal jou niet verbazen, beste lezer, dat net gelet op die omstandige voorafgaande informatie en de talrijke precedenten, dit deel van mijn commentaarstukje kort kan zijn. Na 1 uur en 54 minuten debat kan ik niet zeggen iets gehoord te hebben dat ik nog niet vooraf wist. En inderdaad: eigenlijk mocht die vaststelling niet verbazen. Het is zelfs geen kritiek, wel gewoon een vaststelling. Ik wil alleen wel nog kritisch zijn voor enkele zaken die mijn aandacht trokken tijdens het debat:

• ja, het gaat hier om een complex verhaal met meerdere aspecten, maar de impact van het lerarentekort relativeren, zoals ik sommige sprekers hoorde doen, sorry hoor; en al zeker als over dat lerarentekort (de leraar-leerlingratio incluis) simpele riedeltjes gezongen worden, zoals ik sommige sprekers hoorde doen…;
• het andere (politieke) riedeltje van “N-VA 20 jaar in de Vlaamse regering en voor de tweede keer de Onderwijsminister” was al even simpel;
• nog eentje: “de heel vage beleidsnota van de minister”: mag ik de politici in kwestie even herinneren aan de oproep van de sociale partners bij de bespreking van het rapport van de Commissie van Wijzen vorige legislatuur om geen regeerakkoord op te stellen met gedetailleerde, dichtgetimmerde afspraken die meer getuigen van een moeizame regeringsonderhandeling dan van de wil om echt aan de toekomst van ons onderwijs te werken?; overigens, hoe zouden aan het begin van de legislatuur al die (vaak complexe) kwesties al concreet ingevuld kunnen zijn, zoals sommige sprekers blijkbaar verwachtten?; soyons sérieux…;
• de herhaalde vraag naar een coherent leraren(loopbaan)pact (of new deal, of hoe men “het” ook wil noemen), dat ruimer is dan een aantal ad-hocmaatregelen, moet anderzijds de huidige Onderwijsminister dan weer serieuzer nemen dan de vorige, dat vind ik wél;
• dan waren er ook de nieuwe “beloofde TIMSS-landen”: in het verleden hadden we er al enkele andere (PISA, weet je nog?), nu ging het vooral om Engeland en Ierland, niet voor het eerst trouwens; daar worden ongetwijfeld interessante zaken gedaan, maar mogen we misschien toch een ietsje preciezer naar die zaken kijken, voor we in idolatrie vervallen?;
• idem voor de grote vragen van sommigen bij de kwaliteit van leermiddelen en bijscholingen/vormen van professionalisering: sta me toe benieuwd te zijn naar het precieze wat en hoe van kwaliteitslabels ter zake;
• ik heb het nog niet kunnen checken, mea culpa, maar was alleszins erg verbaasd over de uitspraak als zou Katholiek Onderwijs Vlaanderen geen actieplan voor begrijpend lezen hebben; we gaan niet discussiëren over het precieze format van een actieplan (of hoe men het ook wil noemen), maar ik kan de bewuste spreker toch geruststellen hoor; dezelfde spreker verwachtte veel heil van samenwerking tussen die (dekselse) tussenstructuren van onderwijskoepels en uiteraard ook van … de verlaging van de leerplichtleeftijd naar 2,5 jaar, waarmee sprekers partijgenoot-ex-onderwijscommissaris Jean-Jacques De Gucht weer helemaal onder ons was…

Lees het verslag van het “Actualiteitsdebat over de resultaten van het recente TIMSS-onderzoek” met minister Zuhal Demir. Daar is, zoals gebruikelijk, ook de video-opname te bekijken.

Reageren kan bij Wilfried Van Rompaey: wilfried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen