We zetten in op sterk onderwijs in muzische vorming.
De groei in het ‘muzisch zijn’ is een continu proces dat bijdraagt aan de totale ontwikkeling van het kind. Als jij als leraar het kind beter wilt maken, wilt ondersteunen in zijn cognitieve groei en alle kansen wilt aanreiken om harmonisch te ontwikkelen, speelt muzische vorming hierin een prominente rol.
Er bestaat wetenschappelijke evidentie dat de participatie van kinderen aan artistieke activiteiten een positieve impact kan hebben op de academische prestaties en het welbevinden van kinderen.
Binnen het leergebied muzische vorming bied je doelbewust allerlei gevarieerde situaties aan waarin leerlingen kunnen ervaren hoe mensen gebruik maken van beeld, muziek, drama, beweging en media. Je leert de leerlingen om onbevangen, vrank en vrij uitdrukking te geven aan:
Kijk je naar de eindtermen en ontwikkelingsdoelen, is het van cruciaal belang dat je de verschillende leergebieden in relatie tot elkaar leest. Het muzische is dus niet alleen essentieel in alle andere leergebieden maar voegt er een dimensie aan toe. Taal, wereldoriëntatie, wiskunde en lichamelijke opvoeding bieden muzische kansen aan. Deze muzische kansen omarmen is waardevol omdat ze:
Meer info vind je in de documenten ‘Muzische vorming in de basisschool’ en ‘Vijf troeven van muzische vorming’.
Muzische vorming draagt bij aan de harmonische ontwikkeling van de totale persoon. Je streeft ernaar dat kinderen tegen het einde van de basisschool durven fantaseren, experimenteren en reflecteren. Kinderen zijn dan op muzisch vlak geletterd, wijs en vaardig en slagen erin zinzoekend te beschouwen en creëren.
Zorg voor een veilig en warm klimaat waarin de muzische expressie van elk kind kan gedijen. Kinderen geven zich in de flow van hun expressie vaak helemaal bloot. Uit wat ze doen blijkt hun aanleg en talent maar ook hun beperking en eventuele angst om zich te tonen. Jij speelt hier met gepaste zorg op in.
Het is van primordiaal belang dat je al de domeinen van muzische vorming als geheel beschouwt. Elk domein moet evenwaardig aan bod komen ten opzichte van de andere domeinen.
Muzische vorming zet in op de tien ontwikkelvelden binnen Zill. Vanuit het ene ontwikkelveld is de link met muzische doelen concreter dan uit het andere ontwikkelveld. Met de persoonsgebonden ontwikkelvelden zijn de linken er uiteraard. Binnen cultuurgebonden ontwikkeling focust muzische vorming vooral op:
Door verschillende ontwikkelvelden met elkaar te combineren maak je je lessen betekenisvoller en rijker voor de kinderen. Dat is nogmaals een pleidooi om muzische vorming geïntegreerd aan te bieden. Het is uiteraard niet de bedoeling dat je geforceerd naar muzische linken tussen de ontwikkelvelden zoekt.
Voorbeelden vind je in het document ‘Een kans om aan 10 ontwikkelvelden te werken, praktische voorbeelden’.
Het decretale leergebied muzische vorming is niet gelijk aan het ontwikkelveld muzische ontwikkeling. Sterker nog, het is zelfs zo dat niet al de ontwikkelingsdoelen en eindtermen van muzische vorming in het ontwikkelveld muzische ontwikkeling zitten.
De vier ervaringskansen (ontmoeten, zelfstandig spelen en leren, begeleid exploreren en leren, en geleid spelen en leren) komen aan bod binnen muzische vorming. Je streeft ernaar om deze kansen evenredig en afwisselend aan te bieden. Uiteraard is het mogelijk dat er meerdere ervaringskansen in hetzelfde arrangement zitten. Je streeft naar een breed en gevarieerd aanbod van de vier ervaringskansen.
Voorbeelden van deze ervaringskansen vind je in het document ‘Ervaringskansen binnen muzische vorming en in de Zillbib.
Je vindt de concordanties met de ontwikkelingsdoelen en de eindtermen in de Zillbib. Hier kun je zien welke generieke doelen welke ontwikkelingsdoelen en eindtermen dekken en omgekeerd.
In het basisonderwijs zijn wij niet op zoek naar de specialist muziek of de specialist dans noch naar de specialist media, drama of beeld. Om goed muzische vorming te geven volstaat het dat je enthousiast, doelgericht en muzisch breed met het leerplan aan de slag gaat. Zeker binnen het decretale leergebied muzische vorming heb je als leraar een voorbeeld- en voorleeffunctie. Ook al ben je niet de beste danser, leerlingen vergeven je dit als je enthousiast meedoet. Enthousiasme is de voorwaarde om muzische onderwijs vorm te geven en over te brengen.
Enkel enthousiasme is uiteraard niet voldoende. Zorg dat je de doelen van het leerplan beheerst en begrijpt. Al deze doelen helpen je om breed te blijven kijken naar muzische vorming. Deze doelen in combinatie met een breed aanbod van ervaringskansen zorgen voor degelijke arrangementen muzische vorming.
Je leeft muzische vorming voor door zelf in het alledaagse de muzische kansen te zien en de leerlingen hierop attent te maken. Muzische kansen zitten vaak in kleine banale zaken (de zon die op het bord schijnt, een nieuwe rage op de speelplaats, het geluid van een vallende pen, het omstoten van een drinkbus …). De muzische kansen zijn er, je moet ze alleen willen zien.
Als enthousiasme en voorleven zo belangrijk is, mogen we dan inzetten op talenten van de leraars? Graag! Niets weerhoudt je om de collega die zich wekelijks afmat in de zumbales het domein dans voor haar rekening te laten nemen. Of de collega die vaak schildert je te laten ondersteunen in het domein beeld. Misschien kun jij hen wel ondersteunen met de digitale tools van vandaag? Uiteraard zijn deze zaken te combineren tot een krachtig arrangement als je de talenten van de leraars kunt bundelen.
Ook externen zijn een mogelijkheid om expertise naar de klas te brengen. Samen met jou als professional in didactische werkvormen kunnen jullie een krachtig duo vormen.
