Een leerplan vorm geven volgens de principes van een kennisrijk curriculum én vanuit de inspiratiebronnen van ons pedagogisch project is een complexe opdracht. We delen geregeld een stand van zaken, een inkijk in ons ontwikkelwerk. Geef daar gerust feedback op! Zo kunnen we ons leerplan steeds beter afstemmen op jullie noden, vragen en bekommernissen. En zo kunnen we ons ook door jullie suggesties laten inspireren.
We hebben natuurlijk een bepaalde visie op wat een goed leerplan is. Daarover vertellen we ook in de uitgangspunten van een kennisrijk curriculum en in de drie aandachtspunten vanuit christelijke inspiratie. Dat is op zich geen breuk met het verleden. Onze visie op vorming is dan ook niet fundamenteel veranderd. De veranderende context waarin we onderwijs geven vraagt wel om nieuwe instrumenten waarmee we die visie kunnen realiseren.
Dit zijn alvast vier krijtlijnen die we voor ons ontwikkelwerk hebben uitgezet. We willen een leerplan ontwikkelen dat:
Daarom moet ons leerplan doeltreffend zijn. Daarmee bedoelen we dat het leerplan doelgericht moet opgebouwd zijn, zodat het efficiënt gebruikt kan worden door leraren.
Een handig leerplan is een leerplan dat duidelijk is, dat voldoende concreet is voor de leraar. We weten uit onderzoek dat de leraar er toe doet, dus verdienen leraren een leerplan dat wetenschappelijk onderbouwd is, dat kennisrijk is en dat aansluit bij de principes van effectieve didactiek.
Een doeltreffend leerplan is idealiter ook meer dan een doelenlijst waarin het 'wat' van onderwijs wordt omschreven, maar wordt ondersteund door suggesties over didactische aanpak, over het 'hoe' van onderwijs.
We weten nog niet op welke manier we dit optimaal aan schoolteams kunnen aanleveren. Daarover verkennen we de komende maanden zeker ook de mogelijkheden die samenwerking met anderen kan bieden.
In "doeltreffend" zit ook "treffend", als in "raken", "ontmoeten", ... We willen natuurlijk dat het leerplan dat we ontwikkelen kinderen helpt de wereld te ontmoeten. Het model van een kennisrijk curriculum zal ons daar bij helpen.
Maar we willen meer: het leerplan moet een instrument worden waarmee we leerlingen elkaar doen "treffen", waarmee we hen leren elkaar écht te ontmoeten. Kennis dient voor ons de persoonsvorming van onze leerlingen. Leren is daarom ook samen leren, is leren samen te werken en te leven.
Hoge verwachtingen gaan ook daarover: we verwachten van onze leerlingen dat ze van hun klas, van hun school, een "samen-verhaal" maken. We verwachten van ons leerplan dat het leerlingen deugden zoals verantwoordelijkheid, rechtvaardigheid en barmhartigheid doet verwerven.
Op dit moment kennen we alleen nog maar de voorstellen van de nieuwe minimumdoelen. Die worden eerstdaags officieel voorgelegd aan het Vlaams parlement. Natuurlijk houden we rekening met de mogelijkheid dat last minute nog kleine wijzigingen gebeuren.
Maar we vertrouwen op de kwaliteit van het werk dat de verschillende expertencommissies en de kerncommissie hebben verricht. Daarom startten we met de ontwikkeling van het leerplan voor op basis van de set die beschikbaar is.
Zoals het ontwerpmodel van een kennisrijk curriculum vraagt, is de set minimumdoelen opgebouwd volgens wetenschappelijke disciplines:
Bij het uitwerken van een leerplan is het niet verplicht om deze ordening over te nemen. Voor sommige vakken lijkt het niettemin logisch om dat te doen. In andere gevallen zijn verschillende opties mogelijk. We geven twee voorbeelden:
Het is op dit moment te vroeg om daar een beslissing in te nemen. We ontwikkelen eerst de doelenset voor elke discipline en onderzoeken daarbij welke ordening het meest doeltreffend is.
We hebben daarbij aandacht voor de herkenbaarheid van thema's die we vanuit onze visie op vorming belangrijk vinden, zoals persoonsvorming. We bewaken ook de nodige afstemming met de leerplannen secundair onderwijs.
Sowieso zal in het leerplan duidelijk worden aangegeven welke doelen (een deel van) welke minimumdoelen zijn. Zo behoud je als schoolteam altijd het overzicht van de manier waarop je aan de minimumdoelen werkt.
We hebben ook nog geen definitieve beslissing genomen over de ordening per leeftijd. Vaak zullen we doelen per leerjaar kunnen ordenen. Maar soms kan het aangewezen zijn om toch met ruimere leeftijdsgroepen te werken. In beide gevallen zullen we dat op een eenduidige manier aangeven, zodat schoolteams in een oogopslag kunnen zien wanneer aan leerplandoelen gewerkt moet worden.
Een gebruiker van het leerplan moet zo snel mogelijk de doelen kunnen terugvinden die op een bepaald moment nodig zijn. Daarom zullen we zowel de formulering van doelen als hun mogelijke ordening vooraf afstemmen bij schoolteams.Als algemeen principe hanteren we gebruiksvriendelijkheid.
Form follows functionLouis Sullivan
