Een al ouder, maar nog altijd interessant verhaal, met alvast wel één opmerkelijke vaststelling. Terwijl bijvoorbeeld de krantenkop (“Sociale achtergrond en thuistaal alleen verklaren onderwijskloof niet”) hierover in “mijn” krant (voor abonnees) mijn eigen aandacht getrokken had, wegens herkenbaar…, en de beide vragenstellers de invalshoek in kwestie vermeld hadden, — Kim Buyst weliswaar heel kort en Koen Daniëls veel gerichter maar gelijk ook voorzichtig wijzend op de delicaatheid ervan —, kwam het punt niet aan bod in het antwoord van minister Demir. Bewust of onbewust? Dat durfde ik niet zeggen. Het zij zo. Waarover ging dit en wat antwoordde de minister dan wel?
Voor een goed begrip, het ging bij de berichtgeving in de media niet over een nieuwe editie in de driejaarlijkse PISA-cyclus, maar om een verdiepende studie bij de resultaten van PISA 2022 (nwvr: normaal had die editie in 2021 moeten plaatsvinden, met publicatie begin december 2022, maar wegens de coronapandemie schoof dat met een jaar op; de eerstvolgende editie is dus 2025, met publicatie begin december 2026).
Thuistaal, socio-economische status en de structuur van ons secundair onderwijs worden traditioneel heel vaak vermeld in dit verband om de grote verschillen tussen leerlingen mét en zonder migratieachtergrond inzake PISA-resultaten te verklaren, maar de diversiteit binnen de groep leerlingen met migratieachtergrond hoor je veel minder, lijkt mij. Maar in het Gentse onderzoek hier kwam die factor, naast ook de andere, wél aan bod. Ik haalde zelf die factor ook al aan in een stuk uit begin 2007, dat ik citeerde in een VVKHO-nota van 2014 over o.a. PISA 2012. Mij lijkt de factor “met/zonder migratie” vaak veel te simplistisch binair gehanteerd te worden, terwijl uit het Gentse onderzoek hier opnieuw blijkt dat leerlingen met migratieachtergrond géén monolithisch blok vormen (net zomin trouwens dat het geval zou zijn voor leerlingen zonder migratieachtergrond). Het land van herkomst doet er óók toe en daar is voor mij niets stigmatiserends aan. In het antwoord van minister Demir nochtans geen woord daarover en in de bespreking evenmin, de verwijzing van vragensteller Daniëls en de tussenkomst van interveniënt Hannelore Goeman uitgezonderd.
Eigenlijk was het antwoord van de minister (want inderdaad óók relevant) opnieuw een opsomming van haar geplande of lopende maatregelen (kennisrijk curriculum, taaluren, hoge verwachtingen, talentcenters, extra middelen voor bso/tso, Scholen voor iedereen). Hoewel de minister inging op haar persoonlijke ervaring met studieoriëntering in het secundair onderwijs, waarvoor álle begrip en dito respect trouwens (want inderdaad, dat was een “foute boel”, zoals vragensteller Daniëls het formuleerde, maar dan wel voor mij niet de fout van het “systeem” als wel van de “concrete personen” die de minister in haar jonge jaren gewoon verkeerd wilden oriënteren, want expliciet niet volgens haar ambities en capaciteiten), verwees ze bij deze gelegenheid voorts niet meer naar de evaluatie van de zgn. matrix secundair onderwijs. Gelet op de hoeveelheid tijd en energie die in de modernisering secundair onderwijs gestoken was, ben ik zelf wél heel benieuwd naar dat soort evaluaties, en met name naar de toetsing van de motieven die aan de basis ervan lagen: zou de concrete vorm van de modernisering so nu wel of niet een remedie (of ten minste toch een deel van de remedie) zijn voor de problemen die men ermee pretendeerde op te lossen?
Mijn voorlopige conclusie bij deze parlementaire bespreking, en met de Gentse studie in het achterhoofd: gelet op het complex van factoren die in het geding zijn bij de kloof in PISA-resultaten tussen leerlingen mét en zonder migratieachtergrond in het Nederlandstalig onderwijs, zou ik willen pleiten voor iets meer bescheidenheid inzake de stuurbaarheid (door overheidsmaatregelen) der dingen op dit vlak. Wordt vervolgd… ongetwijfeld.
Reageren kan bij Wilfried Van Rompaey: wilfried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen
