Bij adoptie worden de adoptieouders juridische ouder van het geadopteerde kind en hebben ze dus ook ouderlijke rechten en plichten (= ouderlijk gezag).

Voogden beschikken over voogdijgezag. Dit gezag is gelijkaardig aan het ouderlijk gezag. De school voert de beslissingen van de voogd uit en informeert de voogd zoals andere ouders.

Meestal benoemt de rechter een voogd als beide juridische ouders overleden zijn.

Ook voor niet-begeleide minderjarige vreemdelingen kan een voogd worden aangesteld. De voogd verleent bijstand en draagt zorg voor het kind tijdens het verblijf in België. De voogd zorgt ervoor dat het kind onderwijs kan volgen. De voogd is verbonden aan de dienst Voogdij. Meer kun je lezen op de website van de FOD Justitie en de brochure “Boek I: Dienst Voogdij en opdracht van de voogd”.

Pleegouders hebben niet het ouderlijk gezag over het pleegkind. Pleegzorg kent een specifiek juridisch statuut.

Pleegouders oefenen tijdens de periode van plaatsing het verblijfsrecht en het recht om alle dagdagelijkse beslissingen over het kind te nemen uit. Een pleegouder houdt bij het nemen van beslissingen over het kind rekening met de opvoedingsbeginselen die de ouders belangrijk vinden.

In noodsituaties – en wanneer de ouders niet bereikbaar zijn - kan een pleegouder in samenspraak met de pleegzorgdienst zelf belangrijke beslissingen voor het pleegkind nemen (bijvoorbeeld de toestemming voor een dringende medische ingreep).

Ouders en pleegouders kunnen daarnaast schriftelijk overeenkomen dat de bevoegdheid om belangrijke beslissingen te nemen (over de gezondheid, opvoeding, opleiding en ontspanning en levensbeschouwelijke keuzes van het kind) ook buiten noodsituaties volledig of gedeeltelijk gedelegeerd worden aan de pleegouders. Dit kan afgesproken worden in een afsprakennota die nadien gehomologeerd kan worden door de rechter.

Meer kun je lezen op de informatiebank van de website van Pleegzorg Vlaanderen www.pleegzorg.be (thema ‘onderwijs’) en de brochure “Statuut voor pleegzorgers”.

Stiefouders of plusouders bezitten geen ouderlijk gezag. Zij kunnen bijgevolg geen beslissingen nemen over de opvoeding van het kind en hebben ook geen recht op informatie over het kind.

Een plusouder kan dus ook niet eisen om aanwezig te zijn op een oudercontact of ander overleg. Een plusouder kan enkel aansluiten op het oudercontact als beide ouders het daarover eens zijn. Als er onenigheid is tussen de ouders over de aanwezigheid van de plusouder op het oudercontact, dan is het aangewezen om het oudercontact te beperken tot de juridische ouders van het kind. Je kunt daarover proactief een beleid voeren. Je kunt stellen dat je enkel in gesprek treedt met de ouders zelf en dus niet in het bijzijn van andere personen, zoals plusouders. In het model van schoolreglement is er ruimte voorzien om dit beleid vorm te geven.

Grootouders zijn geen titularissen van het ouderlijk gezag. Zij beschikken wel over een afdwingbaar omgangsrecht. Ze hebben een recht op persoonlijk contact met hun kleinkind.

Wanneer daarover geen overeenstemming bestaat met de ouders, kunnen ze dit recht afdwingen bij de rechter. Het is niet aan de school om dit recht vorm te geven. De school verwijst de betrokken grootouder best door naar de rechtbank om daar een regeling af te dwingen.