Inspirerend materiaal

Motivatie:

Een triomf van de wetenschap was het, het coronavaccin: een krachtig vaccin tegen het virus, dat ook nog eens bliksemsnel tot stand kwam. De coronavaccins hebben een kentering teweeggebracht in de farmawereld. Zou mRNA de sleutel tot succes zijn? En hoe gaat de maatschappij om met die nieuwe razendsnelle ontwikkelingen?

Oriëntatie, probleem(stelling) of onderzoeksvraag
Je kan: 

• de zoektocht naar literatuur initiëren en begeleiden. Je kan bijvoorbeeld aandacht besteden aan efficiënte zoekstrategieën (bv. gebruik van samenvattingen en literatuurlijsten, vaak voorkomende referenties ...) Je kan aandacht hebben voor mogelijkheden van chatbots en meer specifiek een goede omschrijving van de zoekopdracht (prompting): rol van de vraagsteller, doel van de zoekopdracht, context, eigenschappen van het verwachte antwoord …).
• aandacht besteden aan het identificeren van relevante sleutelwoorden of zoektermen.
• aandacht besteden aan de wisselwerking met de samenleving zoals biotechnologische ontwikkelingen, maatschappelijke urgentie, maatschappelijke respons (bv. inzet van middelen, aandacht in de media, internationale samenwerking).
• in het bronnenonderzoek op zoek gaan naar de gewenste biologische immuunrespons uitgelokt bij vaccinatie (bv. initiële ontstekingsreacties, niet-specifieke afweer, samenwerking tussen cellulaire en humorale immuuncellen).
• de ongewenste effecten van vaccinatie aan bod laten komen (bv. soorten effecten, frequentie van voorkomen). Het is belangrijk om de aandacht te vestigen op de duurtijd van een studie (long term versus effectmetingen).
• de immuunrespons van lichaamscellen vergelijken bij een natuurlijk geïnduceerde immuunrespons en een immuunrespons onder vaccinatie. Je kan uitbreiden naar verschillende lichaamsweefsels (bv. vetweefsel, hartspierweefsel, hersenweefsel) en de ervaren stress bij immuunrespons.
• aandacht besteden aan de wisselwerking met de samenleving zoals toekomstige mogelijkheden voor geneeskundige toepassingen in het kader van gezondheidszorg (preventief, curatief) en in het kader van epidemiologie (bv. hygiëne- en bewaarprotocols, transport van vaccins, verschil tussen werelddelen).

Onderzoeksmethode, gegevensverzameling, analyse

• Je kan aandacht besteden aan de verschillende theorieën, technologische ontwikkelingen en maatschappelijke trends die het mogelijk gemaakt hebben tot de huidige inzichten te komen.
• Leerlingen kunnen zich verdiepen in een meer afgebakend onderzoek waarbij ze de verschillende DNA- en proteïne-technologische toepassingen analyseren en vaststellen welke ontdekkingen en toepassingen aan de basis liggen van de ontwikkeling van een vaccin.
• Aandacht voor verschillende bronnen en het vergelijken ervan kan inzicht geven in verbanden doorheen technologieën.
  Je kan aandacht besteden aan selectie van bronnen bv. op basis van de belangrijkste concepten.
  Je kan aandacht besteden aan het vermelden van cruciale publicaties of gebeurtenissen.
  Je kan aandacht besteden aan wetenschappelijke reviews van methodologiëen en technologieën.
  Hoe verhouden die bronnen zich tot elkaar en tot de onderzoeksvraag?
• Je kan aandacht besteden aan ethische aspecten van vaccinatie en aan het beargumenteren van verschillende standpunten.
• Je kan de belangrijkste inzichten en argumenten vanuit het onderzoek laten verzamelen en analyseren.
• Je kan aandacht besteden aan hoe verkregen informatie en data op een gestructureerde manier kan worden verwerkt bv. mindmapping, chronologisch pad, visuele voorstellingen.
• Je kan aandacht besteden aan correct refereren naar de geraadpleegde bronnen.
• Je kan aandacht besteden aan een specifieke structuur bij het literatuuronderzoek: bronnen chronologisch volgens hun publicatie, vanuit opeenvolgende theoretische ontwikkelingen of vanuit experimentele waarnemingen. Je kan leerlingen ook laten kiezen voor een thematische ordening (bv. DNA-technologische toepassingen, tijdsperiodes, ingrijpende historische gebeurtenissen).
• Je kan het onderzoek klassikaal voeren waarbij elke leerling dezelfde opdracht krijgt.
  Je kan het onderzoek opsplitsen in meerdere deelopdrachten en toewijzen aan individuele leerlingen of groepjes van leerlingen.
  Je kan deelresultaten tussentijds laten terugkoppelen naar de groep en van daaruit het onderzoek bijsturen.
  Je kan binnen de klas verschillende onderzoeken laten uitvoeren door de individuele leerling of in groepjes.
• Je kan het onderzoek spreiden over de graad.
  Je kan kiezen voor een jaaronderzoek, een trimesteronderzoek …
  Je kan binnen het jaaronderzoek een aantal onderzoekscycli doorlopen en binnen hetzelfde onderzoek itereren waarbij de focus ligt op het bijsturen van het onderzoeksproces eerder dan het resultaat. Dat kan door binnen een cyclus de focus te leggen op bepaalde deelaspecten van de onderzoeksmethodiek.

Conclusie, rapportering

• De leerlingen vatten samen welke denk- en werkwijzen in wetenschappelijk onderzoek hebben geleid tot de huidige kennis en toepassingen van vaccinatie. Ze geven aan hoe de geraadpleegde bronnen zich tegenover elkaar verhouden en identificeren eventuele patronen, thema’s, conflicten en hiaten.
• De gebruikte methoden om tot een resultaat te komen, kunnen worden geschetst. Je kan beargumenteren waarom een bepaalde methode is gekozen.
• Als conclusie kun je een synthese laten maken van de belangrijkste bevindingen.
• Je kan leerlingen laten reflecteren over het verloop van het literatuuronderzoek in relatie tot de verkregen inzichten en over mogelijkheden voor verder onderzoek.