Op zaterdag 28 september 2024 om 06.49 u West-Europese Zomertijd kreeg ik het nieuwe Vlaams regeerakkoord binnen op mijn privé-e-mailadres (om 09.03 u ook op mijn professionele e-mailadres). Die namiddag las ik het hoofdstuk over Onderwijs diagonaal door en kwam tot deze eerste indruk:

• voor wie de vorige legislatuur dit beleidsdomein wat gevolgd had, kwam heel veel erg bekend voor; zowel wat betreft wat al bestaat, als wat toen al in de parlementaire gesprekken al geopperd werd door allerlei actoren;
• heel wat van de beleidsdoelen zijn overigens in deze fase nog rijkelijk vaag en de concrete modaliteiten later zullen pas de ware betekenis van die doelen laten zien;
• je kunt je afvragen waarom sommige (detail)zaken in het regeerakkoord staan, omdat ze geen bevoegdheid zijn van de overheid; en het is toch zeker in eerste instantie vanuit het overheidsperspectief dat een regeerakkoord hoort geschreven te zijn;
• opnieuw kan men vaststellen dat bepaalde ideeën van welbepaalde politici komen waarvan alweer later pas zal blijken of die ideeën legistiek sluitend te operationaliseren zijn; uiteraard is ook die vaststelling niet nieuw; je kunt je zo voorstellen dat bepaalde van die al of niet wilde ideeën tot stand komen in de dynamiek van politieke onderhandelingen op een moment dus dat men zich nog helemaal geen zorgen hoeft te maken over die legistieke operationalisering; als zulke ideeën maar op het papier van het regeerakkoord zijn gekomen; dàt is wat politiek op dàt moment telt en de eigenlijke inhoud… och, dat zien we later dan weer wel…

Dat vooraf gezegd zijnde, hoe zat het hiermee in de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement? Op de valreep werd de regeerverklaring van de nieuwe Vlaamse minister-president Matthias Diependaele nog altijd een Septemberverklaring, en zoals gebruikelijk volgde twee dagen later het parlementaire debat daarover en bij uitbreiding, over het hele Vlaams regeerakkoord. Ook die parlementaire activiteiten (en dat bedoel ik niet als negatieve kritiek) hadden een grote mate van voorspelbaarheid en herkenbaarheid. Ik ga het hieronder dan ook erg kort houden, temeer omdat Onderwijs al bij al niet zoveel aan bod gekomen is in een urenlange vergadering op 2 oktober (nwvr: gestart rond 14.15 u met de eerste ronde van alle fracties plus de ene vertegenwoordiger van Team Fouad Ahidar; om 20.00 u was de tweede ronde bezig met nog maar de fractievoorzitter van de derde meerderheidspartij, Peter Van Rompuy, aan het spreekgestoelte; lees: toen nog een heel eind te gaan). Maar mijn belangrijkste punt bij dit type debat: zoals altijd, zal het pas de toekomst zijn die zal uitmaken wat er van een en ander in huis komt of ook net niet.

Ach ja, eerst nog iets… een 100 procent verrassing was het niet, gelet op voorafgaande berichten in de media, maar toch een 99 procent verrassing: de eerdere parlementsvoorzitter Liesbeth Homans moest in eerste instantie finaal dan toch de plaats ruimen voor een nieuwe, en wel uit de Vooruitfractie… Dat die andere N-VA’er bij de ministers de plaats moest ruimen voor een partijgenote, dàt wisten we al sinds 29 september. Maar net vóór en aan het begin van de plenaire vergadering van 30 september kwam Vooruitvoorzitter Conner Rousseau dan toch weer aanzetten met een verrassende mededeling: Liesbeth Homans zou nog tot eind 2024 parlementsvoorzitter blijven… De jongeman in kwestie blijft mij verbazen, maar toegegeven, zijn demarche had wellicht meer te maken met de nakende gemeenteraadsverkiezingen (en de impact daarvan op de samenstelling van de parlementaire Vooruitfractie(s)) dan met hemzelf.

De voorzitterskwestie leidde, niet onverwacht, aan het begin van de plenaire vergadering op 30 september tot enig politiek theater, heel wat decibels zelfs incluis. En nog meer “theater”: wie precies, tijdens de schorsing van de vergadering toen Matthias Diependaele naar de Koning was voor zijn bijkomende eedaflegging, plots een Latijnse tekst aan het debiteren was op de online streaming, gevolgd door enkele gesprekjes, wat duidelijk onbedoeld hoorbaar was, mag Joost weten en vooral waarom? Wellicht was het voorval heel prozaïsch: een microfoontest. Het zij zo.

Nadat kersverse minister-president Matthias Diependaele zijn Septemberverklaring voorgelezen had (nwvr: had zo’n 28 minuten geduurd), werd tot slot ook nog het toneelstuk “Show me/us the Money (eerste bedrijf)” van vijf jaar voordien opgevoerd, weliswaar met een deels andere cast (tweede bedrijf, toen inclusief de legendarische uitspraak “Da gade gij nie bepale!”, die in de parlementaire notulen destijds vertaald werd in Standaardnederlands; je weet wel, beste lezer, één van die grote accenten ook in de voorliggende Septemberverklaring en dito regeerakkoord (maar dan wel zonder het deeltje “Standaard”…). Overigens wel nog met deze verschillen ten opzichte van vijf jaar geleden: nu werd het zgn. Centenboekje al kort na de plenaire vergadering van 30 september aan de Vlaams Parlementsleden én de pers bezorgd en nu verliet op 2 oktober de verzamelde oppositie het halfrond niet bij het debat over de Septemberverklaring en het Centenboekje i.t.t. wat gebeurde bij het debat op 4 oktober 2019.

Nog heel kort dan uit de plenaire vergadering van 2 oktober:

• bijzonder was vooral het optreden van diverse vertegenwoordigers van Open Vld, die als ex-leden van de meerderheid meteen al in volle oppositiemodus zaten, waarvoor trouwens alle begrip; dat is nu eenmaal de parlementaire praktijk, maar het deed soms nog wat vreemd aan;
• wat ik zelf hierboven al algemeen opmerkte over Onderwijs, werd ook tijdens de vergadering door meerdere oppositieleden verwoord; niet onverwacht uiteraard;
• even uiteraard waren er inhoudelijk opmerkingen over een aantal zaken in het regeerakkoord over het Nederlands en de ouderlijke verantwoordelijkheid, maar ook dat stond in de sterren geschreven;
• en dan alleen nog dit thema waarover zeker ook nog niet het laatste woord gezegd zal zijn: de levensbeschouwelijke vakken, waarbij ik de lezer heel graag attent maak op een interessante reflectie die te vinden is op de Thomas-website van de KU Leuven. De rest van het ruime Onderwijshoofdstuk laten we voor later in de Onderwijscommissie en de plenaire vergaderingen. Stof genoeg.

Ik verwijs ten slotte naar de video-opnames [30 september; 2 oktober] van de besprekingen.

Reageren op dit commentaar kan bij Wilfried Van Rompaey wifried.vanrompaey@katholiekonderwijs.vlaanderen.