Wil jij met je leerlingen ook werken rond discriminatie en sociale media? Lees hier meer over het RAIN.BOW-project voor leerlingen en leraren uit de tweede en derde graad beroepsvoorbereidend secundair onderwijs.
Heel recent werd onze woordenschat uitgebreid met enkele nieuwe aanwinsten: lockdown, preteaching, social distance. En hoewel velen zich zorgen maken over een leerachterstand bij de leerlingen, worden er door hen ook heel wat nieuwe leerdoelen bereikt: omgaan met angst en een crisis bijvoorbeeld, of zelfstandig werken. Iets wat elke leerling in deze periode van preteaching ongetwijfeld sterk aan het bijschaven is, zijn de ICT-vaardigheden. Leerlingen maken waarschijnlijk grote sprongen in het technische aspect en misschien zelfs in het computationeel denken, maar meer dan ooit ook in mediawijsheid. Of net niet?
Unicef trok onlangs aan de alarmbel: miljoenen kinderen lopen een hoger risico op grensoverschrijdend gedrag, haatberichten en cyberpesten nu ze meer online zitten door de lockdown. Het zijn gevaren die we al kenden. Het gebrek aan begeleiding of toezicht in de huidige preteaching-situatie maken de leerlingen extra kwetsbaar voor dergelijke risico’s.
Het is moeilijk om vat te krijgen op het online gedrag van leerlingen of er het gesprek over aan te gaan. Hashtags en memes en likes en stories, je zou denken dat ze bezig zijn met een project voor de lessen Engels! Maar niets is minder waar: sociale media maken deel uit van hun woordenschat én dus ook van hun identiteit en leefwereld.
We benaderen sociale media vaak met zinnen zoals: “Let op met wie je chat hé!”, “Ben je wel zeker dat die info juist is?”, “Je gaat nog eens scheel kijken van de hele tijd voor dat scherm te zitten!” Toch maakt het online gebeuren voor jongeren deel uit van hun identiteit. Door online activiteiten positief en waarderend te benaderen, tonen we ook meer respect voor de leefwereld van leerlingen. Tegelijk moeten we alert blijven voor de gevaren en risico’s. Het RAINBOW-project helpt leraren balanceren op deze grens:
Dit project geeft leraren én leerlingen samen de kans om digitaal burgerschap te onderzoeken, met specifieke aandacht voor thema’s zoals haatspraak en discriminatie. De doelgroep van dit project zijn leerlingen uit de tweede en derde graad van het beroepsvoorbereidend onderwijs. Onderzoek toont namelijk aan dat leerlingen uit het beroepsonderwijs meer vertrouwen hebben in sociale media dan andere leerlingen, ze zijn minder kritisch en ze maken er veel gebruik van. Vanuit een waarderende en creatieve aanpak wil het RAIN.BOW-project leerlingen en leraren samenbrengen. Onderaan dit blogbericht lees je er meer over.
Hieronder kun je een document met lesideeën downloaden. In die tekst ondersteunen we je graag met tips en lesideeën om rechtsreeks in je preteaching in te zetten. We richten ons specifiek op leerlingen van het beroepsvoorbereidend onderwijs (in kader van het RAIN.BOW-project) maar de lesideeën zijn breed toepasbaar voor iedereen. Samen met de leerlingen onderzoek je risico’s van sociale media, leerlingen ontdekken wat digitaal burgerschap is en hoe ze wel degelijk actie kunnen ondernemen in onze samenleving en hun stem kunnen laten horen. Ten slotte gaan de leerlingen creatief aan de slag met sociale media en zetten ze deze actief in voor een betere wereld.
Ben je op zoek naar bredere projecten of lesideeën die verder gaan dan het RAIN.BOW-project? Dan kun je in datzelfde document een lijst downloaden met tips en werkvormen over mediagebruik, conflictbemiddeling en digitale geletterdheid. Deze lijst is uiteraard niet volledig, maar kan wel een mooie aanzet betekenen. De lijst komt oorspronkelijk uit het Burgerschapskompas: een online kwaliteitsinstrument dat op basis van leerling-antwoorden de kansen voor burgerschap in je school in kaart brengt en je zo ondersteunt om het leerplan in een katholieke dialoogschool te realiseren.
Over het RAIN.BOW-project
Het RAIN.BOW-project is een samenwerking tussen Katholiek Onderwijs Vlaanderen en Italiaanse, Franse, Bulgaarse, Roemeense en Spaanse partners. De afkorting RAIN.BOW staat voor: Raise Against Intolerance. New Bridges On the Web. Het project wil leraren en leerlingen bewust maken van en vaardig maken in digitaal burgerschap. De partners willen aan de hand van informele en actieve werkvormen leraren en leerlingen internationaal samenbrengen om de vaardigheden en attitudes voor online burgerschap te internaliseren, bijvoorbeeld door als deelnemer zelf online berichten te maken en te verspreiden die mensen verbinden en bepaalde waarden en normen uitdragen. Op die manier wordt een training voor leraren en een educatief pakket voor leerlingen ontwikkeld. Het project werkt toe naar een European Values Contest en een European Values Camp.
De European Values Contest is een wedstrijd waar men kan stemmen voor een filmpje of digitaal product, door leerlingen gemaakt. Het filmpje of project focust op mensenrechten, respect en vrede. De winnaars uit elk land mogen deelnemen aan het European Values Camp.
Het European Values Camp is een evenement van vijf dagen in Bulgarije waar de winnaars uit de European Values Contest samen met hun leraren naartoe mogen. Samen met deelnemers uit andere landen leer je in workshops hoe sociale media kunnen ingezet worden voor digitaal burgerschap en creëer je samen een internationale digitale campagne. Leerlingen stellen hun filmpje van de European Values Contest voor en gaan hierover in gesprek.
Het ultieme sluitstuk/eindproduct is een Values Campaign die de deelnemende leraren en leerlingen internationaal verspreiden en uitdragen.
De rode draad is de manier waarop leerlingen betrokken worden: als expert van hun digitale generatie. Het project stimuleert werkvormen waar leraren en leerlingen niet tegenover, maar met elkaar leren over (digitaal) burgerschap, mensenrechten, vrede en verdraagzaamheid.
De doelgroep zijn leraren en leerlingen uit het beroepsvoorbereidend onderwijs tweede en derde graad.
Julie Van Rijckeghem, pedagogisch begeleider inspirerend burgerschap.
