Omgaan met zorg en stigma

Het beeld van kinderen die zorgtaken opnemen roept bij velen vragen op:

  • ‘Is dat wel oké?’
  • ‘Is er een link met verwaarlozing of mishandeling?’
  • ‘Krijgt het kind zelf nog wel genoeg zorg?’

Deze bezorgdheden zijn begrijpelijk. Veel jonge mantelzorgers hebben het moeilijk en hun gezin heeft vaak extra ondersteuning nodig. Maar tegelijkertijd kunnen deze zorgen ook voortkomen uit stigma: een automatische koppeling tussen jonge mantelzorg en een negatieve gezinscontext. Dat zorgt ervoor dat we niet langer het individuele verhaal van de jongere en hun gezin zien.

Zelfs situaties die op papier hetzelfde lijken - bijvoorbeeld een ouder met een verslaving - kunnen sterk verschillen:

  • Soms is de situatie veilig en relatief oké.
  • Soms is er sprake van ernstige problematiek en zorgwekkende omstandigheden.

Stigma door associatie

sla link op in klembord

Kopieer

Heel wat scholen lopen aan tegen het feit dat jongeren niet zeggen dat ze jonge mantelzorger zijn. Dat kan heel wat redenen hebben, en één daarvan is dat sommige aandoeningen van zichzelf al een extra stigma dragen en de stap naar hulp bemoeilijken:

  • verslaving
  • psychische problematieken
  • hiv
  • mentale beperkingen

Dit stigma treft in de eerste plaats de persoon met de aandoening, maar kan ook ‘reflecteren’ op de jonge mantelzorger. Dit wordt stigma door associatie genoemd.
Wanneer een ouder deze problematiek heeft, worden er vaak negatieve aannames gemaakt:

  • Het gezin functioneert niet.
  • Het kind groeit op in een ongezonde omgeving.
  • Het ouderschap kan nooit in het belang van het kind zijn.

Maar niet elke ouder met een psychische aandoening of verslaving is automatisch een slechte ouder. Niet elke jonge mantelzorger groeit op in een problematische situatie. Oordelen zonder het volledige verhaal te kennen, kan schadelijk zijn.

Meer info over ouderschap en stigma vind je op de tegel Ouders als partners in jonge mantelzorg.

Geheimhouding als overlevingsstrategie

sla link op in klembord

Kopieer

Jonge mantelzorgers weten dat er stigma rust op hun situatie. Daarom houden ze hun zorgrol vaak geheim:

  • ze praten niet over wat er thuis gebeurt
  • ze vermijden hulpverlening uit angst voor negatieve reacties
  • ze willen niet dat anderen hun gezin als ‘mislukt’ zien.

Deze geheimhouding maakt het nog moeilijker om jonge mantelzorgers te herkennen en ondersteunen (meer info vind je op de tegel Cultuur en jonge mantelzorg). Hoe meer ze geconfronteerd worden met foute vooroordelen, hoe meer ze zich terugtrekken.

Hoe kunnen we stigma doorbreken?

  • Sta open voor elk individueel verhaal.
  • Vermijd oordelen of veralgemeningen.
  • Reflecteer over je eigen ideeën over ouderschap en gezin.
  • Verwijs door naar organisatie(s) die op een niet-stigmatiserende manier werken, zoals ZoJong!.

Denk na over hoe jouw vooroordelen jouw kijk op jonge mantelzorg kunnen beïnvloeden. Dit bewustzijn helpt je om op een meer open en ondersteunende manier in gesprek te gaan met jonge mantelzorgers.

Contact

Katrien Bressers
pedagogisch begeleider
      Bert De Jonghe
      stafmedewerker
          ×
          Kijkt als...
          Niveau
          Regio
          Kan ik je helpen?